آیتالله ابراهیم امینی در حال مطالعه سند۲۰۳۰
یک تصویر، یک دنیا حرف
23 خرداد 1396 ساعت 14:58
صادق صدرایی
چند روز پیش بود که تصویری از آیت الله ابراهیم امینی در حال مطالعه سند۲۰۳۰ در فضای مجازی دست به دست میچرخید و واکنشهای متفاوتی را برانگیخت. بیشتر واکنشها، عکسالعملهایی مثبت و تاییدی بود که در درون خودش نوعی نقد و گلایه از برخیتریبون داران مانند امامان جمعه هم داشت. گلایه مردم از افرادی بود که بدون داشتن هر نوع اطلاعی و بر اساس اطلاعات کسب شده از «گزارشهای بولتنی» و با تکیه بر «شنیدهها» و شایعات که ریشه همهاش هم سیاسی و از جنس رقابتهای انتخاباتی بود اتهامات سنگین حیرت آوری را علیه دولت روحانی و از آن تاسفبارتر قشر شریف و مظلوم فرهنگی در جامعه روا داشتند. انتشار گسترده شایعاتی شرم آور به بهانه سند۲۰۳۰ سبب آن شد که حسن روحانی که معمولا با سکوت و مدارا یا در نهایت چند کنایه سیاسی از کنار این قبیل تخریبها -خوشبختانه و یا متاسفانه- میگذرد از «توطئه» سخن بگوید و به مردم قول بدهد که در دولت دوازدهم این پرونده را به سرانجامی خواهد رسانید. او در چند نوبت هم با صدایی که از خشم میلرزید تاکید کرد که از آنان که با بهانه قرار دادن این سند غیرالزام آور که چند روز پیش از تذکرات رهبری هم اجرای آن متوقف شده بود به فرهنگیان اتهامات ناروایی را زدند نخواهد گذشت.
به تصویر آیت الله امینی بازگردیم؛ این تصویر از آن جهت اهمیتی مضاعف پیدا میکند که فردی با مشغلههای این عضو مجلس خبرگان و همچنین شرایط طبیعی که بر اثر کهولت سن برای هر کسی به وجود میآید برای اظهار نظر در خصوص این موضوع خود را موظف به مطالعه اصل موضوع میداند و براساس گزارشهای جهت داری که معمولاً براساس اغراض سیاسی هم تهیه میشود اظهار نظری نمیکند. فارغ از آنکه دیدگاه این استاد ارشد حوزه علمیه بر اساس چارچوب فکری-نظری که دارند پس از مطالعه سند۲۰۳۰ چه باشد همین که فردی بی توجه به جوّسازی گسترده و از جهاتی بی سابقه سیاسی - رسانهای در خصوص این موضوع تا به نتیجهای قطعی از طریق مطالعه و تحقیق بدون توجه به جوّ غالب سیاسی موجود دست نیابند سکوت کرده و اظهارنظری غیردقیق نمیکنند شایسته تقدیر است.
حال بیاییم از همین تصویر پلی به نمازهای جمعه بزنیم.تریبونی که در روزگاری نه چندان دورتریبونی مقدس به حساب میآمد اما امروزه گاه دیده میشود که از طریق آن به زنانی عفیف تنها به واسطه آنکه مشی سیاسی مقبول امام جمعه را ندارند اتهامی سنگین زده میشود که بنا بر اعتقاد برخی حقوقدانان از نگاه فقهی-حقوقی این نوع اتهام زنی مستوجب جاری کردن حد برای اتهام زننده خواهد بود. نکته جالب توجه آن است که در سالهایی که آن چنان هم دور نیست اساتید مبرّز حوزه علمیه همچون همین آیتالله امینیتریبون نماز جمعه را در اختیار داشتند و امروز افرادی از اینتریبون استفاده میکنند که بعضاً به سادگی در حال تکرار مطالبیاند که بارها با اسناد و مدارکی متقن غیرواقعی بودن آنها ثابت شده است.
ممکن است در پاسخ گفته شود که کسر قابل توجهی از امامان جمعه در سالهای دورتر هم نگاه چندان جالبی نسبت به موضوعات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و... نداشتهاند و نمیتوان تفاوت آنچنانی بین ائمه جمعه امروز و دیروز پیدا کرد. این پاسخ در ظاهر سخن حقی است و میتوان پذیرفت که در گذشته هم آنچه ازتریبونهای نماز جمعه مطرح میشد آنچنان نسبتی با خواست مردم و اهداف جریانات اصلاحی کشور نداشته است اما تفاوت دیروز با امروز در آن بود که تعداد قابل ملاحظهای از آنان که در گذشته وظیفه حضور در نماز جمعه به عنوان امام جمعه را داشتند در چنان جایگاهی قرار داشتند که امکان الزام آنان به بیانی دیدگاه هایی خاص وجود نداشت و برخی از آنان معمولا چندان به گزارشهای منطبق بر اطلاعاتی مبتنی بر بولتنهای خاص توجهی نمیکردند.
جایگاه علمی، فقهی و سیاسی افرادی مانند حضرات آیات هاشمی رفسنجانی، طاهری، جوادی آملی، امینی، مصباح یزدی و... (فارغ از آنکه نگاهشان مورد پذیرش ما باشد یا خیر) به هیچ عنوان با کسر قابل ملاحظهای از ائمه جمعه امروز قابل قیاس نیست. آنچه مایه نگرانی بسیاری از جامعه متدینین را هم فراهم آورده است این مسئله است که سیاستهای یکجانبه نگرانه شورای سیاستگذاری نماز جمعه و همینطور دخیل کردن حب و بغضهای سیاسی در برخی خطبههای معمولا پرحاشیه نمازهای جمعه سبب آن شده است که شاهد خلوت شدن نمازهای جمعه و عدم اهتمام جدی بخش بزرگی از جامعه به این فریضه سیاسی-دینی باشیم. امید است بزرگان تصمیمگیر نظام نسبت به این مسئله مهم توجهی شایسته و بایسته نشان داده و با اصلاحاتی ساختاری از انحصاری شدن اینتریبون مهم مذهبی جلوگیری شود.
کد مطلب: 131766