آفت گردهمایی‌ها برای طنز

این طنزپرداز پیشکسوت در گفت‌وگو با ایسنا، پیشینه‌ای از شکل‌گیری نثری که آن را «نثر بچه باحال» می‌خواند، عنوان کرد و گفت: این نثر از ۲۰ سال پیش در نشریات نوجوان شکل گرفت، به سرعت فراگیر شد و همه از آن استقبال کردند، این نثر خودمانی است، کلمات و جملات آن شکسته می‌شود، جدی نیست و به طور کلی باحال است. این نثر در جای خود، نثر خیلی خوبی است اما همه‌جا مناسب نیست؛ در حالی‌که همه نشریات حتی «دانستی‌ها» از این نثر استفاده می‌کنند. گاهی اوقات به یک مطلب در مجلات علمی شک می‌کنم که آیا واقعا اطلاعات علمی می‌دهد یا این‌که شوخی می‌کند. گزارش‌های علمی نباید با نثر شوخ و شنگ نوشته شود؛ زبان نشریات علمی، جدی است.

او در ادامه افزود: این‌که نشریات از نثر باحال استفاده کنند، خوب است اما از زمانی این قضیه بد شد که در شبکه اجتماعی هرکسی با حدالاقل سواد شروع به نوشتن کرد و مردم آن را لایک کردند و  شخص تعداد بالای لایک‌ها را دلیلی بر خوب نوشتن خود می‌داند و اگر در جشنواره‌ای جایزه نبرد معترض می‌شود. نثر بچه باحال به زبان طنز تبدیل شده است؛ البته دست و پا شکسته این نثر، و برای فهمیدن یک جمله باید چندین بار آن‌ را بخوانی. استفاده از این زبان باعث شده تا ذهن مخاطب و ذهن طنزپرداز اشتباه کند.

زرویی نصرآباد متذکر شد: در کشور ما تعریف‌ها قاطی می‌شود؛ به طور مثال هر چیزی که باحال است پس خنده‌دار است و هرچیزی که هم خنده‌دار است، طنز است؛ در حالی که این برداشت‌ اشتباه است. شوخ‌طبعی می‌تواند در شکل‌های مختلف باشد؛ هزل‌آمیز، فکاهی، هجوآمیز و طنزآمیز، که هیچ‌یک از آن‌ها بد نیست. اگر تلویزیون برنامه غیرجدی بسازد می‌گویند برنامه طنز ساخته است. «یه مرده می‌خوره به نرده برمی‌گرده...» فکاهی است و به حیوانات، اقوام مختلف، مسائل سیاسی و رابطه زن و مرد کاری ندارد و صرفا برای خنده است. کسی‌ که فکاهی خوب می‌نویسند از کسی که طنز بد می‌نویسد موفق‌تر و شایسته تمجید است. با دزد کاری ندارم؛ با دزدی کار دارم. برای من مهم نیست که چه کسی و در چه دولتی اختلاس کرده بلکه با نفس اختلاس مشکل دارم. مسئله اختلاس را طنزپرداز به گونه‌ای مطرح کند که در عین این‌که این کار را مذمت کند، خوشایند مردم هم باشد و آن‌ها را غمزده نکند. طنزپرداز مسائل و مشکلات را با زبانی دیگر مطرح می‌کند.

او با بیان این‌که یکی از دغدغه‌های طنزپردازان آفت‌هایی است که گردهمایی‌ها و شب‌های شعر طنز دارد، اظهار کرد: خیلی خوب است ‌که مخاطب نفس در نفس ما، آثارمان را بشنود؛ اما اگر شاعر یا نویسنده طنزپرداز در این برخوردهای پیاپی، ملاک را فقط و فقط تشویق مخاطب عام ببیند و سعی کند در آن موج حرکت کند کارهایش عوامانه شده، افت می‌کند و طبیعتا کار ماندگاری نمی‌شود.

زرویی با بیان این‌که به دلیل شرایط جسمانی تلویزیون نمی‌بیند، گفت: تا زمانی که تلویزیون می‌دیدم طنزهای خوبی داشت. منظورم من این نیست که همه کارهایی که می‌سازند خیلی خوب است اما با توجه به سخت‌گیری‌ و امکاناتی که تلویزیون دارد خوب است. کسانی که نسبت به طنزهای تلویزیونی منتقدند زمانی که خود وارد تلویزیون می‌شوند به قدری از سر و ته طرح‌شان زده می‌شود که در نهایت همان کاری می‌شود که در تلویزیون وجود دارد و به آن نقد هست.

این طنزپرداز و پژوهشگر طنز با بیان این‌که به مدیریت تلویزیون نقد دارد ادامه داد: مدیریت تلویزیون برای بخش‌های مختلف؛ خانواده، ورزش، اجتماعی و... معاونت دارد. اما طنز که بیشترین استقبال را از طرف مردم دارد، هنوز برایش در صدا و سیما معاونتی در نظر نگرفته‌اند.  همچنین تلویزیون سیاست‌ منسجمی درباره برنامه‌ها ندارد؛ طرح شما در شبکه‌ای اجرا می‌شود اما امکان اجرای همان طرح در شبکه دیگر وجود ندارد.

زرویی در پایان درباره کتاب‌هایش گفت: «خاطرات حسنعلی خان مستوفی» آخرین کتابم بود که توسط انتشارات نیستان منتشر شده‌ است، و الان مجموعه‌ای را در دست انتشار دارم شامل گزیده‌ای از آثار طنزآوران ایران، از اولین بارقه‌های طنز در ایران تا امروز. کارهای نهایی آن از نظر جمع‌بندی در حال انجام است و هنوز برایش عنوانی انتخاب نکرده‌ام. قرار است این مجموعه هم توسط انتشارات نیستان منتشر شود.