تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۵ ساعت ۱۰:۱۵
کد مطلب : ۱۲۴۱۹۷
حادثه به روز ششم رسید
تسریع در آواربرداری و افزایش مصدومان
احمد ابوالفتحی
روزنامه بهار
روز گذشته وقایع مرتبط با فروریختن ساختمان پلاسکو را از ظهر روز شنبه تا ظهر روز یک‌شنبه مرور کردیم. اما ظهر یک‌شنبه پایان ماجرا نبود. ماجرا هنوز هم ادامه دارد. امروز وقایعی که در حوالی یک فاجعه قابل پیش‌بینی رخ داده است را از ظهر روز یک‌شنبه تا ظهر دوشنبه مرور خواهیم کرد و این مرور را در روزهای بعد هم ادامه خواهیم داد.
***
یک‌شنبه سیزده و پانزده دقیقه
ملکی سخنگوی آتش‌نشانی می‌گوید: همکارانمان در ضلع غربی پلاسکو متمرکز هستند. یکی دو ساعت قبل از آن قسمت، یک کپسول آتش‌نشانی و تکه‌ای لباس پیدا شده است. ملکی می‌گوید تلاشمان برای یافتن پیکر آتش‌نشانی که این وسایل متعلق به او بوده هنوز نتیجه نداده است. چند ساعت بعد سخنگو دوباره مصاحبه می‌کند و می‌گوید تعداد آتش‌نشان‌های یافته شده همان دو نفر دیروز است. تا حوالی انتهای شب، جسد تازه‌ای پیدا نخواهد شد.
سیزده و چهل و پنج دقیقه
تعداد مصدومان حادثه روبه‌افزایش است. در آخرین آمارها این تعداد در حدود صدوپنجاه نفر اعلام شده بود و در آماری که یک‌ساعت بعد اعلام شد این آمار به صدوهفتاد نفر رسید. روابط‌عمومی اورژانس علت این مصدومیت‌ها را گازگرفتگی اعلام می‌کند: افزایش دود ناشی از آتش سوزی در ساختمان پلاسکو باعث شده اکثر مصدومان نشانه‌هایی از گازگرفتگی داشته باشند. روابط عمومی می‌گوید برای حل این مشکل چاره اندیشیده شده است: وسیله‌ای که به سرعت میزان مونوکسید کربن و مت هموگلوبین را در خون سنجیده و مسمومیت‌های تنفسی را مشخص می‌کند، به تعداد لازم در اتوبوس آمبولانس‌های مستقر در محل پلاسکو تعبیه شده تا در صورت گاز گرفتگی، آتش نشانان و امدادگران بتوانند سریع آن را استفاده کنند.
ساعت چهارده
اعلام می‌شود که سیصد و ده نفر از کارگران پلاسکو برای برقراری بیمه بیکاری به ادارات تامین اجتماعی مراجعه کرده‌اند. این تعداد تا صبح روز بعد به بیش از پانصد و هفتاد نفر می‌رسد.
چهارده و سی
جانشین فرمانده ناجا که در محل فاجعه حاضر شده می‌گوید محدودیت‌های ترافیکی تا اطلاع ثانوی در حوالی خیابانی جمهوری ادامه خواهد داشت. چند ساعت بعد، ساجدی‌نیا، رئیس پلیس پایتخت می‌گوید احتمال دارد از عصر دوشنبه محدودیت‌های ترافیکی کاهش پیدا کند. خیابان‌ها و کوچه‌های اطراف چهارراه استامبول که در روزهای عادی از شلوغ‌ترین مکان‌های پایتخت هستند، خلوت‌ترین روزهای خود را می‌گذرانند. جمهوری لااقل در محدوده استامبول در کما به سر می‌برد. امدادرسان‌ها هم کج‌دار و مریز در تلاش هستند تا این بیمار را احیا کنند. امدادرسانی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ تا ساعاتی بعد خبر خواهد رسید که سرعت آواربرداری بالا رفته است. تا ساعاتی بعد خبرها تا حدودی چالش‌برانگیز خواهند شد.
