تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۲۹ ساعت ۱۲:۲۸
کد مطلب : ۱۳۳۷۵۹
اثر برجام بر روی معادلات منطقه‌ای
روزنامه بهار: درباره ابعاد اقتصادی برجام سخنان بسیاری گفته شده است و همینطور درباره آن که برجام توانسته است تهدیدات بالقوه نظامی و امنیتی علیه کشورمان را به شدت کاهش دهد و به اصطلاح «سایه جنگ» را از کشور دور کند. اما برجام اثر مهم دیگری هم داشت که در این دو سال کمتر به آن پرداخته شده است؛ اثری بر روی معادلات منطقه‌ای. نقش ایران در منطقه پر آشوب خاورمیانه همواره نقشی مهم و حیاتی بوده است. بخشی از علل اهمیت نقش ایران در منطقه ناشی از منابع انرژی و البته توانمندی‌های نظامی در اختیار کشورمان است اما بخش مهمتری از آن که به دوسال اخیر باز می‌گردد ناشی از تاثیر برجام است.
ایران تا پیش از برجام به عنوان کشوری شناخته می‌شد که می‌خواهد قواعد عرصه بین الملل را بر هم زده و بر خلاف نظامات حاکم بر این صحنه عمل کند. قرار گرفتن کشورمان ذیل فصل هفت منشور ملل متحد، بیان سخنانی شاذ از سوی رئیس جمهور وقت که برای بسیاری از رهبران جهان غیر قابل فهم و گاه مضحک به نظر می‌آمد و همینطور عدم کفایت کافی در تیم سیاست خارجی آن دوران سبب آن شده بود که بسیاری از فرصت‌های به وجود آمده در حوزه منطقه‌ای از بین برود و ایران نتواند از امکانات و ظرفیت‌های بالقوه خود در این عرصه به آن‌اندازه که شایسته است در راستای منافع ملی کشور استفاده کند.
پس از برجام که می‌توان مهمترین دستاورد آن را امنیت زدایی از جایگاه ایران در جهان دانست، بار دیگر کشورمان در صحنه بین الملل کشوری همگام با قواعد بین الملل و یا حداقل به عنوان کشوری که سر جنگ با این قواعد را ندارد شناخته شد. برجام جایگاه کشورمان را از کشورهایی که تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی شناخته می‌شوند به جایگاه کشوری در شرایط نرمال تغییر داد. همین امر یکی از مهمترین علل تغییر رویکرد کشورهای جهان به ایران در حوزه پرونده‌های باز در منطقه خاورمیانه است.
امروزه تمامی طرف‌های درگیردر بحران‌های خاورمیانه چه قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند روسیه و آمریکا چه اتحادیه اروپا و چه قدرت‌های منطقه‌ای همچون عربستان و‌ترکیه به این نکته اذعان دارند که هر راه حلی بدون حضور ایران این منطقه را به سمت و سوی آرامش هدایت نخواهد کرد و راه حل هایی که در آن از نقش ایران غفلت شده است کارایی لازم را نخواهد داشت. این نقش مهم در خاورمیانه علاوه بر توانمندی‌های نظامی و ظرفیت‌های اقتصادی حاصل عامل مهم دیگری نیز هست که همانا برجام است. اگر برجام نبود کشورمان همچنان ذیل فصل هفت منشور ملل متحد تعریف می‌شد و نزدیک‌ترین دولت‌های منطقه به ایران نیز مشغول اجرای بند به بند قطعنامه‌های تحریمی بی سابقه علیه کشورمان بودند.
همانقدر که توانمندی‌های نظامیان ایرانی قابل افتخار است باید به دیپلمات‌های کشور نیز مفتخر بود که توانستند با درایت خود پرونده‌ای سخت و پیچیده را همچون پرونده هسته‌ای به سرانجامی مطلوب رسانده و جایگاه ایران را در منطقه ارتقا دهند به گونه‌ای که رهبری پس از پایان مذاکرات هسته‌ای به صراحت فرمودند که «تیم مذاکره کننده در قضیه هسته‌ای آزمون خوبی را از سر گذراندند» حال امروز نوبت نقش آفرینی مجدد دیپلمات‌ها این بار برای به سرانجام رساندن پرونده بحران‌های منطقه‌ای است و وقت آن است که با اعتمادی مجدد شاهد آن باشیم که آن‌ها با سرلوحه قرار دادن ایده «منطقه قوی به جای قوی‌ترین در منطقه» گفتگوهای منطقه‌ای را آغاز کرده و در نهایت با الگویی همچون برجام به بحران‌های عمیق به وجود آمده در منطقه پایان دهند.
