تعمیمِ مرضِ تعمیم‌گرایی!

داریوش احمدیان

---

گروه سیاسی: اظهار نظر اخیر خبرنگار سابق یکی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب درباره‌ی روابط ناسالم موجود در محیط حرفه‌ای از زوایای مختلفی قابل بررسی است اما آنچه بهانه‌ی این نوشته است نه آن اظهار نظر بلکه بازتاب آن در رسانه‌های اصولگرا و اظهارنظرهایی است که از این سو درباره‌ی این موضوع شده است. اظهار نظرهایی از جنس تعمیم‌گرایی نهادینه شده در جامعه‌ی ایرانی. این تعمیم دادن‌های افراطی بلای عظیمی است که در همه‌ی اقشار با افکار و جهت گیری‌های سیاسی و فرهنگی مختلف می‌توان نشانی از آن را یافت.

به عنوان مثال پرونده‌ی اخلاقی چند سال پیش یک مجری برنامه‌های مذهبی برای عده‌ای بهانه‌ای می‌شود که تمام قشر مذهبی را با چنین نگاهی ببینند و بگویند همه‌ی آنان که در رفتار و گفتارشان نمودی از شعائردینی و مذهبی است‌‌‌چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند‌‌‌، یا وقتی یک مجری صداوسیما از خواسته‌های غیر اخلاقی همکارانش پرده بر می‌دارد و عطای کار در آن رسانه را به لقایش می‌بخشد.

عده‌ای این موضوع راآن چنان تفسیر می‌کنند که گویی همه‌ی مدیران صداوسیما در این رفتار ناهنجار نقش داشته‌اند، دقیقا مانند همان کاری که افرادی در نقطه‌ی مقابل این جماعت هنگامی که پرونده‌ای از مفاسد اخلاقی فلان مجری و مدیر شبکه‌ای که معاندش می‌خوانند افشا می‌شود چنان وانمود می‌کنند که انگار کارکنان آن شبکه به جای کار رسانه‌ای شان صبح تا شب مشغول رفتارهای خلاف اخلاقند.

از فضای رسانه‌ای که فاصله بگیریم در دنیای سیاست هم تا دلتان بخواهد از این بیماری همه گیر می‌توان مثال آورد؛ جماعتی تندرو که در برابر جربان معترض به انتخابات 88 در اقلیت محض بوده‌اند در عاشورای آن سال مرتکب بی‌حرمتی هایی نابخشودنی می‌شوند اما واکنش در برابر این اقدام از سوی مقابل چگونه است؟

تعمیم دادن این رفتار زشت به تمام معترضان و از آن بدتر بایکوت رسانه‌ای واکنش سریع و قاطع رهبران آن جریان اعتراضی که به صراحت گفته بودند: ‌‌‌ما بیزار از کسانی هستیم که بر عرف و اعتقادات دینی و ملی ملت خود احترام نمی‌گذارند‌‌‌ یا در سوی دیگر جنایت کهریزک بود که عده‌ای این واقعه‌ی تلخ را که در آن جوانانی از این مرز و بوم از دست رفتند و دادستان سابق تهران و برخی افراد ديگر نقشی اساسی در وقوع آن داشتند را به کلیت نظام نسبت می‌دهند و مقامات ارشد نظام و رییس‌جمهور ‌وقت را متهم آن حادثه معرفی می‌کنند.

همانطور که ملاحظه می‌کنید این مرض تعمیم گرایی به شدت تعمیم یافته است و این نکته‌ی ساده که پرونده‌ی هر موضوعی مسئله‌ای مستقل است و باید آن را بدون آن که به دیگران تعمیم داد بررسی کرد هنوز برای خیلی از ما جا نیفتاده است.