علی بیگدلی-کارشناس مسائل بینالملل
روزنامه بهار
اقدام ترامپ مبنی بر سیاستهایی که برای ممنوعیت ورود هفت کشور از جمله ایران در نظر گرفته است، یک بحث حقوقی دارد و یک بحث سیاسی. از لحاظ حقوقی کشور ایران نمیتواند هیچ واکنشی نشان دهد. هر کشوری به افرادی تابعیت داده و حق دارد تابعیت آنها را در زمانی که به عنوان عنصر نامطلوب تشخیص میدهد لغو کند و یا اگر ویزایی به افراد داده است، آن را لغو کنند.
بنابراین از جهت حقوقیترامپ کار خلافی نکرده است و این اقدام را هر کشوری میتواند در قبال بیگانگان انجام دهد. کشورها حتی میتوانند اگر به شهروندان کشورهای دیگر امتیاز شهروندی دادند آن را لغو کند. به این دلیل که تابعیت با ملیت تفاوت دارد و ایرانیهایی که به آمریکا رفتند، ملیت آمریکایی ندارند و تنها تابعیت آمریکایی دارند. بنابراین باید توجه داشت که نمیتوان به این موضوع واکنش حقوقی نشان داد.
مسئله بعدی بُعد سیاسی ماجراست که به عوامل مختلفی بستگی دارد و البته بیشتر مربوط به رفتار ایران با اسرائیل است. به هر حال کسانی کهترامپ را به قدرت رساندند لابیهای قدرتمند صهیونیستی و یهودی در آمریکا بودند و اینها ایران را تحت فشار قرار میدهند، خصوصا به واسطه آزمایشهای موشکی که طی هفته گذشته انجام شده یا در آینده انجام خواهد شد. آنها بیشتر نگران این هستند که مبادا ایران روزی از این موشکها برای تهدید اسرائیل استفاده کند.
بیشترین هدف از این اقدام ایران بوده و دلیل آن خصومت ایران با اسرائیل است و حساسیتی که آنها به اسرائیل دارند و تعارضی که به وجود آمده است. این موضوع هم چیزی است که یا ما باید ثابت کنیم یا به همین منوال و همانطورکه تا الان بوده است ادامه پیدا کند، یعنی آنها یک اقدامی کنند و ما هم اقدام متقابل کنیم. بنابراین اگر قرار باشد دنبال راهحلی بگردیم که از این وضعیت موجود خارج شویم ضرورت دارد که سیاستهای منطقهای خود را بازبینی کنیم.
اما پیرامون ادعایی کهترامپ اظهار کرده درباره نگرانیهایی مبنی بر اینکه افرادی که از این کشورها وارد آمریکا میشوند، ممکن است فعالیتهای تروریستی داشته باشند و در حال حاضر دولت آمریکا با این بهانه به ایرانیها اجازه ورود به خاک این کشور را نمیدهد و یا حتی در آینده ممکن است بعضی از ایرانیها را از این کشور اخراج کند، باید در نظر داشت که این موضوع نیز مسئله تازهای نیست و میتواند به اشکال مختلف در سالهای آینده نیز ادامه پیدا کند.
موضوع دیگری که برخی مطرح میکنند این است که میگویند فعالیت دولت با ملت متفاوت است و اگر آمریکا با دولت برخی کشورها از جمله ایران مخالف است، با ملت ایران چه مخالفتی دارد. درحالی که این موضوع یک اصطلاح متداول غیرعلمی است زیرا مردم هر کشور تحت تابعیت دولت آن کشور هستند و نمیتوان بین آنها فاصله گذاشت. ایران هم اگر یک تصمیم درباره آمریکا بگیرد به طور طبیعی شامل مردمش هم میشود و به این خاطر که هر ملت تابعیت دولت خود را دارد نمیتوان بین مردم و دولت جدایی انداخت. در حال حاضر هم ما در برابر این موضوع پیشآمده نمیتوانیم هیچ ادعای حقوقی داشته باشیم.
اما در این میان ممکن است برخی کشورها با این اقدام ترامپ موافق نباشند. از جمله آلمان و کانادا که سیاست پیشگرفتهترامپ را تقبیح کردند اما دلیل آنها این است که دولت کشورهای مذکور اساسا با وجودترامپ هم مخالف هستند زیراترامپ در برخود با سیاستمداران کشورها رفتار خوبی از خود نشان نمیدهد. او آدم غیرمتعارفی است و اصولا این شخصیت را روی کار آوردند که به اهدافی که میخواهند برسند وگرنه این شخصیت استحقاق ریاست جمهوری آمریکا را نداشت. ترامپ را آوردند که ایران را بیشتر تحت فشار قرار دهند.
ما تنها کشوری بین این 7 کشور هستیم که با اسرائیل خصومت اعتقادی داریم و بنابراین برای اینکه این مسئله مطرح نشود چند کشور دیگر را هم در کنار ما قرار دادند. مثلا سومالی کاری به اسرائیل ندارد و یا سوریه که تا به حال یک فشنگ هم سمت اسرائیل پرتاب نکرده و هیچ ادعایی هم ندارد. یا کشور عراق که تمایلی هم به واکنش نشان دادن به تصمیم اخیر دولت ایالات متحده آمریکا ندارد و حتی بعضی از مقامات شیعه و کارشناسان از عراق معتقدند اصلا مقابله به مثل انجام ندهند و منتظر بنشینند که ببینند در آینده چه خواهد شد. بنابراین ترامپ ناچار بود چند کشور را در کنار ما بگذارد که همه فشارها روی ما نباشد و طبیعی است که ما نیز واکنش بیشتری از خودمان نشان میدهیم.