دلواپسی‌های حقیقی

محمد توکلی

---

تندروی را می‌توان در هر اندیشه و تفکری در طول تاریخ یافت و اصل و اساس آن موضوعی قابل کتمان کردن نیست. وجود نگاه‌های تندروانه زمانی آسیب‌های جدی‌تری را به بار می‌آورد که به مراکز تصمیم گیری وارد می‌شود و در سرنوشت یک جامعه امکان اثرگذاری بیشتری را پیدا می‌کند. آنچه به عنوان تندروی از آن یاد می‌کنیم لزوما مختص یک اقلیت پر سر و صدا که در این سال‌ها برابر جریانات اصلاحی قد علم کرده است نیست و مقصود از تندروی و افراط در اینجا هر نوع تندروی در هر تفکر و اندیشه‌ای است.

هنگامی که به ریشه و اساس تفکرات تندروانه می‌اندیشیم شاهد آن هستیم که حق مطلق انگاشتن خود و یکسره خطا و باطل دانستن دیگران بنیان تفکرات تندروانه را تشکیل می‌دهد. ویژگی دیگر جریانات افراطی پرهیز از مدارا و گفتگوست. آنان با گروه‌ها و چهره هایی که تفکری غیر از آنچه آنان حق می‌پندارند دارند با نگاهی غضب آلود مواجه می‌شوند و معتقدند که می‌بایست از نشر و گسترش افکار آنان جلوگیری به عمل آورد تا جامعه از مسیر به اصطلاح حق دور نشود.

گفتگو با دیگران را هم ‌منع می‌کنند و معتقدند باید تا آنجا که می‌شود خود را در معرض آنچه شبهه می‌خوانند قرار نداد. این نوع تفکر که در شکل‌های حادترش به راه هایی از قبیل حذف دیگران نیز می‌انجامد به شدت خطرناک است و باید برای کنترل آن فکری کرد. تفکرات تندروانه شباهت بسیاری با گروه هایی از قبیل داعش دارد و می‌توان وجوه مشترکی را بین داعشیان با تندروهایی که ذیل تفکرات و جریانات سیاسی مختلف مشغول فعالیت هستند یافت.

نکته جالب توجه این است که جماعت همیشه دلواپس از این شباهت آشکار دلواپس نمی‌شود و از خود نمی‌پرسد که به واقع عاقبت این نگاه تنگ نظرانه و خود حق پندار به کجا ختم خواهد شد؟ همانطور که در ابتدای این نوشتار ذکر آن رفت تندروی زمانی دلواپسی بیشتری را سبب می‌شود که افرادی از این جنس در مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز حضور داشته باشند. به واقع هیچ نفوذی نمی‌تواند از نفوذ افراطیون در این جایگاه‌ها خطرناک‌تر باشد.

از همین روست که علمای دین و بزرگان نظام همواره باید نسبت به حضور چنین اندیشه هایی هشدار داده و دلواپسی‌های خود را با مسئولان و مردم در میان بگذارند. آنچه نظام جمهوری اسلامی را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده و می‌کند بیش از آنکه نفوذ دشمن باشد تاثیرگذاری تندروها در تصمیمات کلان نظام و تاثیرپذیری مسئولان از آنها خواهد بود. دلواپسی حقیقی نفوذ تندروهاست نه مذاکره و گفتگو با کشورهای جهان.