اگر آستین بالا نزنیم، خواهیم مُرد

نمایشگاه فرش که از اول شهریورماه شروع شده بود روز شنبه (7 شهریور ماه) به کار خود پایان داد. در کنار این نمایشگاه برای نخستین بار غرفه‌ای را به صنایع دستی اختصاص دادند؛ نمایشگاهی که به گفته مدیرکل صادرات صنایع دستی، یکی از دغدغه‌های هنرمندان این حوزه بوده است. آرزوی دیرینه اهالی صنایع دستی برگزاری نمایشگاه فرش همراه با صنایع دستی بود که امسال با پیگیری‌های صورت‌گرفته از سوی معاونت صنایع دستی و همراهی دیگر مسئولان محقق شد. اما به گفته هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی که در این نمایشگاه غرفه داشتند اتفاق خاصی برای این حوزه نیفتاد و اگر قرار باشد چنین نمایشگاهی به این شکل برگزار شود آب در هاون کوبیدن است.

از در جنوبی محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی که وارد شدم بنرهای تبلیغاتی نمایشگاه فرش بی‌داد می‌کرد اما دریغ از یک بنر تبلیغاتی صنایع دستی برای آنکه بازدیدکننده متوجه شود چنین نمایشگاهی هم در کنار نمایشگاه فرش وجود دارد. سالن 12 تقریبا نزدیک در جنوبی است و با یک تابلو کوچک مشخص شده. وقتی احساس کردم به سالن صنایع دستی رسیدم سالن 10 و 11 را بالای سرم دیدم و هنگامی که آدرس سالن 12 را از ماموری که جلو در نشسته بود، پرسیدم اطلاعاتی نداشت که در اختیام بگذارد. شاید بهتر بود با تابلوهای بیشتری مسیر سالن مربوط به صنایع دستی را مشخص می‌کردند. برای رسیدن به سالن 12 باید از سالن‌های دیگر عبور می‌کردم. برخی از غرفه‌داران صنایع دستی از بی‌کاری جلوی در سیگار می‌کشیدند و برخی هم در غرفه‌هایشان نشسته بودند.

یکی از تولیدکنندگان اصفهانی درباره این نمایشگاه می‌گوید: بیش از یک میلیون تومان بابت اجاره غرفه‌ پول پرداخت کردم اما در این چند روز برگزاری نمایشگاه حتی پول غرفه را هم درنیاوردم چون اصلا فروش نداشتم.

پروانه نیک‌نژاد - هنرمند میناکار - نیز بیان می‌کند: چون تبلیغی نشده است بازدیدکنندگان در جریان اینکه سالنی هم برای صنایع دستی وجود دارد، قرار نگرفتند. ما در نمایشگاه صنایع دستی خردادماه فروش خیلی خوبی داشتیم اما چون این نمایشگاه تخصصی فرش بود سالن آخر را با تعدادی غرفه به صنایع دستی دادند که اصلا جوابگو نبود. اما ما هزینه کردیم و در این نمایشگاه شرکت کردیم بدون آنکه بازدیدکننده‌ای داشته باشیم.

او ادامه می‌دهد: اگر می‌خواهند به این شکل سال آینده هم در کنار نمایشگاه تخصصی فرش حضور داشته باشیم اصلا شرکت نکنیم بهتر است. وقتی اسمی از صنایع دستی نیست و در آن شرکت می‌کنیم به جز آنکه وقت و هزینه‌مان را صرف کنیم سود دیگری ندارد. یکی دیگر از تولیدکنندگان صنایع دستی اظهار می‌کند: متری 90 هزار تومان برای غرفه کرایه پرداخت کردیم و حتی پول آن را هم نتوانستیم جبران کنیم. هنگامی که بروشور پخش کردیم مردم می‌گفتند سالن 12 کجاست؟ خیلی دور است و حوصله آمدن به آن سالن را نداریم. با آنکه تخفیف هم گذاشتیم اما باز هم کسی نیامد. اتوبوس هم برای این سالن نگذاشته بودند و بعد از اینکه هنرمندان اعتراض کردند روزهای آخر یک اتوبوس هم به این سالن اختصاص دادند.

او اضافه می‌کند: با تعدادی از هنرمندان خواستیم که پول‌مان را پس بگیریم اما در پاسخ به ما گفتند پولی که به خزانه دولت واریز شود برگشتی ندارد. قبل از برگزاری نمایشگاه کلی تبلیغ کردند که تجار فرش به نمایشگاه می‌آیند و می‌تواند اتفاق خوبی برای صنایع دستی بیفتد اما پرنده هم در سالن صنایع دستی پر نزد. چند چینی هم برای خرید آمدند که می‌خواستند با قیمت پایین خرید کنند، که ما هم نپذیرفتیم.

جواد آقاتقی – هنرمند فعال در حوزه معرق و منبت - نیز می‌گوید: به دلیل تحکمی که صنعت فرش بر صنایع دستی دارد، هیچ فروشی در این نمایشگاه نداشتیم. صنایع دستی همیشه تحت الشعاع صنعت فرش بوده است و نگاهی که به صنایع دستی وجود داشته همیشه نگاه دست پایینی است. اگر آستینی برای این چالش صنایع دستی بالا نزنیم، خواهیم مُرد.

او در ادامه بیان می‌کند: شاید بسیاری از غرفه‌های فرش نمی‌دانستند که غرفه‌ای هم برای صنایع دستی در نظر گرفته‌اند. شاید در طول یک هفته‌ای که نمایشگاه برگزار شد یک تابلو و یک ساعت فروخته باشم. من محصولاتم را با 30 درصد تخفیف ارائه می‌دهم اما متاسفانه بازدیدکننده‌ای وجود ندارد که بداند تخفیفی هم هست! باید دیدها به صنایع دستی عوض شود. اعلام حضور در چنین نمایشگاه‌هایی خوب است اما به چه قیمتی؟ چنین نمایشگاه‌هایی باید پشتوانه و تداوم داشته باشد. به نظر من صنایع دستی پشتوانه ندارد.

یکی از تولیدکنندگان سفال نیز اظهار می‌کند: می‌خواستم برای تبلیغات تراکت پخش کنم که اجازه ندادند و گفتند باید مجوز داشته باشی و اگر می‌خواستم مجوز بگیرم قطعا باید برای آن هم مبلغی پرداخت می‌کردم به همین دلیل این موضوع را پیگیری نکردم چون حضور در نمایشگاه باید صرفه اقتصادی هم داشته باشد و با این فروشی که در این چند روز داشتیم هیچ سود اقتصادی نداشتیم.

پویا محمودیان - مدیرکل صادرات صنایع دستی - در این‌باره به ایسنا می‌گوید: ما منتظر رقم فروش هستیم تا نتیجه این نمایشگاه را اعلام کنیم اما به نظرم هنرمندان در این‌باره اغراق می‌کنند چون سالن 12 سالن دورافتاده‌ای نیست و در قسمت ورودی شمالی محل نمایشگاه‌های بین‌المللی هم تبلیغات صنایع دستی انجام شده بود. از طرفی اگر شما از غرفه‌داران فرش هم می‌پرسیدید آنها هم به اینکه امسال فروش خوبی در نمایشگاه نداشتند اذعان داشتند. شاید بهتر بود دو نمایشگاه صنایع دستی و فرش که سالها از تفکیک‌شان می‌گذرد با تامل و تدبیر بیشتری کنار هم برپا می‌شدند تا خاطره بهتری در ذهن هنرمندان این حوزه بماند.