به روز شده در ۱۴۰۳/۰۱/۰۹ - ۲۱:۵۸
 
۳
تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۰۸ ساعت ۲۳:۱۸
کد مطلب : ۱۱۲۵۲۶
پایه گذار ساختار فرهنگی تشیع

شهادت امام جعفر صادق (ع) تسليت

گروه فرهنگي: امام صادق(ع) با پایه گذاری ساختار فرهنگی شیعه زمینه ساز پویایی تمدن اسلامی شد. امام بزرگواری که با دانش بیکران خویش به رویارویی با جریان های انحرافی و منافق پرداخت و اینگونه از شریعت و سنت نبوی پاسداری کرد.
شهادت امام جعفر صادق (ع) تسليت
امام جعفر صادق(ع) ششمین پیشوای شیعیان در 17ربیع الاول 83 هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و پدر ایشان امام محمد باقر(ع) و مادر پرهیزگار این امام همام «ام فروة» بودند. «صابر، طاهر و فاضل» از لقب های امام صادق(ع) و ابوعبدالله کنیه این امام همام(ع) است. پیشوای ششم شیعیان(ع) به دلیل راستی و درستکاری صادق لقب گرفت و از همان دوره کودکی با آموزه های پدر والامقام خود برای برعهده گرفتن امامت مسلمانان آماده و اینگونه پس از شهادت امام محمد باقر(ع) در 114 هجری قمری در 31 سالگی مقام والای امامت را عهده دار شد. ایشان در مدت 34 سال پیشوایی خویش خلافت حاکمانی از خاندان بنی امیه و بنی عباس را درک کرد، افرادی که هر کدام تلاش می کردند، از فعالیت های امام صادق(ع) در مسیر گسترش و نشر معارف اسلامی جلوگیری کنند.

این امام همام(ع) در شرایط سیاسی- اجتماعی آن روزگار از فعالیت های علمی خویش دست نکشید و با پایه گذاری مکتب جعفری، دامنه فقه و دانش اهل بیت(ع) را گسترش داد و آن را به طرف شکل گیری یک جنبش فکری و فرهنگی پیش برد که در نتیجه آن، شاگردان زیادی از علم سرشار امام صادق(ع) بهره بردند و با کسب دانش ایشان و آشنایی با معارف اسلامی به شناساندن این دین الهی در کشورها و سرزمین های دور دست اقدام کردند.

سرانجام امام جعفر صادق(ع) که رسالت رهبری جامعه مسلمانان را در سال های امامت خویش با نگاه علمی و فرهنگی ویژه ای به انجام رساند، به دستور منصور دوانیقی خلیفه عباسی، مسموم شد و در 25 شوال 148 هجری قمری در 65 سالگی به شهادت رسید و جهان اسلام را در غمی شگرف فرو برد.

** پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به بهانه سالروز شهادت امام جعفرصادق(ع) ششمین پیشوای شیعیان با «حجت الاسلام مهدی آتشکار» پژوهشگر و مبلغ مسایل دینی به گفت و گو پرداخت.
حجت الاسلام آتشکار درباره آغاز پیشوایی امام صادق(ع)، گفت: امامت امام(ع) همزمان با شهادت پدر بزرگوارشان امام محمدباقر(ع) آغاز شد و ایشان در دوره حکومت هشام بن عبدالملک رهبری جامعه مسلمانان را به عهده گرفت و در 34 سال امامت خویش حکومت چند تن از خلفای بنی امیه و دو تن از خلیفه های عباسی به نام های عبدالله بن سفاح و منصور دوانیقی را درک کرد. کنترل سازمان یافته حکومت بنی امیه بر امام جعفر صادق(ع) و یاران نزدیک ایشان سبب شد که برای جلوگیری از نشر دین رسول خدا(ص)، دستور منع حدیث در جامعه صادر شود اما پس از مدتی امام(ع) به دلیل وجود اختلاف هایی که در میان صاحبان قدرت شکل گرفت و ضعف بنی امیه در سال های پایانی حکومت، از شرایط سیاسی موجود برای نشر حقایق اسلام بهره گرفت و بیش از پیش با گسترش علم و دانش خویش در جامعه به انتشار معارف اسلامی بپردازد.

