محمد نظرگاه
در روزهاي اخیر که خبر تمدید ISA در صدر اخبار رسانههای ایرانی قرار گرفته بود و جوّی سنگین علیه برجام ایجاد شد شاهد نوعی از رفتار و گفتار در بین برخی مسئولان و رسانهها بودهایم که گویی این مصوبه کنگره به معنای شکست کامل برجام و از بین رفتن تمام مذاکرات صورت گرفته در سه سال اخیر بوده است. این جوسازی سنگین چنان فضایی را ایجاد کرد که حتی مسئولان دولتی هم تحت تاثیر قرار گرفته و موضع گیری هایی را مطرح کردند که با واقعیات متن برجام در تناقض آشکار بود اما فارغ از فضای غبار آلود ایجاد شده آیا اساسا مصوبه مجلس امریکا تاثیری بر تحریمهای رفع شده خواهد گذاشت؟
واقعیت آن است که از ابتدای مذاکرات هم قرار بر این بوده است که اجرای تحریمهای مرتبط با کنگره امریکا با توجه به اختیارات رییس جمهور ایالات متحده متوقف شود و چنین فرآیندی هم مورد تایید ارکان نظام قرار گرفته بود. در نتیجه تحریمهای مرتبط با مصوبه اخیر مجلس امریکا نیز با همین فرآیند اجرایی نخواهد شد و میتوان گفت که هیاهوی ایجاد شده برای هیچ بوده است. به این دلیل که تمدید ISA هیچ تاثیری در روند اجرای برجام نخواهد گذاشت.
پرسش قابل طرح این است که این جماعت از این نوع فضاسازیها به دنبال چه هستند؟ نگاه سادهسازی شده به این فضای ایجاد شده در این موضوع و به شکل خفیف شده اش در گذشته و زمان مصوبه کنگره دربارهی ویزا این است که علت ایجاد چنین جوّی را موضوعی مثل مخالفت با برجام بدانیم اما واقعیت آن است که این عده خود به خوبی آگاهند که نظام سیاسی با همه گلایههای گاه و بیگاه از روند اجرایی برجام همچنان این راه حل را راهی مفید برای حل مسائل تنش زا در خصوص پرونده هستهای میداند و راه جایگزینی برای آن وجود ندارد. بنابراین باید علت این فضاسازیها را در جای دیگری جستجو کرد.
با نگاهی به ماههای پیش رو و انتخابات96 میشود علت العلل این نوع جوّسازیها را رقابتهای سیاسی ناظر بر انتخابات دانست. به گونهای که گروههای مخالف دولت همه توان خود را برای بی ثمر نشان دادن برجام بسیج کردهاند و از هر موضوعی به عنوان بهانهای برای تخریب کارنامه دولت استفاده خواهند کرد. یک روز ”قطار شرمساری” را تیتر میکنند و جان مردم را بهانهای برای بازیهای کودکانهی سیاسی شان قرار میدهند و روز دیگر با بزرگنمایی تحریم هایی که بلااثر خواهد بود سعی در وارونه نمایی واقعیات دارند.
در این شکل از مواجهه سیاست زده با موضوعات آنچه مایهی دلواپسی است عدم هوشیاری در برابر سیاستهای دولت جدید امریکا خواهد بود. دولتترامپ به همراه هم حزبی هایش در کنگره قطعا در ماههای پیش رو به سمت افزایش تحریمها در حوزه هایی که دولت روحانی با ممنوعیت مذاکره روبروست پیش خواهند رفت و اگر قرار باشد در چنان فضایی هم عدهای به اصطلاح بخواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند نمیتوان امید چندانی به بهره مند شدن از ثمرات برجام داشت.
اگر جریانات تندرو مخالف دولت روحانی همچنان منافع ملی را قربانی منافع سیاسی خود کنند و دولت روحانی هم همچنان با انفعال در برابر این جوّسازیها عقب نشینی کند سیاست هوشمندانه در برابر ترامپِ غیر قابل پیش بینی آرزویی محال خواهد بود.