به روز شده در ۱۴۰۳/۰۱/۱۰ - ۱۱:۳۱
 
۱۹
تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ساعت ۰۹:۲۷
کد مطلب : ۶۱۹۳۱

«توسعه‌ اقتصادی» بدون «توسعه‌ اجتماعی‌ و سیاسی» محال است و امكان‌ناپذير

اگر زاکربرگ، بیل گیتس و ستاره‌های موثر دیگری در دنیای غرب ظهور مي‌یابند، که مسیر تاریخ بشری را تغییر مي‌دهند و زندگی آنها را متحول مي‌سازند، این رشد در بستر سیاسی و اجتماعی که برايشان فراهم آمده، امکان پذیر شده است.
«توسعه‌ اقتصادی» بدون «توسعه‌ اجتماعی‌ و سیاسی» محال است و امكان‌ناپذير
عطا افشاریان

گروه اقتصادي: سیاست پیشگان توسعه یافتگی را توسعه همه جانبه و متوازن قلمداد نموده اند، کشوری در ادبیات سیاسی دنیا توسعه یافته تلقی مي‌گردد که از همه نظر توسعه یافته باشد. با این وجود توسعه اقتصادی خود مقدماتی نیاز دارد که تغییر نگرش نسبت به اقتصاد و ساختار اجتماعی و سیاسی، یکی از این مقدمات است. بدون پذیرش اقتصاد و مدیریت بعنوان دو رکن در ایجاد و رشد بنگاههای مولد، جامعه تحرک اقتصادی نخواهد داشت.

جوامع فقیر و توسعه نيافته، عمدتا با وجود پتانسیلهای بسیار، به دلیل بافت سیاسی و اجتماعی خود فاقد رشد و تولید ثروت هستند. اگر زاکربرگ، بیل گیتس و ستاره های موثر دیگری در دنیای غرب و به ویژه آمریکا ظهور مي‌یابند، که مسیر تاریخ بشری را تغییر مي‌دهند و زندگی آنها را متحول مي‌سازند، این رشد در بستر سیاسی و اجتماعی که برايشان فراهم آمده، امکان پذیر شده است. در واقع ساختار اجتماعی و قوانین کسب و کار آن کشور، زمینه را برای جهش های علمی و رشد خلاقیتها فراهم مي‌سازد.

نباید فراموش کرد که در تئوریهای علمی مدیریت، اگر چه انسانهای بسیار خلاق وجود دارند ولی اثبات گردیده که خلاقیت خود هنری آموختنی است. در واقع خلاقیت در محیطی و شرایطی خاص بروز پیدا مي‌کند و این سیستم آموزشی و ساختار اجتماعی است که خلاقیت را رشد مي‌دهند. در فضای پر تنش، بدون ثبات اقتصادی و سیاسی و از همه مهمتر در سیستمی که استخدام دولتی و مزایای آن بر کسب و کار خصوصی، برتری داشته باشد و به اولویت خانواده‌ها تبدیل گردد، رشد استعداد و خلاقیت مفهومی نخواهد داشت.

رشد شرکتهای بزرگ و تاثیر گذار بین المللی و ایجاد برندهای مطرح تجاری، در سایه پذیرش از سمت جامعه امکان پذیر است. ایرانیان بسیاری بوده‌اند که در کشور خود توفیقی به دست نیاورده اند ولی همانها با مهاجرت به کشورهای غربی در بستر آن کشورها، علی رغم ناآشنا بودن به محیط آنها و نیاز مبرم به سعی و تلاش بیشتر نسبت به شهروندان همان کشورها، از موفقیتهای جهانی برخوردار شده اند.  سیستم آموزشی خلاقیت محور در تضاد با سیستم آموزشی نمره محور است.

سیستم آموزشی و حتی خانواده های ایرانی، عمدتا فرزندانی برای استخدام شدن تربیت مي‌ نمایند، این دانش آموختگان عمدتا اعتماد به نفسی برای ایجاد کسب و کار و حتی مطرح نمودن نظریات خود ندارند، چرا که همواره سرکوب شده اند و چنین سیستم آموزشی و ساختار اجتماعی در تضاد جدی با ایجاد و پرورش خلاقیت است. ساختار سیاسی نیز خود عاملی موثر در رشد اقتصادی و ایجاد شرکتهای بزرگ بین المللی است.

