به روز شده در ۱۴۰۳/۰۱/۱۰ - ۱۲:۰۳
 
۰
تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۱۳ ساعت ۱۴:۲۰
کد مطلب : ۱۲۹۴۱۷

جذابیت روحانی؛ میانه‌روی و عمل‌گرایی

محمد توکلی
روحانیِ غیراصلاح طلب نامزد نهایی و اصلی جریان اصلاحات به رهبری سیدمحمد خاتمی در انتخابات۹۶ است. اعتدالیون نیز که از سال‌های دور همراه حسن روحانی اند. عقلای جریان اصولگرایی نیز خسته از «معجزه هزاره سوم» شان و در حیرت از احمدی نژادهای ثانی که در این انتخابات بی توجه به منابع کشور و برای مردم فریبی و کسب چند رای بیشتر وعده ایجاد ۵ و ۶ میلیون شغل می‌دهند و چند برابر کردن یارانه پر تکرارترین کلامشان است به سمت روحانی در حال حرکتند.

پس از علی لاریجانی که در چند نوبت پیاپی در روزهای اخیر از عملکرد دولت اعتدال در حوزه‌های اقتصادی و سیاست خارجی تمجید کرد و بر رقبای روحانی به واسطه بیان وعده‌های نشدنی شان خرده گرفت، ناطق نوری نیز بیشتر از قبل وارد میدان شده است. دیدار اعضای تشکلی که خود را اصولگرایان حامی روحانی می‌خوانند با «شیخ نور» که فراتر از دیدارهای مرسوم این بزرگ جریان اصولگرا بوده است نشانگر حضور پررنگ‌تر از گذشته ناطق در انتخابات۹۶ خواهد بود.

پس از درگذشت مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی این پرسش در ذهن بسیاری شکل گرفته بود که در ایرانِ پس هاشمی، روحانی چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟ این پرسش از آن جا شکل گرفته بود که مهمترین حامی حسن روحانی چه در روزهای انتخابات۹۲، چه در روزهای سخت مذاکرات هسته‌ای که به برجام و رفع تحریم‌ها و دورشدن سایه جنگ از کشور منجر شد، چه در راه عبور از بحران‌های اقتصادی به جا مانده از دولت اصولگرایان «آیت الله» بود.

در تمامی این بزنگاه‌ها سایه حمایتی هاشمی رفسنجانی بر سر دولت و رئیس جمهور بود. بنابراین، شکل گیری این پرسش در اذهان ناظران عرصه سیاست که روحانی پس از هاشمی چه خواهد کرد طبیعی بود. حال امروز، با کنار هم قرار دادن حمایت‌های رهبرجریان اصلاحات و تمامی اعضای جبهه اصلاح طلبی، ناطق نوری و علی لاریجانی به همراه بخش اعظمی از جریان اصولگرا که به میانه روی و عملگرایی متمایلند و همچنین سیدحسن خمینی و بیت امام که جایگاهی ویژه نزد مردم دارند می‌توان گفت آن نگرانی تا حدود بسیاری رفع شده است.

 درباره این تصویر از سیاستِ امروز ایران پرسشی که اندکی ریشه‌ای‌تر و مبنایی‌تر است این می‌تواند باشد که روحانی چه دارد که توانسته است طیف متنوعی از سیاسیون را بر گرد خود جمع کند. برای پاسخ به این سوال ابتدا باید این نکته مهم را مد نظر قرار داد که علت این اقبال دو سوی سیاست به روحانی تنها به ویژگی‌های شخصی او برنمی گردد و می‌بایست برای فهم دقیق‌تر این موضوع مسئله را فراتر از اشخاص بررسی کنیم. با نگاهی به بیش از چهار دهه سیاست ورزی حسن روحانی می‌توان دو ویژگی میانه روی و عملگرایی را برجسته‌ترین ویژگی در رفتار و گفتار او دانست. به بیان دیگر آنچه موجبات جذابیت روحانی برای دو جریان عمده سیاسی کشور شده است علاوه بر ویژگی‌های شخصی روحانی و کارنامه عملکردش دو خصلت میانه‌روی و عملگرایی است.

این دو ویژگی همان چیزی است که باعث می‌شود حسن روحانی بر خلاف رقبایش از وعده‌های فضایی دوری کند و به عنوان مثال هیچگاه دروغ هایی مانند چند برابر کردن یارانه یا ایجاد میلیون‌ها شغل را ندهد. اگر میانه روی روحانی نبود قطعا فرصت حضور نیروهای میانه‌رو در هیات حاکمه ایالات متحده از کف می‌رفت و خبری هم از دورشدن خطر جنگ و رفع تحریم‌های بی شماری که تاثیری مستقیم بر زندگی مردم می‌گذاشت نبود.

اگر عملگرایی سرلوحه کار دولت روحانی نبود مانند دولت پیشین با الگوی اقتصادی نامشخص و بی مبنا همان فجایع اقتصادی تکرار می‌شد و با ادامه یافتن در هم ریختگی ساختارهای اقتصادی فضا برای ادامه غارتگری هایی از جنس پرونده فساد بزرگ نفتی باز می‌شد. سخن آخر آن که آن چه باعث تمایل دو جریان عمده سیاسی کشور به انتخاب مجدد روحانی شده است جذابیت مبانی عملکرد او (میانه‌روی و عملگرایی) و همین طور شرایط خاص کشور که یک دیپلمات با سوابق طولانی مدت در حوزه موضوعات امنیتی را طلب می‌کند است.