شانزده و بیست دقیقه
احمد مسجدجامعی که چند روز پیش از عضویت در شورای شهر تهران استعفا داده بود و بعد از فاجعه پلاسکو استعفایش را تا اطلاع ثانوی پس گرفت با رسانه‌ها گفتگو کرده است. صحبت مسجدجامعی بر متخصص نبودن مدیریت آتش‌نشانی متمرکز است. او می‌گوید: «آتش نشانی یک کار تخصصی به مانند پزشکی است و با جان و سلامت مردم سر و کار دارد، بر همین اساس باید سلسله مراتب انتخاب مدیرعامل آتش‌نشانی مورد توجه قرار گیرد.»انتقادها از انتخاب یک فرد نظامی به عنوان رئیس آتش‌نشانی تهران، این روزها در حد زمزمه بود ولی حالا زمزمه کم‌کم دارد بالا می‌گیرد. فاجعه اندک اندک از وضع فوری خارج می‌شود و حالا کم کم فرصت برای بازبینی آنچه گذشت فراهم‌تر می‌شود. یک آتش‌نشان در گفتگو با یکی از روزنامه‌ها گفته بود بسیاری از کادرهای آتش‌نشانی به این خاطر که صبح پنج‌شنبه امتحان داشته‌اند، سر کار حاضر نبوده‌اند و برای همین نیروی کافی برای کنترل آتش فراهم نبوده است. از این انتقادها کم مطرح نمی‌شود.
ساعت هفده
سخنگوی شورای شهر از نامه گلایه‌آمیز اعضای این شورا به صداوسیما درباره نحوه پوشش حادثه خبر داد. پرسش اصلی نامه این است که چرا همه مهمانان تلویزیون درباره حادثه پلاسکو از یک طیف سیاسی هستند؟ در این نامه پوشش مستقیم صداوسیما از محل پلاسکو قابل‌تحسین خوانده شده اما کارشناسان رسانه معتقدند صداوسیما با وجود پوشش مستقیم، هنوز هم در پرداختن به فاجعه منفعل عمل می‌کند. ایراد اساسی این است که آیا فاجعه فقط در محل آواربرداری خلاصه می‌شود؟ چرا صدای کسبه، صدای خانواده قربانیان و صدای مصدومان در صداوسیما انعکاسی ندارد؟
سخنگوی شورای شهر در صحبت‌های ساعت هفده‌اش نکته مهم دیگری را هم مدنظر قرار داده است: «روز گذشته هم اعلام کردیم که از لحاظ ایمنی وضعیت برای برخی از آتش‌نشانان مناسب نیست و این ماسک‌های پارچه‌ای که در حادثه پلاسکو استفاده می‌شود، هیچ تاثیری ندارد و همانگونه که عمده آتش‌نشانان حادثه ۱۱ سپتامبر دچار سرطان شدند، در صورت عدم رعایت موارد ایمنی ممکن است این آتش‌نشانان هم در معرض سرطان باشند.»
مدیریت بحران کار بسیار پیچیده‌ای است. در این روزها عده‌ای از دانشگاهیان به درستی اشاره کرده بودند که باید رشته «مدیریت بحران» را در دانشگاه‌ها جدی‌تر بگیریم. با توجه به این‌که فجایع دیگری هم هستند که می‌توان از همین حالا آن‌ها را پیش‌بینی کرد حرف این دانشگاهیان پرمعناست. مدیریت بحران یک تخصص است. در این چند روز اما بحران متخصصانه مدیریت نشد. این‌که اولین جلسه مدیریت بحران حادثه یک‌ساعت بعد از آن‌که ساختمان فروریخت برگزار شده از نمودهای همین عدم درک اهمیت مدیریت بحران است. امروز صدای آتش‌نشان‌های حاضر در محل در بعضی نشریات منعکس شده است. از جمله نکاتی که آن‌ها می‌گویند این است که از هنگامی که نحوه شعله کشیدن آتش، قارچی‌شکل شد، می‌شد فهمید که ساختمان ویران خواهد شد. ولی دستورالعملی برای آن وضعیت دریافت نکردیم. این‌ها همه گله و شکایت است و باید منتظر ماند تا وضعیت فاجعه از حالت عاجل خارج شود تا بتوان بررسی‌های دقیق‌تری انجام داد.