واقعیت آن است که سیستم سیاسی ما هنوز از هضم شرکتهای بزرگ با اقتصاد بزرگ، ناتوان است و هنوز نتوانسته است بپذیرد که اقتصاد باید به معنای واقعی خصوصی باشد و دولت تنها ناظر بر اجرای قوانین و مجری اخذ مالیات گردد. همین سبب شده است که بر خلاف قانون اساسی کشور، حجم اقتصاد دولت بسیار بیشتر از اقتصاد خصوصی گردد و اگر هم بخشی با نام خصوصی به وجود آمد، مردم به آن به دیده تردید بنگرند و به دنبال روابط این شرکتها با عناصر سیاسی باشند.

مادامی که تفکر اقتصادی مردم و مسئولین کشور تغییر نکند و کارآفرین و تولید کننده از احترام قابل قبول در کشور برخوردار نگردد و همچنین نگرش اصحاب قدرت و نظام به شرکتهای صاحب سرمایه تغییر نیابد، رشد اقتصادی در کشور به معنای واقعی توسعه و نه با عدد و ارقام دولتی، امکان پذیر نخواهد بود. واقعیت آن است که حتی دولت جدید نیز به ارائه آمار و ارقام به مردم بسنده نموده است در حالیکه هنوز در سطح جامعه تغییر شاخص‌ها محسوس نیست خصوصا در مورد آمار بیکاران.

تفکر سیاسی و اجتماعی در سطح بالاتر، یعنی روابط با کشورهای همسایه نیز در رشد اقتصادی موثر است، ایران بعنوان کشوری امن طی حداقل سی سال گذشته، امکان جذب نخبگان پاکستانی، افغانستانی و سایر کشورهای بی ثبات همسایه را داشته است ولی متاسفانه عدم توانایی و تکامل قوانین و ساختار سیاسی و اجتماعی آن در پذیرش اقوام و یا نژادهای دیگر در کشور و حتی اعطای حق شهروندی به آنها، ایران را از این فرصتها نیز غافل داشته است، به عبارتی نگاه امنیتی به همه موضوعات، کشور را از اهداف کلان باز داشته و درگیر جزئیات شاید بی ارزش نموده است.

به عنوان نمونه باید اذعان نمود که وضعیت اجتماعی برادران افغان در کشور ما ایران، وضعیت مطلوبی نبوده و نیست به گونه‌ای که آنها حتی از حق طبیعی بیمه شدن نیز محروم بوده و هستند. اگر غرب و به ویژه آمریکا را امپریالیسم مي‌دانیم ولی باید دید که بسیاری،حتی فرزندان برخی سیاسيون ما، برای تحصیل، راه دانشگاههای همین کشورهای قدرت طلب را انتخاب مي‌کنند و چه بسیار ایرانیانی که با وجود سوابق سیاسی و مذهبی، در ارکان مدیریتی و علمی این کشور جای گرفته اند.

آمریکا همه نیرنگ و جاه طلبی و جنگ نیست، بلکه مي‌تواند در بسیاری زمینه ها الگویی مطلوب برای ما باشد. ساختار سیاسی و اجتماعی کشورهای توسعه یافته در بسیاری موارد مي‌توانند الگویی برای رشد همه جانبه گردند و راه طولانی را برای ما به مسیری کوتاه مبدل سازند، اقتصاد پویا و ایجاد رشد و خلاقیت جز در بستر توسعه سیاسی، اجتماعی و آموزش صحیح توام با آزادی و ایجاد فضا برای بیان افکار امکان پذیر نخواهد بود. پذیرش اقوام و جوامع دیگر در کشور فارق از قومیت و مذهب آنها، زمینه تکثر نسلها و در هم آمیختگی و به تبع آن رشد نبوغ و استعدادهای فردی و اجتماعی مي‌گردد.

این تجربه در کشورهای توسعه یافته به خوبی مشهود است. کشورهایی که دیواری از بی اعتمادی به دور خود تنیده‌اند و سعی در یکپارچه نمودن و یکسان سازی نسل، عقیده و یا قومیت نموده اند با شکست مواجه شده‌اند. در ایران نیز تجربه قدرتهای موفقی چون هخامنشیان، سلجوقی و صفوی، نشان از وجود کثرت اقوام و نژادها در این حکومت‌ها دارد که خود قدرت و توسعه علمی گسترده را برای آنها به ارمغان آورده بود. تغییر قوانین اجتماعی و سیاسی بستری برای توسعه اقتصادی و پذیرش اقتصاد مولد به جای اقتصاد مبتنی بر ربا خواهد بود.

