تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۹/۲۲ ساعت ۰۶:۵۱
کد مطلب : ۱۲۱۶۵۵
او مي‌خواهد ایران با دستان خودش برجام را پاره کند
لزوم هوشمندی در مواجهه با ترامپ
داریوش احمدیان
شاید بتوان مهمترین مسئله در انتخابات اخیر ریاست جمهوری امریکا برای ایران را برنامه‌های‌ترامپ در حوزه‌ی سیاست خارجی بالاخص در موضوعات مرتبط با منطقه و برجام دانست. با بررسی این وجه از برنامه‌های رییس جمهور منتخب ایالات متحده می‌توان متوجه نوعی سیاست متناقض برای ایران در این دو حوزه شد.
به این معنا که ترامپ و تیم همراهش دل خوشی از برجام ندارند و آن را بواسطه‌ی امتیازهایی که برای ایران قائل شده است بدترین توافق تاریخ امریکا لقب داده‌اند (نگاهی به ضرر ایران) و از دیگر سو در حوزه منطقه نیز شعار و برنامه‌ی اصلی اعلامی‌ترامپ عدم مداخله در موضوعات خاورمیانه به شکلی که در این یکی دو دهه‌ی اخیر شاهدش بوده‌ایم است، به گونه‌ای که مهمترین نقد‌ترامپ به سیاست خارجی اوباما را هدر دادن منابع مالی امریکا در این منطقه می‌دانست (نگاهی به سود ایران).
در صورتی که این دو نگاه به این دو موضوع در عمل هم ادامه داشته باشد می‌بایست مواجهه ایران با آن دارای دقت و هوشمندی بسیار بالایی باشد. ایران در صورتی که از قالب‌های رایج و کلیشه‌ای سیاست خارجه اش عبور کند و به شکل هوشمند با سیاست خارجه ایالات متحده در عصر‌ترامپ مواجه شود می‌تواند از فرصت هایی که در هر دو حوزه پدید خواهد آمد استفاده کند.
در موضوع برجام دولت ایران می‌بایست تا بیش از این دیر نشده از تمرکز بر موضوع فاقد اهمیتی مانند تمدید ISA که بلااثر خواهد شد گذر کند و به فکر روزهای آینده باشد که دولت‌ترامپ به همراه کنگره که در اختیار جمهوری خواهان است دام هایی پیچیده‌تر از آنچه در مصوبه اخیر کنگره شاهدش بودیم در راه اجرای برجام قرار خواهد داد تا ایران با دستان خودش برجام را پاره کند، چنین اقدامی از سوی ایران و کنار گذاشتن برجام قطعا آرزوی قلبی‌ترامپ و تیم تندروی همراه اوست، زیرا در چنین شرایطی آن‌ها می‌توانند کشورمان را بعنوان ناقض برجام معرفی نمایند و بار دیگر پروژه‌ی ایران هراسی و منزوی کردن ایران را پیش ببرند.
برای حل این مسئله می‌توان گسترش روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورهای مرتبط با سند برجام را در دستور کار قرار داد، تا به وقت لازم شاهد اتحاد کشورهای عضو 5+1 علیه کشورمان نباشیم. تجربه‌ی تلخی که در دوران دولت سابق رخ داد این بود که کشورهایی که در اکثریت قریب به اتفاق مسائل جهانی با هم اختلاف دارند در آسیب زدن به کشورمان به توافق رسیده بودند. می‌بایست از آن تجربه درس گرفت و به جای نگاه تک بعدی به سیاست خارجی و تلاش برای اثبات امریکا ستیزی کمی هم به منافع ملی اندیشید.
وجه دیگر سیاست خارجی امریکا در دوران ترامپ که بنا بر برنامه‌های اعلامی اش حضور کمرنگ‌تر در منطقه است هم می‌تواند در صورت هوشیاری ایران فرصت هایی را برای کشورمان مهیا سازد. همواره در ایران این نگاه مطرح بوده است که حضور پر رنگ امریکا در منطقه باعث بسیاری از بحران هاست، اگر چنین نگاهی را بپذیریم در سال‌های پیش رو که احتمالا شاهد دخالت کمتر این کشور در بحران‌های وسیعی که دامن گیر منطقه شده است خواهیم بود باید شاهد نقش‌آفرینی بیش از پیش کشورمان در حل معضلات منطقه‌ای باشیم که البته پیش نیاز چنین نقش آفرینی دو نکته اساسی است:
1- توجه به منافع ملی به جای ایدئولوژی‌های ناکارآمد در تصمیم گیری‌ها و 2- همکاری گسترده با دولت‌های منطقه و تنش زدایی و اصلاح روابط خصمانه‌ای که با برخی از کشورها در این چند سال اخیر ایجاد شده است. بدون دقت به این دو مورد نمی‌توان امید چندانی به این موضوع داشت که حتی کمرنگ شدن نقش ایالات متحده در معادلات منطقه هم بتواند برای کشورمان فرصتی ایجاد نماید.
