تاثير شگرف اخبار مفاسد بر ميزان مشاركت

محمد توکلی

---

سال‌هاست که جریان رسمی حاکم بر کشور معنای میزان مشارکت در انتخابات را برابر با موافقت با نظام و نشانه‌ای از تلاش مردم برای حفظ ساختار سیاسی و مقابله با توطئه‌های «استکبار جهانی» دانسته است، درباره‌ی چنین نظراتی گفتنی‌هایی وجود دارد از جمله اینکه در کدام کشور در طول تاریخ معنای مشارکت مردم در یک انتخابات برابر با این موضوعاتی که ما آن را تبلیغ می‌کنیم است اما با این وجود این نوشته را با فرض صحت چنین ایده‌ای که چند دهه است بیان می‌شود و گویا مورد قبول کسر قابل توجهی از تصمیم گیران و فعالان سیاسی با گرایش‌های مختلف است آغاز می‌کنیم.

حداقلی‌ترین شرط برگزاری انتخاباتی پر شور و رقابتی حضور کاندیداهایی است که برای عموم مردم جذّابیتی داشته باشند و از آن مهمتر در نقطه‌ی مقابل یکدیگر تعریف شوند تا هیجانات دوران تبلیغات انتخابات، مردمی که برای شرکت در انتخابات مردّد هستند را به پای صندوق‌های رای بیاورد، در نتیجه طبیعتا در انتخاباتی که مهمترین کاندیدای سوی مقابل دولت مستقر در آن حضور نداشته باشد و حتی گاهی خبرهایی مبنی بر احتمال رد صلاحیت رییس جمهور فعلی هم برای حضور در آن انتخابات شنیده شود نمی‌توان توقع پر شور بودن حضور مردم را داشت.

دیگر نکته‌ای که علاوه بر غیر رقابتی بودن انتخابات می‌تواند از حضور مردم در پای صندوق‌های رای بکاهد نارضایتی اقتصادی در متن جامعه است. برای فهم بهتر نارضایتی‌های اقتصادی مردم می‌بایست کمی از نظریه‌های اقتصادی و آمارهای رسمی فاصله بگیریم زیرا متاسفانه در جامعه‌ای مانند ایران به دلایلی مانند عدم اعتماد کافی مردم به نهادهای رسمی و نبودن آزادی‌های کافی برای نهادهای مستقل و مردمی و... آن طور که باید و شاید به آمارها و شاخص‌های رسمی توجه و اعتمادی نمی‌شود، در نتیجه هر مقدار هم این واقعیتِ روشن برای مردم تکرار شود که دولت روحانی تورمی بیش از 40 درصد را به کمتر از 8 درصد رسانده است و نرخ رشد اقتصادی را که نشانه‌ای از وضعیت صنایع، کشاورزی و تجارت است از منفی 7 درصد به مثبت 5 درصد افزایش داده است، برای متن جامعه قابل پذیرش نخواهد بود و آن‌ها همچنان خود را ناراضی از وضعیت اقتصادی خود و کشور نشان خواهند داد.

دلیل دیگری که می‌توان برای این عدم اعتماد به شاخص‌های رسمی ارائه داد این است که اساسا در جامعه‌ی ایرانی ضعف‌ها، گرفتاری‌ها و بدبختی‌ها راحت‌تر پذیرفته می‌شود و کامیابی‌ها و موفقیت‌ها چندان مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت، برای فهم چنین ویژگی که به شدت هم فراگیر است می‌بایست بررسی‌های کلانی از جنبه‌های روانشناسی و تاریخی درباره‌ی جامعه‌ی ایرانی انجام شود. به طور خلاصه آنچه که مشخص است کسر قابل توجهی از متن جامعه نسبت به وضعیت اقتصادی رضایت نسبی ندارند.

دلیل سومی که می‌تواند باعث کاهش مشارکت مردم در انتخابات پیش رو گردد عدم تحقق انتظارات بخشی از حامیان روحانی است که علایق اصلاح‌طلبی دارند و از وی متوقع بوده‌اند که بسیار بیش از این در حوزه‌های سیاست داخلی، فرهنگی و اجتماعی محدودیت‌های ناحقی که وجود دارد را از میان بردارد و مسیر را برای اصلاحاتی با ابعاد وسیع‌تر و سریع‌تر فراهم آورد بخشی از این گروه از هواداران روحانی هم چندان تمایلی به مشارکت در انتخابات 96 از خود نشان نمی‌دهند و با نوعی ناامیدی از سیاسیون اصلاح‌طلب دست و پنجه نرم می‌کنند.

و گروه آخر مردمی هستند که از حجم وسیع خبرهایی که به شکل پشت سر هم از مفاسد گوناگون (چه اخبار راست و چه دروغ) منتشر می‌شود به واقع خسته شده‌اند و شوربختانه باید گفت که کلیت نظام را درگیر فساد می‌انگارند، فارغ از اینکه چنین تصوری تا چه حد درست یا غلط است باید حضور این بخش از جامعه که چنین نگاهی را نمایندگی می‌کنند هم باور کرد و طبیعتا آنان که چنین نگاهی دارند هیچ انگیزه‌ای برای حضور در انتخابات نخواهند داشت. سخن آخر اینکه این موضوع و اعلام خطر برای چنین مسئله‌ای از جمله موضوعاتی است که باید همه‌ی تصمیم گیران و جناح‌های سیاسی نسبت به آن هوشیار باشند و تا بیش از این دیر نشده برای علاج آن فکری نمایند.