صادق صدرایی
چهار دهه از ممنوعیت اکران فیلمهای خارجی بر پرده سینماها میگذرد و هر چه بیشتر جلو میرویم این ممنوعیت شکل مضحکتری به خود میگیرد. به این معنا که در عصر حاضر که مخاطبان سینما به سادگی میتوانند تازهترین فیلمهای خارجی را ببینند دیگر این ممنوعیت قائل شدنها کاملا خنده دار است.
یکی از دلایل ممنوعیت اکران فیلم خارجی در سینماها مسئله ممیزی است. مسئلهای که طبیعتا برای فیلمهای خارجی بیش از فیلمهای ایرانی اعمال خواهد شد و میتواند یک فیلم را کاملا نابود کند و مضامین مورد نظر سازنده اثر را به کل قلب نماید. برای رفع این مسئله باید یک واقعیت را پذیرفت و آن اینکه ایجاد چنین محدودیت هایی تنها باعث عقب ماندن بیش از پیش سینما در ایران خواهد شد و راه مواجهه شدن با آثار فرهنگی این سبک از سانسور که ابتداییترین شکل ممکن آن است نمیتواند باشد. راه حل صحیح آن است که مانند همه جای دنیا برای فیلمهای سینمایی درجهبندی سنی در نظر بگیریم و به جای آنکه با سانسورهای شدید آثار سینمایی را نابود کنیم اختیار تماشا یا عدم تماشای یک فیلم را به مخاطب بدهیم.
ممنوعیت اکران فیلمهای خارجی دلیل دیگری هم دارد که بر خلاف سانسور ارتباطی به جریان رسمی قدرت ندارد و اتفاقا علتش را باید در درون اهالی سنیما جستجو کرد. جماعتی از سینما گران که اغلبشان از رانتهای دولتی هم استفاده میکنند معتقدند که اکران فیلم خارجی باعث میشود که سینماها نسبت به اکران فیلمهای ایرانی بی تمایل شوند و این موضوع، نابودی صنعت سینما در کشور را سبب میشود.
این نگاه که در آن رگه هایی از چپ گرایی نهادینه شده در جامعه ایرانی را میتوان یافت مشخصا از رقابت میترسد و چنین تصور میکند که رقابت باعث حذف آنها خواهد شد. این در حالی است که اتفاقا تجارب سایر نقاط جهان نشان داده است که آن چیزی که در هر صنعتی از جمله صنعت سینما باعث افزایش کیفیت میشود رقابت است و آن چه افت کیفیت را باعث میشود انحصارگرایی است. اهالی سینما میبایست بر اینترس موهوم غلبه کنند و از مانعتراشی برای اکران فیلمهای خارجی دست بردارند.
از زاویهای دیگر اکران این گونه فیلمها باعث رونق گرفتن دوباره دوبله در ایران خواهد شد. هنگامی به تاریخچه دوبله نگاهی میاندازیم مشاهده میکنیم که دوران طلایی هنر دوبله در ایران همزمان با رونق گرفتن اکران فیلمهای خارجی بر پرده سینماها بوده است و در این سالها با حذف فیلمهای خارجی از سینما شاهد افول دوبله و به شکل همزمان گسترش گروههای دوبله بی کیفیتی که به شکل غیر رسمی به فعالیت میپردازند هستیم. اکران فیلمهای خارجی در سینما باعث آن میشود که گروههای حرفهای بار دیگر وارد کار شده و دوبله هایی که به زیرزمینی مشهور شده است به شکل طبیعی سامان مییابد.
سخن آخر اینکه اکران فیلم خارجی نه تنها باعث نابودی سینمای ملی نیست بلکه میتواند فرصتی برای رونق بیش از پیش سینمای کشورمان باشد به شرط آنکه برترسهای بی دلیل و فاقد مبنایمان غلبه کنیم و از رقابت نهراسیم که رقابت ضامن کیفیت خواهد بود.