تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۱۲ ساعت ۱۶:۰۱
کد مطلب : ۱۲۲۷۵۳
دموکراسی یک‌شبه به وجود نمی‌آید
روزنامه بهار
صادق زیباکلام
باوجود یک سری سیاست‌های کلی منجمد و بسته که همچنان ادامه حیات داده و می‌دهد در فضای کشور اما به‌هرحال ابراز وجود و نظر مردم که همان انتخابات است هم وجود دارد مثل ۲۴ خرداد ۹۲ تا یا ۳ تیر ۸۴. انتخابت ما توسط مردم‌سالاری اداره می‌شود که این یعنی به‌هرحال درجه‌ای از دموکراسی در کشور وجود دارد. ولی متأسفانه بخش‌های دیگر انتخابی نیست که این یعنی نظر مردم در آن جایگاهی ندارد. الآن در مجلس کسانی هستند که آقای ظریف را متهم به خیانت می‌کنند. ما می‌توانیم نظرسنجی کنیم. حالا رفراندوم نمی‌شود برگزار کرد ولی نظرسنجی که می‌شود کرد. من حتم دارم که در صورت انجام چنین کاری ۷۰-۸۰ درصد مردم به افرادی مانند کریمی قدوسی و سیاست‌هایشان، یک نه بزرگ خواهند گفت اما سؤال اساسی اینجاست که این رأی و نظر مردم برای دوستان اساساً چقدر اهمیت دارد؟
ما متأسفانه دچار یک عارضه سیاسی هستیم و آن این است که برای خیلی از مسئولین سیاسی ما اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا نظر و خواست و میل مردم تا آنجایی منزلت و جایگاه دارد که با افکار و عقاید آنان مطابقت کند. اگر از یکجایی به بعد دیگر میل و خواست و نظر مردم با عقاید و افکارشان همخوان نشد دیگر نظر مردم برایشان شأن و منزلتی ندارد و میگویند ما اصلاً و اساساً تکلیف و وظیفه‌داریم و باید به تکلیفمان عمل کنیم حتی اگر مطابق میل مردم نباشد. پس اساساً مسئله این نیست که مثلاً آقای روحانی چه باید بکند. ما با یک سری سؤال‌های اساسی‌تر و بنیادی‌تر روبرو هستیم که باید به آن پاسخ دهیم که آیا در کشورمان رأی مردم و نظر مردم ارزش و اعتبار دارد؟ اگر ندارد که هیچ، اما اگر دارد که مسلماً دارد این ارزش و اعتبار چقدر و تا کجاست؟
اگر خواست و رأی مردم با مسئولان همراه و همخوان نبود آن‌وقت باید چه کرد؟ مردم‌سالاری اسمش رویش است مردم‌سالاری یعنی آنچه مردم می‌خواهند انجام بشود، نمی‌شود اسم خودمان را مردم‌سالاری بگذاریم ولی آن کاری که خودمان می‌خواهیم را بکنیم. به عقیده من وقت آن رسیده که رسانه‌ها، روزنامه‌ها به این مسائل بپردازند، این مسائل را مطرح کنند و به چالش بکشند.
به‌طور مثال اصولگرایان قضیه فتنه را تمام نمی‌کنند. می‌دانید چرا؟ جوابش در یک اصطلاح نابی است که دکتر علی مطهری به کاربردند، اصطلاح کاسبان فتنه! فتنه برای یک عده محل ارتزاق و دکان و نان‌دانی است. این‌ها روزی‌شان از دکان فتنه است. این دکان فتنه نان‌دانی است که بتوانند به دولت فشار بیاورند، وزیر استیضاح کنند، افرادی که می‌خواهند کاندید انتخابات مجلس آینده بشوند را رد صلاحیت کنند و هرچه برخلاف میلشان است نگذارند که انجام بشود همچنان که آمریکاستیزی هم تبدیل به دکانی شده که نگذارند توافق با آمریکا و مذاکرات اتمی به سرانجام برسد.
دراین‌بین دو فرض وجود دارد برای رفع این مشکلات در کوتاه‌مدت اول اینکه آقای روحانی یک وعده‌هایی در زمان انتخابات ریاست جمهوری داد و رفته‌رفته وعده‌هایش فراموشش شد و فرض دوم اینکه آقای روحانی می‌خواهد قدمی در این موارد بردارد اما نمی‌تواند؛ اما من میگویم اگر ما بتوانیم برای پیش برد دموکراسی کوچک‌ترین قدمی برداریم باید انجام بدهیم. یادمان باشد دموکراسی در اروپا یک‌شبه به وجود نیامد و ۴۰۰ سال این فرآیند به طول انجامید. دموکراسی چیزی نیست که یک‌شبه یا چندساله به دست بیاید. صدسال است این مردم بعد از انقلاب مشروطه، برای آزادی بیان، آزادی مطبوعات، انتخابات آزاد، حاکمیت قانون تلاش می‌کنند. انقلاب اسلامی ۶۰-۷۰ سال بعد از انقلاب مشروطه، از دل همان انقلاب مشروطه بیرون می‌زند. اصلاحات هم تداوم همین راه است. مطمئن باشید اگر قرار بر این بود که پس از انقلاب مشروطه، آن آرمان‌ها و خواست‌ها فراموش شود و فروکش کند، انقلاب اسلامی شکل نمی‌گرفت، اصلاحات شکل نمی‌گرفت.