ساعت نوزده
ضلع شرقی پلاسکو به صورت کامل باز شده و شش بیل مکانیکی به بالای آوارها رفته و مشغول خاک برداری هستند. سرعت کار بالاست و ستون‌های سنگین پس از برش از محوطه خارج شده‌اند. گفته می‌شود هر یک تا دو دقیقه یک کامیون از محدوده خارج می‌شود. در حال حاضر از خیابان جمهوری تا لاله زار کامیون‌ها پشت هم چیده شده‌اند تا بتوانند آوارها را خارج کنند.همچنین گفته می‌شود که بیش از ۵۰۰ درصد نخاله‌های ساختمان پلاسکو از محل خارج و به بیرون منتقل شده‌اند. همچنین گاوصندوق‌هایی کشف می‌شوند که توسط نماینده دادستان و پلیس سریعاً صورت جلسه شده و به نقطه امنی منتقل می‌شوند. سرعت کار بالا رفته و مسئولان پیش بینی کرده‌اند طی دو تا سه روز آینده عملیات پایان یابد. دقایقی بعد سخنگوی آتش‌نشانی اعلام می‌کند عملیات سه تا چهار روز ادامه خواهد داشت.
ساعت بیست‌وسه
تجهیزات تازه به محل آواربرداری وارد می‌شود. این وسایل از قدرت و سرعت بیشتری بهره می‌برند.
بامداد دوشنبه
کولیوند رئیس اورژانس کشور از خارج شدن سومین پیکر از تونلی که به سمت موتورخانه پلاسکو می‌رود خبر می‌دهد و می‌گوید: به این ترتیب تعداد کشته شدگان یافت شده حادثه پلاسکو تا کنون با احتساب یک فوتی روز اول در بیمارستان به ۶ تن رسید. دقایقی بعد سخنگوی آتش‌نشانی می‌گوید تعداد جسدهای یافته شده در این مکان سه‌تاست و متعلق به شهروندان عادی است. اندکی بعد، یک جسد دیگر هم یافته می‌شود.
هفت و پانزده دقیقه
گویا امیدها برای زنده بیرون آوردن افراد از زیر آوار هنوز از بین نرفته است. شریف‌زاده، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی گفته است: همکارانم تونلی به سمت موتورخانه واقع در زیرزمین ساختمان پلاسکو حفر کرده بودند و در آن‌جا نشانی از پیکرها و اجساد زیر آوارماندگان نیافته بودند لذا تونلی فرعی به سمت اتاقی در کنار موتورخانه حفر شده بود که همکاران موفق شدند پیکر چهار شهروندان غیرآتش‌نشان را از این اتاق بیرون بیاورند. شریف‌زاده افزوده است: هنوز هم امیدواریم کسانی را که احتمال زنده‌ماندشان می‌رود، زنده از زیر آوار بیرون بیاوریم. صحبت‌های مدیرعامل به سخنانی که در مورد احتمال زنده بودن عده‌ای از آتش‌نشانان در موتورخانه درگرفته بود مربوط است. اعلام این موضوع که هیچ جسد یا فرد زنده‌ای در موتورخانه پیدا نشده است موجی از دریغ و افسوس را در پیگیران فاجعه پدید آورده بود و پس از پیدا شدن چهار جسد در حوالی موتورخانه علامت سوال بزرگی درباره ابعاد اطلاع‌رسانی ماجرا پدید آمد. صحبت‌های شریف‌زاده پاسخ به همان سوال است.
ساعت نه
پیش‌رفت آواربرداری مناسب است. آیا تجهیزات پرتوان جدید را نمی‌شد زودتر به محل آورد؟ پیش‌بینی می‌شود آواربرداری تا آخر هفته ادامه داشته باشد. تعداد امدادگران حاضر در صحنه هم حدود صد نفر است.
