تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۰۳ ساعت ۱۱:۲۲
کد مطلب : ۱۳۰۶۸۷
يادداشت علی بیگدلی كارشناس روابط بين‌الملل درباره سفر ترامپ به منطقه
لزوم تجدیدنظر در سیاست انتقام‌جویانه
گروه سياسي: علی بیگدلی استاد دانشگاه و كارشناس روابط بين‌الملل در يادداشتي در روزنامه بهار نوشت: سفر ترامپ به عربستان سفر مهمی بود و پیام‌های مهمی در بر داشت.ترامپ پیش از انتخابات آمریکا، بدگویی‌هایی نسبت به کشورهای مسلمان داشت، حالا که رئیس‌جمهور شده رویه‌اش را تغییر داده و حتی در مصاحبه‌ای گفته است که آن صحبت‌ها برای زمان نامزدی انتخابات بوده است و اکنون که رئیس‌جمهور شدم گفتارم تغییر کرده است. این سفر از جهت بار اقتصادی که برای آمریکا داشت، سفر پرارزشی بود، آمریکا و عربستان حدود 400 میلیارد دلار قرارداد برای 10 سال امضا کردند که اقتصاد آمریکا را زیر و زبر می‌کند و می‌تواند میزان محبوبیت ترامپ را در آمریکا افزایش دهد.
با این سرمایه شاید در عرض این 10 سال، 10 میلیون شغل در آمریکا ایجاد کند که کار بسیار مهمی است. این سفر همچنین نشان داد آمریکا بر خلاف دوره اوباما که خود را از خاورمیانه بیرون کشیده بود و در یک سخنرانی در استرالیا اعلام کرده بود خاورمیانه دیگر برای ما اولویت اولیه نیست و ارزش اولیه را ندارد، خاورمیانه هنوز برای آمریکا اهمیت دارد. پیام سوم هم این بود که در برابر قدرت‌نمایی‌هایی که روسیه کرده و سوریه را در برابر غربی‌ها گروگان گرفته بود، حالا‌ترامپ آمده و یک گوشه دیگر از خاورمیانه را به دست گرفته که این خودش نوعی قدرت‌نمایی در برابر روس‌ها بود.
از جهت عربستان سعودی هم نوعی نمایش قدرت بود که توانسته کشوری مسلمان را دور خودش جمع کند. پیام این سفر برای ما نیز این است که عربستان می‌خواهد ما را در انزوا قرار داده و نشان دهد در برابر ما مصمم است و برنامه‌های جدیدی دارد که نه تنها از طرف عربستان بلکه همه کشورهای مسلمان که تقریبا همه سنی هستند، مبارزه‌ای بین دنیای اهل تسنن و تشیع ایجاد کند. این مساله که بار دینی و ایدیولوژیک دارد ما را در انزوای سیاسی و مذهبی قرار می‌دهد و یک قانون نانوشته احتمالا بین این کشورها به وجود می‌آید که روابط خود را با ایران محدودتر کنند.
این کشورهای سنی از گذشته با ما اختلاف دیدگاهی داشتند و در حال حاضر این بار مذهبی که همیشه در دنیای اهل سنت علیه اهل تشیع بوده زنده شده است. پیام بعدی برای عربستان نیز این است که وزیر دفاع این کشور سخنرانی کوتاهی انجام داد و گفت ما به قوی‌ترین کشور منطقه تبدیل شدیم و دیگر‌ترس و نگرانی نداریم. آمریکا به نوعی خصوصا با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای خود ایجاد تعهد کرد و پایگاه‌های دریایی منطقه مانند بحرین و قطر را در آینده نزدیک تقویت خواهد کرد. عربستان اکنون خط و نشان نظامی برای ما کشیده است. این موضوع ممکن است مباحث تکراری به مانند گذشته باشد اما نمی‌تواند نتیجه‌ای نداشته باشد و خصوصا آمریکاییها که استفاده اقتصادی زیادی در این جریان بردند.