صادق زیباکلام
باوجود یک سری سیاست‌های کلی منجمد و بسته که همچنان ادامه حیات داده و می‌دهد در فضای کشور اما به‌هرحال ابراز وجود و نظر مردم که همان انتخابات است هم وجود دارد مثل ۲۴ خرداد ۹۲ تا یا ۳ تیر ۸۴. انتخابت ما توسط مردم‌سالاری اداره می‌شود که این یعنی به‌هرحال درجه‌ای از دموکراسی در کشور وجود دارد. ولی متأسفانه بخش‌های دیگر انتخابی نیست که این یعنی نظر مردم در آن جایگاهی ندارد. الآن در مجلس کسانی هستند که آقای ظریف را متهم به خیانت می‌کنند. ما می‌توانیم نظرسنجی کنیم. حالا رفراندوم نمی‌شود برگزار کرد ولی نظرسنجی که می‌شود کرد. من حتم دارم که در صورت انجام چنین کاری ۷۰-۸۰ درصد مردم به افرادی مانند کریمی قدوسی و سیاست‌هایشان، یک نه بزرگ خواهند گفت اما سؤال اساسی اینجاست که این رأی و نظر مردم برای دوستان اساساً چقدر اهمیت دارد؟
ما متأسفانه دچار یک عارضه سیاسی هستیم و آن این است که برای خیلی از مسئولین سیاسی ما اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا نظر و خواست و میل مردم تا آنجایی منزلت و جایگاه دارد که با افکار و عقاید آنان مطابقت کند. اگر از یکجایی به بعد دیگر میل و خواست و نظر مردم با عقاید و افکارشان همخوان نشد دیگر نظر مردم برایشان شأن و منزلتی ندارد و میگویند ما اصلاً و اساساً تکلیف و وظیفه‌داریم و باید به تکلیفمان عمل کنیم حتی اگر مطابق میل مردم نباشد. پس اساساً مسئله این نیست که مثلاً آقای روحانی چه باید بکند. ما با یک سری سؤال‌های اساسی‌تر و بنیادی‌تر روبرو هستیم که باید به آن پاسخ دهیم که آیا در کشورمان رأی مردم و نظر مردم ارزش و اعتبار دارد؟ اگر ندارد که هیچ، اما اگر دارد که مسلماً دارد این ارزش و اعتبار چقدر و تا کجاست؟
اگر خواست و رأی مردم با مسئولان همراه و همخوان نبود آن‌وقت باید چه کرد؟ مردم‌سالاری اسمش رویش است مردم‌سالاری یعنی آنچه مردم می‌خواهند انجام بشود، نمی‌شود اسم خودمان را مردم‌سالاری بگذاریم ولی آن کاری که خودمان می‌خواهیم را بکنیم. به عقیده من وقت آن رسیده که رسانه‌ها، روزنامه‌ها به این مسائل بپردازند، این مسائل را مطرح کنند و به چالش بکشند.
به‌طور مثال اصولگرایان قضیه فتنه را تمام نمی‌کنند. می‌دانید چرا؟ جوابش در یک اصطلاح نابی است که دکتر علی مطهری به کاربردند، اصطلاح کاسبان فتنه! فتنه برای یک عده محل ارتزاق و دکان و نان‌دانی است. این‌ها روزی‌شان از دکان فتنه است. این دکان فتنه نان‌دانی است که بتوانند به دولت فشار بیاورند، وزیر استیضاح کنند، افرادی که می‌خواهند کاندید انتخابات مجلس آینده بشوند را رد صلاحیت کنند و هرچه برخلاف میلشان است نگذارند که انجام بشود همچنان که آمریکاستیزی هم تبدیل به دکانی شده که نگذارند توافق با آمریکا و مذاکرات اتمی به سرانجام برسد.
دراین‌بین دو فرض وجود دارد برای رفع این مشکلات در کوتاه‌مدت اول اینکه آقای روحانی یک وعده‌هایی در زمان انتخابات ریاست جمهوری داد و رفته‌رفته وعده‌هایش فراموشش شد و فرض دوم اینکه آقای روحانی می‌خواهد قدمی در این موارد بردارد اما نمی‌تواند؛ اما من میگویم اگر ما بتوانیم برای پیش برد دموکراسی کوچک‌ترین قدمی برداریم باید انجام بدهیم. یادمان باشد دموکراسی در اروپا یک‌شبه به وجود نیامد و ۴۰۰ سال این فرآیند به طول انجامید. دموکراسی چیزی نیست که یک‌شبه یا چندساله به دست بیاید. صدسال است این مردم بعد از انقلاب مشروطه، برای آزادی بیان، آزادی مطبوعات، انتخابات آزاد، حاکمیت قانون تلاش می‌کنند. انقلاب اسلامی ۶۰-۷۰ سال بعد از انقلاب مشروطه، از دل همان انقلاب مشروطه بیرون می‌زند. اصلاحات هم تداوم همین راه است. مطمئن باشید اگر قرار بر این بود که پس از انقلاب مشروطه، آن آرمان‌ها و خواست‌ها فراموش شود و فروکش کند، انقلاب اسلامی شکل نمی‌گرفت، اصلاحات شکل نمی‌گرفت.