شاید بتوان مهمترین مسئله در انتخابات اخیر ریاست جمهوری امریکا برای ایران را برنامه‌های‌ترامپ در حوزه‌ی سیاست خارجی بالاخص در موضوعات مرتبط با منطقه و برجام دانست. با بررسی این وجه از برنامه‌های رییس جمهور منتخب ایالات متحده می‌توان متوجه نوعی سیاست متناقض برای ایران در این دو حوزه شد.
به این معنا که ترامپ و تیم همراهش دل خوشی از برجام ندارند و آن را بواسطه‌ی امتیازهایی که برای ایران قائل شده است بدترین توافق تاریخ امریکا لقب داده‌اند (نگاهی به ضرر ایران) و از دیگر سو در حوزه منطقه نیز شعار و برنامه‌ی اصلی اعلامی‌ترامپ عدم مداخله در موضوعات خاورمیانه به شکلی که در این یکی دو دهه‌ی اخیر شاهدش بوده‌ایم است، به گونه‌ای که مهمترین نقد‌ترامپ به سیاست خارجی اوباما را هدر دادن منابع مالی امریکا در این منطقه می‌دانست (نگاهی به سود ایران).
در صورتی که این دو نگاه به این دو موضوع در عمل هم ادامه داشته باشد می‌بایست مواجهه ایران با آن دارای دقت و هوشمندی بسیار بالایی باشد. ایران در صورتی که از قالب‌های رایج و کلیشه‌ای سیاست خارجه اش عبور کند و به شکل هوشمند با سیاست خارجه ایالات متحده در عصر‌ترامپ مواجه شود می‌تواند از فرصت هایی که در هر دو حوزه پدید خواهد آمد استفاده کند.
در موضوع برجام دولت ایران می‌بایست تا بیش از این دیر نشده از تمرکز بر موضوع فاقد اهمیتی مانند تمدید ISA که بلااثر خواهد شد گذر کند و به فکر روزهای آینده باشد که دولت‌ترامپ به همراه کنگره که در اختیار جمهوری خواهان است دام هایی پیچیده‌تر از آنچه در مصوبه اخیر کنگره شاهدش بودیم در راه اجرای برجام قرار خواهد داد تا ایران با دستان خودش برجام را پاره کند، چنین اقدامی از سوی ایران و کنار گذاشتن برجام قطعا آرزوی قلبی‌ترامپ و تیم تندروی همراه اوست، زیرا در چنین شرایطی آن‌ها می‌توانند کشورمان را بعنوان ناقض برجام معرفی نمایند و بار دیگر پروژه‌ی ایران هراسی و منزوی کردن ایران را پیش ببرند.
برای حل این مسئله می‌توان گسترش روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورهای مرتبط با سند برجام را در دستور کار قرار داد، تا به وقت لازم شاهد اتحاد کشورهای عضو 5+1 علیه کشورمان نباشیم. تجربه‌ی تلخی که در دوران دولت سابق رخ داد این بود که کشورهایی که در اکثریت قریب به اتفاق مسائل جهانی با هم اختلاف دارند در آسیب زدن به کشورمان به توافق رسیده بودند. می‌بایست از آن تجربه درس گرفت و به جای نگاه تک بعدی به سیاست خارجی و تلاش برای اثبات امریکا ستیزی کمی هم به منافع ملی اندیشید.
وجه دیگر سیاست خارجی امریکا در دوران ترامپ که بنا بر برنامه‌های اعلامی اش حضور کمرنگ‌تر در منطقه است هم می‌تواند در صورت هوشیاری ایران فرصت هایی را برای کشورمان مهیا سازد. همواره در ایران این نگاه مطرح بوده است که حضور پر رنگ امریکا در منطقه باعث بسیاری از بحران هاست، اگر چنین نگاهی را بپذیریم در سال‌های پیش رو که احتمالا شاهد دخالت کمتر این کشور در بحران‌های وسیعی که دامن گیر منطقه شده است خواهیم بود باید شاهد نقش‌آفرینی بیش از پیش کشورمان در حل معضلات منطقه‌ای باشیم که البته پیش نیاز چنین نقش آفرینی دو نکته اساسی است:
1- توجه به منافع ملی به جای ایدئولوژی‌های ناکارآمد در تصمیم گیری‌ها و 2- همکاری گسترده با دولت‌های منطقه و تنش زدایی و اصلاح روابط خصمانه‌ای که با برخی از کشورها در این چند سال اخیر ایجاد شده است. بدون دقت به این دو مورد نمی‌توان امید چندانی به این موضوع داشت که حتی کمرنگ شدن نقش ایالات متحده در معادلات منطقه هم بتواند برای کشورمان فرصتی ایجاد نماید.