در مقابل، ما باید دست از اقدام تلافی‌جویانه برداریم و بررسی منطقی و روانشناختی اجتماعی کنیم که در برابر چنین شرایطی و با توجه به اینکه روحانی دومرتبه به عنوان رئیس‌جمهور اعتدال‌گرا انتخاب شده چه دیپلماسی را می‌توانیم در پیش بگیریم. البته این موضوع بستگی دارد به کل مقامات ارشد نظام و خصوصا مقام معظم رهبری باید درباره این موضوع بیشتر فکر کنند. ما نباید این موضوع را به جنبه‌های انتقام‌جویانه بکشانیم که کار اشتباهی است. باید تجدیدنظری در سیاست‌های منطقه‌ای خود بکنیم و سیاست‌های ملایم‌تری را در پیش بگیریم. این سیاست‌های انتقام جویانه مطلقا به نفع ما نخواهد بود.
ما باید ضمن پاسخ‌هایی که به اتهامات می‌دهیم در عمل و عمق ماجرا دست به اقدامات جدیدتری بزنیم، زیرا این مساله با این همه هزینه‌هایی که عربستان کرده می‌تواند به صورت یک استراتژی بلندمدت علیه ما شکل بگیرد و با تعهدات حتی نانوشته در بین کشورهای عربی که آن را امپراطوری عربی نامیدند، می‌تواند برای ما پیام‌های هشداردهنده‌ای داشته باشد و ما باید نگاه دقیق و روانشناختی به این موضوع بکنیم که نتایج بدی برای ما نداشته باشد. از طرفی باید توجه داشت آمریکاییها هیچ‌وقت به خاطر ایران یا سوریه اقدام به پیاده کردن نیروی نظامی نمی‌کنند و این امر در شرایط فعلی محال به نظر می‌رسد، اما آمریکا متعهد شده از کشورهای عربی در برابر ایران حمایت بکند، ضمن اینکه آنها ایران را به سردمداری‌تروریسم متهم کردند که می‌تواند در آینده علیه ما دست به اقدامات ایضایی بزند، با تمام این احوال اتهامی که به وجود آمده می‌تواند در آینده نزدیک تبدیل به یک تحریم عمومی علیه ما شود.
ما در همسایگی خود یک کشور دوست نداریم و اسرائیلی‌ها و آمریکاییها هر روز یک پایگاه نظامی در آذربایجان و عراق و افغانستان می‌زنند، لازمه‌اش این است که مقامات سیاسی و نظامی ما دست از سیاست‌های انتقام‌جویانه بردارند. این تفکر تاکنون نتیجه مطلوبی برای ما نداشته است و هر روز سطح کینه‌توزی علیه ایران را در منطقه و جهان افزایش می‌دهد، اقداماتی که ما از طریق پرتاب موشک به عمل می‌آوریم غیر از اینکه ما را در انزوای سیاسی قرار دهد نتیجه‌ای برای ما نداشته بنابراین ما باید تجدید نظری در سیاست‌های منطقه‌ای خود بکنیم.
با این سرمایه شاید در عرض این 10 سال، 10 میلیون شغل در آمریکا ایجاد کند که کار بسیار مهمی است. این سفر همچنین نشان داد آمریکا بر خلاف دوره اوباما که خود را از خاورمیانه بیرون کشیده بود و در یک سخنرانی در استرالیا اعلام کرده بود خاورمیانه دیگر برای ما اولویت اولیه نیست و ارزش اولیه را ندارد، خاورمیانه هنوز برای آمریکا اهمیت دارد. پیام سوم هم این بود که در برابر قدرت‌نمایی‌هایی که روسیه کرده و سوریه را در برابر غربی‌ها گروگان گرفته بود، حالا‌ترامپ آمده و یک گوشه دیگر از خاورمیانه را به دست گرفته که این خودش نوعی قدرت‌نمایی در برابر روس‌ها بود.
از جهت عربستان سعودی هم نوعی نمایش قدرت بود که توانسته کشوری مسلمان را دور خودش جمع کند. پیام این سفر برای ما نیز این است که عربستان می‌خواهد ما را در انزوا قرار داده و نشان دهد در برابر ما مصمم است و برنامه‌های جدیدی دارد که نه تنها از طرف عربستان بلکه همه کشورهای مسلمان که تقریبا همه سنی هستند، مبارزه‌ای بین دنیای اهل تسنن و تشیع ایجاد کند. این مساله که بار دینی و ایدیولوژیک دارد ما را در انزوای سیاسی و مذهبی قرار می‌دهد و یک قانون نانوشته احتمالا بین این کشورها به وجود می‌آید که روابط خود را با ایران محدودتر کنند.