ایران تا پیش از برجام به عنوان کشوری شناخته می‌شد که می‌خواهد قواعد عرصه بین الملل را بر هم زده و بر خلاف نظامات حاکم بر این صحنه عمل کند. قرار گرفتن کشورمان ذیل فصل هفت منشور ملل متحد، بیان سخنانی شاذ از سوی رئیس جمهور وقت که برای بسیاری از رهبران جهان غیر قابل فهم و گاه مضحک به نظر می‌آمد و همینطور عدم کفایت کافی در تیم سیاست خارجی آن دوران سبب آن شده بود که بسیاری از فرصت‌های به وجود آمده در حوزه منطقه‌ای از بین برود و ایران نتواند از امکانات و ظرفیت‌های بالقوه خود در این عرصه به آن‌اندازه که شایسته است در راستای منافع ملی کشور استفاده کند.
پس از برجام که می‌توان مهمترین دستاورد آن را امنیت زدایی از جایگاه ایران در جهان دانست، بار دیگر کشورمان در صحنه بین الملل کشوری همگام با قواعد بین الملل و یا حداقل به عنوان کشوری که سر جنگ با این قواعد را ندارد شناخته شد. برجام جایگاه کشورمان را از کشورهایی که تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی شناخته می‌شوند به جایگاه کشوری در شرایط نرمال تغییر داد. همین امر یکی از مهمترین علل تغییر رویکرد کشورهای جهان به ایران در حوزه پرونده‌های باز در منطقه خاورمیانه است.
امروزه تمامی طرف‌های درگیردر بحران‌های خاورمیانه چه قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند روسیه و آمریکا چه اتحادیه اروپا و چه قدرت‌های منطقه‌ای همچون عربستان و‌ترکیه به این نکته اذعان دارند که هر راه حلی بدون حضور ایران این منطقه را به سمت و سوی آرامش هدایت نخواهد کرد و راه حل هایی که در آن از نقش ایران غفلت شده است کارایی لازم را نخواهد داشت. این نقش مهم در خاورمیانه علاوه بر توانمندی‌های نظامی و ظرفیت‌های اقتصادی حاصل عامل مهم دیگری نیز هست که همانا برجام است. اگر برجام نبود کشورمان همچنان ذیل فصل هفت منشور ملل متحد تعریف می‌شد و نزدیک‌ترین دولت‌های منطقه به ایران نیز مشغول اجرای بند به بند قطعنامه‌های تحریمی بی سابقه علیه کشورمان بودند.
همانقدر که توانمندی‌های نظامیان ایرانی قابل افتخار است باید به دیپلمات‌های کشور نیز مفتخر بود که توانستند با درایت خود پرونده‌ای سخت و پیچیده را همچون پرونده هسته‌ای به سرانجامی مطلوب رسانده و جایگاه ایران را در منطقه ارتقا دهند به گونه‌ای که رهبری پس از پایان مذاکرات هسته‌ای به صراحت فرمودند که «تیم مذاکره کننده در قضیه هسته‌ای آزمون خوبی را از سر گذراندند» حال امروز نوبت نقش آفرینی مجدد دیپلمات‌ها این بار برای به سرانجام رساندن پرونده بحران‌های منطقه‌ای است و وقت آن است که با اعتمادی مجدد شاهد آن باشیم که آن‌ها با سرلوحه قرار دادن ایده «منطقه قوی به جای قوی‌ترین در منطقه» گفتگوهای منطقه‌ای را آغاز کرده و در نهایت با الگویی همچون برجام به بحران‌های عمیق به وجود آمده در منطقه پایان دهند.