این مبلغ مسایل دینی بیان داشت: ششمین پیشوای شیعیان(ع) در این دوره یک جنبش بزرگ علمی و فرهنگی را آغاز کرد و در راه گسترش آن در دیگر سرزمین ها گام های موثری برداشت. این امام همام(ع) همچنین در دوره انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباس از غفلت حاکمان استفاده کرد و در مسیر پیشبرد اهداف علمی، فقهی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دین اسلام گام های موثری برداشت. وی در ادامه افزود: اگرچه اختناق، فشار و تهدید در دوره امام صادق(ع) وجود داشت اما با این حال این امام معصوم(ع) نسبت به دیگر امامان در دوره آرام تری به انجام دادن رسالت الهی خویش پرداخت و با بهره گیری از علوم عقلی و نقلی حوزه گسترده علمی را در آن روزگار پایه گذاری کرد و بدین شکل شاگردان بزرگ و برجسته‏ ای را در مکتب خویش گرد هم آورد.

حجت الاسلام آتشکار با اشاره به پایه گذاری مکتب جعفری تصریح کرد: این مکتب به عنوان اصلی ترین مرکز نشر سنت نبوی در آن روزگار به گسترش فقه و دانش امامان معصوم(ع) پرداخت. امام صادق(ع) به عنوان بنیانگذار مکتب جعفری به منظور بازنشر علوم و فقه اسلامی بارها به شهرهایی همچون کوفه سفر کرد و در آنجا به آموزش افراد مختلف همت گماشت و توانست چهار هزار شاگرد را از سرزمین های مختلف تعلیم و تربیت دهد. این شاگردان با عشق و علاقه خاصی نه تنها از میان مسلمانان بلکه از کشورهای اروپایی از درس ایشان بهره گرفتند و به مدارج علمی و دینی شایسته ای دست یافتند.

این پژوهشگر امور دینی در ادامه توضیح داد: شاگردان برجسته ای از دامان بنیانگذار مکتب جعفری رشد و پرورش یافتند که مورد استناد بسیاری از مراجع عظام تقلید شیعیان قرار دارند، از جمله آنان می توان «ابو بصیر، هشام بن حکم، جابر بن حیان و مفضل بن عمر کوفی» را نام برد که از نظر علمی جایگاه ویژه ای نزد امام صادق(ع) داشتند. «مفضل» در نتیجه بحث های علمی و معرفتی که از محضر این امام همام(ع) فرا گرفت، کتابی را با عنوان «توحید مفضل» منتشر کرد و در آن دلیل و ضرورت های شکل گیری عضوهای بدن را به طور جداگانه شرح داد.

این مبلغ مسایل دینی درباره نقش تربیت یافتگان مکتب جعفری در گسترش دین اسلام، اظهار داشت: امام ششم(ع) به منظور شناساندن و تشریح ابعاد مختلف این دین آسمانی، نمایندگانی را از میان شاگردان خویش به سرزمین های مختلف فرستاد و اینگونه برای نشر جهانی اسلام گام های موثری بر داشت. همچنین گروهی از یاران و پیروان امام جعفرصادق(ع) شامل 12 تَن به نام «اصحاب اجماع»، نوعی پیوستگی فکری، علمی و تشکیلاتی را در آن روزگار به وجود آوردند و در کنار امام(ع) با طرح مباحث مختلف به آشکار ساختن ظلم خلفای زمانه پرداختند.

وی در ادامه یادآور شد: در دوره ای از حکومت امام صادق(ع) که فشارهای حکومت بر امام(ع) و یارانش گسترش یافته بود، نزدیکان ایشان به ناچار برای در امان ماندن از ظلم حاکمان، تقیه را در پیش گرفتند و به صورت مخفی به فعالیت های خویش ادامه دادند. با این روش هر فردی که تصمیم به دیدار پیشوا و رهبر خود داشت با احتیاط کامل این کار را به انجام می رساند تا جاسوسان حکومت از رفت و آمدهای آنان آگاه نشوند.