این کشورهای سنی از گذشته با ما اختلاف دیدگاهی داشتند و در حال حاضر این بار مذهبی که همیشه در دنیای اهل سنت علیه اهل تشیع بوده زنده شده است. پیام بعدی برای عربستان نیز این است که وزیر دفاع این کشور سخنرانی کوتاهی انجام داد و گفت ما به قوی‌ترین کشور منطقه تبدیل شدیم و دیگر‌ترس و نگرانی نداریم. آمریکا به نوعی خصوصا با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای خود ایجاد تعهد کرد و پایگاه‌های دریایی منطقه مانند بحرین و قطر را در آینده نزدیک تقویت خواهد کرد. عربستان اکنون خط و نشان نظامی برای ما کشیده است. این موضوع ممکن است مباحث تکراری به مانند گذشته باشد اما نمی‌تواند نتیجه‌ای نداشته باشد و خصوصا آمریکاییها که استفاده اقتصادی زیادی در این جریان بردند.
در مقابل، ما باید دست از اقدام تلافی‌جویانه برداریم و بررسی منطقی و روانشناختی اجتماعی کنیم که در برابر چنین شرایطی و با توجه به اینکه روحانی دومرتبه به عنوان رئیس‌جمهور اعتدال‌گرا انتخاب شده چه دیپلماسی را می‌توانیم در پیش بگیریم. البته این موضوع بستگی دارد به کل مقامات ارشد نظام و خصوصا مقام معظم رهبری باید درباره این موضوع بیشتر فکر کنند. ما نباید این موضوع را به جنبه‌های انتقام‌جویانه بکشانیم که کار اشتباهی است. باید تجدیدنظری در سیاست‌های منطقه‌ای خود بکنیم و سیاست‌های ملایم‌تری را در پیش بگیریم. این سیاست‌های انتقام جویانه مطلقا به نفع ما نخواهد بود.
ما باید ضمن پاسخ‌هایی که به اتهامات می‌دهیم در عمل و عمق ماجرا دست به اقدامات جدیدتری بزنیم، زیرا این مساله با این همه هزینه‌هایی که عربستان کرده می‌تواند به صورت یک استراتژی بلندمدت علیه ما شکل بگیرد و با تعهدات حتی نانوشته در بین کشورهای عربی که آن را امپراطوری عربی نامیدند، می‌تواند برای ما پیام‌های هشداردهنده‌ای داشته باشد و ما باید نگاه دقیق و روانشناختی به این موضوع بکنیم که نتایج بدی برای ما نداشته باشد. از طرفی باید توجه داشت آمریکاییها هیچ‌وقت به خاطر ایران یا سوریه اقدام به پیاده کردن نیروی نظامی نمی‌کنند و این امر در شرایط فعلی محال به نظر می‌رسد، اما آمریکا متعهد شده از کشورهای عربی در برابر ایران حمایت بکند، ضمن اینکه آنها ایران را به سردمداری‌تروریسم متهم کردند که می‌تواند در آینده علیه ما دست به اقدامات ایضایی بزند، با تمام این احوال اتهامی که به وجود آمده می‌تواند در آینده نزدیک تبدیل به یک تحریم عمومی علیه ما شود.
ما در همسایگی خود یک کشور دوست نداریم و اسرائیلی‌ها و آمریکاییها هر روز یک پایگاه نظامی در آذربایجان و عراق و افغانستان می‌زنند، لازمه‌اش این است که مقامات سیاسی و نظامی ما دست از سیاست‌های انتقام‌جویانه بردارند. این تفکر تاکنون نتیجه مطلوبی برای ما نداشته است و هر روز سطح کینه‌توزی علیه ایران را در منطقه و جهان افزایش می‌دهد، اقداماتی که ما از طریق پرتاب موشک به عمل می‌آوریم غیر از اینکه ما را در انزوای سیاسی قرار دهد نتیجه‌ای برای ما نداشته بنابراین ما باید تجدید نظری در سیاست‌های منطقه‌ای خود بکنیم.
