گروه فرهنگي: جشن نوروز از بزرگترین یادگارهای باستان، سالهاست که در ایران و دیگر کشورهای آسیایی گرامی داشته می شود و مردم کشورهای مختلف براساس رسم های گوناگون این ایام را جشن می گیرند، اینک فرصتی مغتنم برای مرور این آیین کهن در میان دیگر اقوام آسیایی است.
جشن نوروز، جشن رستاخیز طبیعت و نو شدن زندگی از کهنسال ترین آیین ملی در جهان است که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهایی آسیایی نیز با شکوه برگزار ميشود. مردم کشورهای گوناگون نوروز را بر اساس رسم های مختلف جشن ميگیرند و آن را گرامی ميدارند، به مناسبت فرا رسیدن این سنت باستانی به بررسی آیین نوروز در کشورهای گوناگون ميپردازیم.
**ترکمنستان
ترکمنها اعتقاد دارند که جشن نوروز، بیش از 3 هزار سال پیش در خراسان و همزمان با آغاز کشاورزی شکل گرفته و پس از آن به کشورهای همسایه راه یافته است. مردم ترکمنستان تا پیش از فرا رسیدن سال نو، خانه تکانی ميکنند و بدهی های خود را به دیگران ميپردازند. ترکمنها در نوروز، نان و پیراشکی هایی از آرد گندم، ارزن، ذرت، لوبیا، لپه و ... ميپزند و خوراکی هایی همچون نوروزکجه، نوروز بامه، سمنی (سمنو) را تهیه ميکنند. آنان همچنین اقدام به برگزاری مسابقه های مختلفی همچون اسب دوانی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی و ... ميکنند. پس از استقلال ترکمنستان رییس جمهوری این کشور به منظور پاسداری این رسم دیرین کشور، سال نو را نوروز اعلام کرد و اکنون عید نوروز به عنوان جشن ملی در ترکمنستان به رسمیت شناخته شده است.
** افغانستان
جشن نوروز در افغانستان با رسوم خاصی برای هر روز برگزار ميشود. نوروز در این کشور نماد بزرگداشت زندگی، طبیعت و ارزش های انسانی است که ریشه های عمیقی در شعر و ادب، هنر و رسم های خانوادگی و اجتماعی دارد. افغانها در نخستین روز عید نوروز، علم امام علی(ع) را با مراسم با شکوهی به اهتزاز در ميآورند و بدین شکل نوروز را به صورت رسمی آغاز ميکنند. مردم این سرزمین اعتقاد دارند که اگر علم به آرامی و بدون لرزش و توقف از زمین بلند شود، سال پیش رو خوب و نیک خواهد بود. از دیگر آیین و رسوم نوروز در افغانستان ميتوان به شست و شوی فرش های خانه و زدودن گرد و غبار پیش از آمدن نوروز و انجام مسابقه های گوناگون همچون بزکشی، شتر جنگی، شتر سواری، قوچ جنگی و کشتی خاص اشاره کرد.
** پاکستان
تقویم و روزشمار یا سال نمای نوروز در میان مردم پاکستان از اهمیت خاصی برخوردار است. از آداب و رسوم عید نوروز در میان مردم پاکستان ميتوان به خانه تکانی، پوشیدن لباس نو، تهیه انواع شیرینی، پختن غذاهای معروف نوروز، عیدی دادن و دید و بازدید اقوام اشاره کرد.
** جمهوری آذربایجان
یکی از جشن های بزرگ مردم جمهوری آذربایجان نوروز است. مردم این سرزمین برنامه های ویژه ای برای نوروز دارند که از آن میان ميتوان به سرودن ترانه های پیش از نوروز، تهیه ی سفره ی نوروز، تهیه ی چیستان های نوروزی، ستایش های نوروزی، پند و امثال نوروزی و ... اشاره کرد. دیدار بزرگان خانواده و زیارت اهل قبور و دیدار خانواده های داغدار از جمله مراسمی است که در میان آذربایجانیها اهمیت فراوانی دارد. همچنین ارسال سفره سمنو، انداختن کلاه پوستین به درها، آویزان کردن کیسه و توبره از سوراخ بام در شب عید و درخواست تحفه ی عید در این سرزمین از مراسم رایج آذربایجانی هاست.
** تاجیکستان
عید نوروز در تاجیکستان، عید سر سال یا عید سال نو نامیده ميشود. نوروز در این کشور با سال شمار دهقانی تاجیکی اول ماه حمل و با حساب میلادی 21 یا 22 مارس آغاز ميشود که به خیدیر ایام به معنای جشن بزرگ معروف است. مردم این کشور برای استقبال از نوروز، خانه تکانی ميکنند تا گردی از سال کهنه باقی نماند. همچنین آنان سفره هفت سین ميچینند که به آن سفره دسترخان ميگویند.
** قرقیزستان
عیدنوروز در قرقیزستان تنها یک روز آن هم در روز اول یا دوم فروردین برگزار ميشود. در این روز مردم غذاهایی همچون بش بارماق، مانته برسک، و کاتما تهیه و به صورت رایگان پخش ميکنند. همچنین برپایی مسابقه هایی چون سوارکاری و ... نیز در این روز مرسوم است.
** قزاقستان
مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاری ميدانند و باور دارند که در این روز ستاره های آسمانی به نقطه ی ابتدایی ميرسند و همه جا تازه ميشود و روی زمین شادمانی بر قرار ميشود. قزاقها برای خداحافظی با زمستان و غذاهای زمستانی، غذایی به نام نوروز گوژه( آش) تهیه ميکنند که شامل هفت نوع ماده غذایی است. همچنین در شب سال تحویل صاحبخانه 2 عدد شمع در بالای خانه اش روشن و خانه تکانی ميکند و چون مردم قزاق بر این باورند که تمیز بودن خانه در آغاز سال نو باعث ميشود افراد آن خانه دچار بیماری و بدبختی نشوند.