ساعت یازده
تعداد مصدومان سانحه به صد و نود و هفت نفر رسیده است.
روزنامه بهار
روز گذشته وقایع مرتبط با فروریختن ساختمان پلاسکو را از ظهر روز شنبه تا ظهر روز یک‌شنبه مرور کردیم. اما ظهر یک‌شنبه پایان ماجرا نبود. ماجرا هنوز هم ادامه دارد. امروز وقایعی که در حوالی یک فاجعه قابل پیش‌بینی رخ داده است را از ظهر روز یک‌شنبه تا ظهر دوشنبه مرور خواهیم کرد و این مرور را در روزهای بعد هم ادامه خواهیم داد.
***
یک‌شنبه سیزده و پانزده دقیقه
ملکی سخنگوی آتش‌نشانی می‌گوید: همکارانمان در ضلع غربی پلاسکو متمرکز هستند. یکی دو ساعت قبل از آن قسمت، یک کپسول آتش‌نشانی و تکه‌ای لباس پیدا شده است. ملکی می‌گوید تلاشمان برای یافتن پیکر آتش‌نشانی که این وسایل متعلق به او بوده هنوز نتیجه نداده است. چند ساعت بعد سخنگو دوباره مصاحبه می‌کند و می‌گوید تعداد آتش‌نشان‌های یافته شده همان دو نفر دیروز است. تا حوالی انتهای شب، جسد تازه‌ای پیدا نخواهد شد.
سیزده و چهل و پنج دقیقه
تعداد مصدومان حادثه روبه‌افزایش است. در آخرین آمارها این تعداد در حدود صدوپنجاه نفر اعلام شده بود و در آماری که یک‌ساعت بعد اعلام شد این آمار به صدوهفتاد نفر رسید. روابط‌عمومی اورژانس علت این مصدومیت‌ها را گازگرفتگی اعلام می‌کند: افزایش دود ناشی از آتش سوزی در ساختمان پلاسکو باعث شده اکثر مصدومان نشانه‌هایی از گازگرفتگی داشته باشند. روابط عمومی می‌گوید برای حل این مشکل چاره اندیشیده شده است: وسیله‌ای که به سرعت میزان مونوکسید کربن و مت هموگلوبین را در خون سنجیده و مسمومیت‌های تنفسی را مشخص می‌کند، به تعداد لازم در اتوبوس آمبولانس‌های مستقر در محل پلاسکو تعبیه شده تا در صورت گاز گرفتگی، آتش نشانان و امدادگران بتوانند سریع آن را استفاده کنند.
ساعت چهارده
اعلام می‌شود که سیصد و ده نفر از کارگران پلاسکو برای برقراری بیمه بیکاری به ادارات تامین اجتماعی مراجعه کرده‌اند. این تعداد تا صبح روز بعد به بیش از پانصد و هفتاد نفر می‌رسد.
چهارده و سی
جانشین فرمانده ناجا که در محل فاجعه حاضر شده می‌گوید محدودیت‌های ترافیکی تا اطلاع ثانوی در حوالی خیابانی جمهوری ادامه خواهد داشت. چند ساعت بعد، ساجدی‌نیا، رئیس پلیس پایتخت می‌گوید احتمال دارد از عصر دوشنبه محدودیت‌های ترافیکی کاهش پیدا کند. خیابان‌ها و کوچه‌های اطراف چهارراه استامبول که در روزهای عادی از شلوغ‌ترین مکان‌های پایتخت هستند، خلوت‌ترین روزهای خود را می‌گذرانند. جمهوری لااقل در محدوده استامبول در کما به سر می‌برد. امدادرسان‌ها هم کج‌دار و مریز در تلاش هستند تا این بیمار را احیا کنند. امدادرسانی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ تا ساعاتی بعد خبر خواهد رسید که سرعت آواربرداری بالا رفته است. تا ساعاتی بعد خبرها تا حدودی چالش‌برانگیز خواهند شد.
