منفعت‌رسانی ناخواسته

داریوش احمدیان
در دنیای سیاست گه‌گاه وقایعی رخ می‌دهد که به طور ناخواسته سبب ایجاد منافع برای طرف مقابل و یا رقیب می‌شود، همان که به آن در ضرب‌المثل‌های فارسی «دوستی خاله خرسه» می‌گویند. هنگامی که به چند سال پیش بازگردیم و ماجرای مطرح ساختن هلوکاست از طرف رییس جمهور سابق را به خاطر می‌آوریم می‌توانیم یکی از همین مصداق‌های منفعت رسانی ناخواسته را در آن قضیه مشاهده کنیم.

در دورانی که رژیم اسرائیل به دلیل عملکرد خود محکومیت جهانی را تجربه می‌کرد به یکباره احمدی‌نژاد در یکی از سفرهای هر ساله خود به نیویورک خوانش و پرسشی را از هلوکاست ارائه داد که یکی از نتایج آن خارج شدن اسرائیل از حالت انزوا و محکومیت و افزایش فشارها بر کشورمان بود. رییس جمهور سابق در آن اظهارنظر قطعا به دنبال آنکه به رژیمی اشغالگر که در ادبیات رسمی ایران «دشمن» خوانده می‌شود نفعی برساند نبوده است و یا نمی‌خواسته که کشورمان دچار چالش هایی بلاوجه شود اما آنچه در عمل رخ داد این بود که موج محکومیت‌های جهانی از سمت رژیم اسرائیل به سوی ایران روانه شد و در عمل هم چنین اظهارنظر جنجالی و بی ثمری نه تنها فایده‌ای برای مردم فلسطین هم نداشت بلکه سبب افزایش مشکلاتی برای آنان شد به طوری که برخی خبرها از نارضایتی مقامات فلسطینی نسبت به این اقدام احمدی‌نژاد حکایت می‌کرد.

حالا و این بار فرد دیگری از سوی دیگر دنیا اقدامی را انجام داده است که در ظاهر به سود رژیم اسرائیل است اما به طور ناخواسته و درعمل نفع این اقدام حداقل به طور بالقوه به جهان اسلام خواهد رسید. از دونالد‌ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده می‌گوییم و تصمیمی که درباره اعلام بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل اتخاذ کرده است. با نگاهی به واکنش‌ها نسبت به این اقدام‌ترامپ، شاهد آن هستیم که کشورهای جهان اسلام که در بسیاری از مسائل با یکدیگر اختلافات بی شماری دارند نسبت به موضع گیری منفی درباره این اقدام‌ترامپ به اتحاد رسیده اند.

از سوی دیگر این اظهار نظر رییس جمهور آمریکا کشورهای دیگر جهان را نیز در مقابل اسرائیل قرار داده است موضوعی که تا پیش از این کمتر شاهد آن بوده ایم. اعلام مخالفت 14 عضو شورای امنیت با تصمیم آمریکا که اتفاقی بی سابقه بوده است نشانگر آن است که مخالفت‌ها نسبت به اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل بیشتر از یک اعلام موضع زبانی باشد در عمل نیز شاهد نشانه هایی از آن هستیم. نشانه‌هایی از احتمال یک رویارویی دیپلماتیک و سیاسی شدید میان جهان اسلام و اسرائیل و همینطور اتحادیه اروپا و آمریکا. هنگامی که به وضعیت گروه‌های فلسطینی در سرزمین‌های اشغالی پس از تصمیم‌ترامپ می‌نگریم هم شاهد نوعی همگرایی بین گروه هایی هستیم که تا اندکی قبل تنش و شکاف قابل ملاحظه‌ای بین آنان وجود داشت.

با نگاهی به این دو اتفاق؛ مطرح کردن هلوکاست توسط احمدی‌نژاد در چند سال پیش و اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل توسط‌ترامپ در این روزها می‌توان یکی از شباهت‌های رییس جمهور سابق ایران و رییس جمهور فعلی آمریکا را در همین دانست که هر دو بدون آنکه بخواهند با اتخاذ تصمیماتی عجولانه به منافع ملی کشور خود آسیب زده و منفعت‌هایی ناخواسته را برای طرف‌های مقابل به ارمغان می‌آورند!