حجت الاسلام آتشکار با اشاره به برخی از اقدام های علمی و اخلاقی امام صادق(ع) از جمله آموزش مسایل اقتصادی به مردم، گفت: این امام معصوم(ع) در اندیشه های اقتصادی خویش الگوها و خط مشی های بسیاری را در ارتباط با این حوزه مطرح کرده است، از دیدگاه ایشان وضعیت اقتصادی مطلوب یکی از امتیازهایی به شمار می رود که جامعه اسلامی باید از آن برخوردار باشد و این جامعه باید از سلامت اقتصادی، پویایی، مجریان فعال و افراد متخصص بهره بگیرد. در حدیث های مختلفی از امام صادق(ع) به ارزش بالای کار برای کسب روزی حلال تاکید شده است و جایگاه افرادی که برای تامین نیازهای ضروری زندگی، تلاش می کنند، همتراز با مجاهدان در راه خدا عنوان می شود. ایشان در سخنان دیگری نیز فرموده اند، اشخاص سست و بی تفاوت به شدت مورد خشم و غضب پروردگار هستند و خداوند پرخوابی و بیکاری را به شدت نکوهش می کند.

این پژوهشگر امور دینی درباره فعالیت گسترده امام(ع) در مبارزه با فرقه های مخالف اسلام، خاطرنشان کرد: شکل گیری و بروز جریان های منحرف ضد دینی در دوره امامت بنیانگذار مکتب جعفری به بیشترین میزان نسبت به سال های پیش رسیده بود، بنابراین امام جعفر صادق(ع) بر پایه ضرورتی که برای حفظ دین اسلام وجود داشت به مبارزه با آنها پرداخت و در این راه از روش های علمی و جلسه های بحث و بررسی بهره برد. این جریان های دینی در برابر دانش غنی امام(ع) شکست خوردند و پس از آن دیگر نتوانستند در جامعه گسترش یابند. در واقع ششمین پیشوای شیعیان(ع) در دوره امامت خود فعالیت های نظامی نداشتند و جهاد ایشان به صورت مبارزه علمی گسترده ای صورت گرفت. ادعای مهدویت و شیطان پرستی که در دوره کنونی در برخی نقاط جهان به آن پرداخته می شود، ریشه در جریان های منحرف ضد دین دارد و باید با بهره گیری از راه های علمی و شیوه های منطقی به منظور مبارزه با آنها اقدام شود تا علاوه بر محدود کردن این عوامل از گمراه کردن افراد بیشتر به وسیله اعضای این گروه ها جلوگیری به عمل آید.

این مبلغ مسایل دینی با اشاره به مهمترین ویژگی های مسوولان از دیدگاه امام صادق(ع) که در جامعه کنونی نیز بهره بردن از آنها به ایجاد حکومتی شایسته کمک خواهد کرد، اظهار داشت: بنیانگذار مکتب جعفری عدالت محوری را از ویژگی های مهم یک مسوول در جامعه اسلامی می دانست و تلاش برای اجرای عدالت اجتماعی و عدل محور بودن را در اداره یک حکومت ضروری عنوان می کرد. امام(ع) درباره عدالت رسول خدا(ص) نقل کرده اند که آن بزرگوار چنان عدالت را در برنامه های خود به اجرا در آورده بودند که حتی وقت خویش را در جلسه های عمومی میان حاضران به مساوات تقسیم می کردند و میان افراد تفاوتی در نظر نمی گرفتند. در حال حاضر مسوولان نیز می توانند با الگوگیری از توصیه های امام صادق(ع) و سیره رسول اکرم(ص) با انجام دادن برنامه ریزی های لازم با مردم ارتباط رو در رو داشته باشند و با یکسان دانستن قشرهای مختلف جامعه در نزد خود به مشکلات آنها رسیدگی کنند.

وی در پایان گفت: از دیدگاه امام ششم(ع) قاطعیت در اجرای عدالت از دیگر ویژگی های مسوولان در جامعه اسلامی به شمار می رود. در این باره باید گفت، این موضوع از سخن گفتن درباره عدالت محوری بسیار مهم تر است و در این راستا مسوولان وظیفه دارند با مفسدان و افرادی که در جامعه هرج و مرج ایجاد می کنند با قاطعیت، مدیریت و تدبیر به هنگام، مقابله کنند. از نظر ایشان اشتیاق، علاقه به خدمت، ساده زیستی، اجتناب از اشرافی گری، امانت و صداقت نیز از ویژگی های یک مسوول کارآمد و فرهیخته به شمار می رود که حاکم یک جامعه اسلامی ملزم به رعایت و به کار گیری آن است.