شانزده و بیست دقیقه
احمد مسجدجامعی که چند روز پیش از عضویت در شورای شهر تهران استعفا داده بود و بعد از فاجعه پلاسکو استعفایش را تا اطلاع ثانوی پس گرفت با رسانه‌ها گفتگو کرده است. صحبت مسجدجامعی بر متخصص نبودن مدیریت آتش‌نشانی متمرکز است. او می‌گوید: «آتش نشانی یک کار تخصصی به مانند پزشکی است و با جان و سلامت مردم سر و کار دارد، بر همین اساس باید سلسله مراتب انتخاب مدیرعامل آتش‌نشانی مورد توجه قرار گیرد.»انتقادها از انتخاب یک فرد نظامی به عنوان رئیس آتش‌نشانی تهران، این روزها در حد زمزمه بود ولی حالا زمزمه کم‌کم دارد بالا می‌گیرد. فاجعه اندک اندک از وضع فوری خارج می‌شود و حالا کم کم فرصت برای بازبینی آنچه گذشت فراهم‌تر می‌شود. یک آتش‌نشان در گفتگو با یکی از روزنامه‌ها گفته بود بسیاری از کادرهای آتش‌نشانی به این خاطر که صبح پنج‌شنبه امتحان داشته‌اند، سر کار حاضر نبوده‌اند و برای همین نیروی کافی برای کنترل آتش فراهم نبوده است. از این انتقادها کم مطرح نمی‌شود.
ساعت هفده
سخنگوی شورای شهر از نامه گلایه‌آمیز اعضای این شورا به صداوسیما درباره نحوه پوشش حادثه خبر داد. پرسش اصلی نامه این است که چرا همه مهمانان تلویزیون درباره حادثه پلاسکو از یک طیف سیاسی هستند؟ در این نامه پوشش مستقیم صداوسیما از محل پلاسکو قابل‌تحسین خوانده شده اما کارشناسان رسانه معتقدند صداوسیما با وجود پوشش مستقیم، هنوز هم در پرداختن به فاجعه منفعل عمل می‌کند. ایراد اساسی این است که آیا فاجعه فقط در محل آواربرداری خلاصه می‌شود؟ چرا صدای کسبه، صدای خانواده قربانیان و صدای مصدومان در صداوسیما انعکاسی ندارد؟
سخنگوی شورای شهر در صحبت‌های ساعت هفده‌اش نکته مهم دیگری را هم مدنظر قرار داده است: «روز گذشته هم اعلام کردیم که از لحاظ ایمنی وضعیت برای برخی از آتش‌نشانان مناسب نیست و این ماسک‌های پارچه‌ای که در حادثه پلاسکو استفاده می‌شود، هیچ تاثیری ندارد و همانگونه که عمده آتش‌نشانان حادثه ۱۱ سپتامبر دچار سرطان شدند، در صورت عدم رعایت موارد ایمنی ممکن است این آتش‌نشانان هم در معرض سرطان باشند.»
مدیریت بحران کار بسیار پیچیده‌ای است. در این روزها عده‌ای از دانشگاهیان به درستی اشاره کرده بودند که باید رشته «مدیریت بحران» را در دانشگاه‌ها جدی‌تر بگیریم. با توجه به این‌که فجایع دیگری هم هستند که می‌توان از همین حالا آن‌ها را پیش‌بینی کرد حرف این دانشگاهیان پرمعناست. مدیریت بحران یک تخصص است. در این چند روز اما بحران متخصصانه مدیریت نشد. این‌که اولین جلسه مدیریت بحران حادثه یک‌ساعت بعد از آن‌که ساختمان فروریخت برگزار شده از نمودهای همین عدم درک اهمیت مدیریت بحران است. امروز صدای آتش‌نشان‌های حاضر در محل در بعضی نشریات منعکس شده است. از جمله نکاتی که آن‌ها می‌گویند این است که از هنگامی که نحوه شعله کشیدن آتش، قارچی‌شکل شد، می‌شد فهمید که ساختمان ویران خواهد شد. ولی دستورالعملی برای آن وضعیت دریافت نکردیم. این‌ها همه گله و شکایت است و باید منتظر ماند تا وضعیت فاجعه از حالت عاجل خارج شود تا بتوان بررسی‌های دقیق‌تری انجام داد.
