به روز شده در ۱۴۰۳/۰۱/۱۰ - ۱۰:۰۹
 
۸
تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۲ ساعت ۱۷:۰۴
کد مطلب : ۱۲۴۶۵۶

اصغر فرهادی و منتقدانش

صادق صدرایی

به نوع مواجهه اصغر فرهادی با منتقدانش نگاهی بیندازیم. مقصودم از منتقد در این جا منتقد سینمایی نیست. مقصود منتقدانی هستند که عرصه نقادی شان را حوزه سینما (چه ساختار چه مضمون) تعریف نکرده‌اند و از آن جهت منتقد فرهادی و آثار اویند که غیر خودی است. به قول خودشان غیر ارزشی است.

بسیاری از اهالی هنر در برابر مزاحمت‌های کلامی، رفتاری و مدیریتی این جماعت معمولا ناله کنان فریاد‌های معترضانه منفعلانه سر می‌دهند یا در برابر فشارهایشان با سکوتی تلخ به سمت افسردگی و انزوا می‌روند اما فرهادی در برابر آن‌ها چه می‌کند؟ «بی توجهی» ، در یک کلام می‌توان نوع مواجهه اصغر فرهادی با این افراد را بی توجهی نام نهاد. او اساسا در برابر این نوع نقدها به گونه‌ای رفتار می‌کند که گویی چنین جماعتی را نمی‌بیند و به حساب نمی‌آورد.

ظاهرا شبیه همان سکوت است اما نه از جنس افسردگی و از روی انفعال بلکه از جنس سکوتی فعالانه. به نوع مواجهه فرهادی با آن نشریه هتاک که مدتی پیش درباره این فیلمساز، ناروایی گفته بود توجه کنید یا به هجمه رسانه‌ای سنگینی که برای هر فیلم او ایجاد می‌شود، از زمان تولید تا پس از اکران، هیچگاه از او در برابر این فشارها تندی کردن نمی‌بینید. از این بالاتر زمانی است که این نوع نگاه‌ها در سال هایی به عرصه مدیریتی سینما هم وارد شده بود، فرهادی حتی در آن دوران هم وارد درگیری‌های بی حاصل با جریان مخالف خود که قدرت را در دست داشت نمی‌شد و به نوعی می‌توان گفت بخشی از پاسخ هایش به آن نوع نگاه را در آثار سینمایی اش می‌دهد.

این مواجهه از موضع بالا و مغرورانه (به معنای مثبت اش) با افرادی که کودک صفتانه به دنبال مخالفت‌های ایدئولوژیک و بی مبنا هستند را با روبرو شدن برخی دیگر از چهره‌های فرهنگی (یا در سایر حوزه ها) با این جریان سیاسی – سینمایی مقایسه کنید. تفاوت‌ها به شدت آشکار است. بخشی از این آرامش در برابر مخالف قطعا به ویژگی‌های شخصی هر کس باز می‌گردد اما بخش دیگری از آن را می‌توان به باور داشتن فرد به اندیشه‌ای که در ذهن دارد ارتباط داد. اگر هر فردی باور داشته باشد که آنچه به آن معتقد است مسیری صحیح است و برای آن استدلال هایی قوی داشته باشد قطعا در برابر منتقدانش، حتی آنها که از اساس با او، فارغ از اینکه چه بگوید، مخالف هستند مواجهه‌ای منطقی و با آرامش خواهد داشت.