ساعت نوزده
ضلع شرقی پلاسکو به صورت کامل باز شده و شش بیل مکانیکی به بالای آوارها رفته و مشغول خاک برداری هستند. سرعت کار بالاست و ستون‌های سنگین پس از برش از محوطه خارج شده‌اند. گفته می‌شود هر یک تا دو دقیقه یک کامیون از محدوده خارج می‌شود. در حال حاضر از خیابان جمهوری تا لاله زار کامیون‌ها پشت هم چیده شده‌اند تا بتوانند آوارها را خارج کنند.همچنین گفته می‌شود که بیش از ۵۰۰ درصد نخاله‌های ساختمان پلاسکو از محل خارج و به بیرون منتقل شده‌اند. همچنین گاوصندوق‌هایی کشف می‌شوند که توسط نماینده دادستان و پلیس سریعاً صورت جلسه شده و به نقطه امنی منتقل می‌شوند. سرعت کار بالا رفته و مسئولان پیش بینی کرده‌اند طی دو تا سه روز آینده عملیات پایان یابد. دقایقی بعد سخنگوی آتش‌نشانی اعلام می‌کند عملیات سه تا چهار روز ادامه خواهد داشت.
ساعت بیست‌وسه
تجهیزات تازه به محل آواربرداری وارد می‌شود. این وسایل از قدرت و سرعت بیشتری بهره می‌برند.
بامداد دوشنبه
کولیوند رئیس اورژانس کشور از خارج شدن سومین پیکر از تونلی که به سمت موتورخانه پلاسکو می‌رود خبر می‌دهد و می‌گوید: به این ترتیب تعداد کشته شدگان یافت شده حادثه پلاسکو تا کنون با احتساب یک فوتی روز اول در بیمارستان به ۶ تن رسید. دقایقی بعد سخنگوی آتش‌نشانی می‌گوید تعداد جسدهای یافته شده در این مکان سه‌تاست و متعلق به شهروندان عادی است. اندکی بعد، یک جسد دیگر هم یافته می‌شود.
هفت و پانزده دقیقه
گویا امیدها برای زنده بیرون آوردن افراد از زیر آوار هنوز از بین نرفته است. شریف‌زاده، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی گفته است: همکارانم تونلی به سمت موتورخانه واقع در زیرزمین ساختمان پلاسکو حفر کرده بودند و در آن‌جا نشانی از پیکرها و اجساد زیر آوارماندگان نیافته بودند لذا تونلی فرعی به سمت اتاقی در کنار موتورخانه حفر شده بود که همکاران موفق شدند پیکر چهار شهروندان غیرآتش‌نشان را از این اتاق بیرون بیاورند. شریف‌زاده افزوده است: هنوز هم امیدواریم کسانی را که احتمال زنده‌ماندشان می‌رود، زنده از زیر آوار بیرون بیاوریم. صحبت‌های مدیرعامل به سخنانی که در مورد احتمال زنده بودن عده‌ای از آتش‌نشانان در موتورخانه درگرفته بود مربوط است. اعلام این موضوع که هیچ جسد یا فرد زنده‌ای در موتورخانه پیدا نشده است موجی از دریغ و افسوس را در پیگیران فاجعه پدید آورده بود و پس از پیدا شدن چهار جسد در حوالی موتورخانه علامت سوال بزرگی درباره ابعاد اطلاع‌رسانی ماجرا پدید آمد. صحبت‌های شریف‌زاده پاسخ به همان سوال است.
ساعت نه
پیش‌رفت آواربرداری مناسب است. آیا تجهیزات پرتوان جدید را نمی‌شد زودتر به محل آورد؟ پیش‌بینی می‌شود آواربرداری تا آخر هفته ادامه داشته باشد. تعداد امدادگران حاضر در صحنه هم حدود صد نفر است.
ساعت یازده
تعداد مصدومان سانحه به صد و نود و هفت نفر رسیده است.