فری زرنگه
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۰۹:۴۲
اعتدالگرایی = اصولگرایی زیرکانه (266452)
رضا درودگر
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۲۱:۵۱
تبریک به آقای افشاریان مقاله پرمغزی بود
و باز همان شعار سید محمد خاتمی عزیز که توسعه اقتصادی بدون توسعه سیاسی محقق نمی شود (266761)
ای بابا
Romania
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۰:۰۴
در منظر نظر و بحث ید طویلی داریم و لی در عمل افسوس (266457)
سام
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۰:۱۴
با بینش قرون وسطایی وعقب افتاده راهی به باغ توسعه نخواهیم داشت (266460)
مهرانه
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۱:۱۱
دزدی اقتصادی یا بیماری هلندی
دزدی اصول گرایی یا بیماری هلندی

در واقع نام این نوع بیماری اقتصاد ی که برای اولین بار در ایران اتفاق افتاده است را "دزدی اصولگرایی" یا "دزدی اقتصادی"نامیده می شود نه بیماری هلندی. چون این یک نوع بیماری می باشد که افراد در راس حوزه های تصمیم گیری اقتصادی بجای توجه به اقتصاد کشور به سوداگری و منافع شخصی – حزبی می پردازند و هر چقدر اقتصاد کشور به پرتگاه سقوط پیش برده شود با توجه به رانت اطلاعاتی و اقتصادی که دارند بیشتر منتفع شده و سود غیر قانونی می برند.
این نوع بیماری ... (266468)
ايمان
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۱:۲۷
براي تغيير جامعه بايد سيستم آموزشي كشور تغيير كند (266473)
1 میهن‌پرست
Romania
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۲:۳۹
برای تغییر جامعه باید مردم تغییر کنند.بی تفاوتی مردم باعث می شود جامعه به سمت و سوی بدی برود.مردم باید در کنار هم برای رسیدن به فردایی بهتر تلاش کنند......... (266507)
کار، آزادی، جامعه ی مدنی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۳:۴۰
وهمه ی اینها مستلزم پدیدآمدن جامعه ایست که کاربرای همگان به منظورارتقا فراهم باشد، آزادی سیاسی و عقیدتی به عنوان موتورانگیزه مردم را به سوی خودارتقایی سوق دهد و جامعه ای مدنی ازاین مسائل پیش آمده دفاع کند!
این است دورنمای شعارمن: کار، آزادی، جامعه ی مدنی (266537)
پرویز
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۲:۴۲
آفرین بر این نویسنده و دیدگاه جامع و پیشرو ایشان (266508)
تایماز
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۶:۰۴
کشور ما به یک انقلاب فکری نیاز دارد (266632)
008
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۹:۰۹
احترام به دين هاي مختلف يا نوعي سكولار باعث از بين رفتن برتري خواهي ديني ميشه و يه نوع منفعت خواهي از نوع جمعي ايجاد ميكند.تا عقايد جامعه نوع تفكرات به مسئله هاي مختلف در راس انسان شناسي تعقير نكند ساخت جامعه انساني پيشرفته يه روياست. (266698)
saeeed
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۹:۱۸
اعتدال گرایی = اصلاح طلبی کند و لاک پشتی و اصولگرایی با دوز کم (266703)
من
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۰ ۱۹:۴۴
تجربه شرق آسیا نشان می دهد که لازم نیست راه طولانی تحولات اجتماعی سیاسی و علمی و در نهایت صنعتی غرب را برای توسعه یافته شدن طی کرد شرق آسیا توانست ظرف چهل سال و با دولت های اقتدارگرا و چین با تک خزبی صرفا با بسیج سازماندهی و خواستن توسعه به توسعه دست یابد. (266715)
هموطن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۰۷:۰۹
مدل كشورهاي شرقي و حتي غربي در ايران قابل اجرا نيست ما بايد مدلي بومي اما بر اساس تجربيات دنيا داشته باشيم . چين توسعه اقتصادي داشته ولي كرامت انساني در ان صفر است در كره در راه توسعه ميليونها نفر مردند. (266808)
afsaneh
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۱۱:۲۳
شماها که اینقدرصاحب نظردرمدلسازی بومی هستید،،چرا یک راهکارنمیدید؟؟؟مسئله اینه که ما درطول این سالیان اصلا زیرسازی،پایه سازی درهیچ بخشی نداشتیم،فقط نفت روفروختیم،بودجه روبستیم،وپولوخوردیم،یا بیشترشوبردن!!!بیشترصنایع مهم ما اعم ازمعادن،صنعت ازلحاظ قطعات وابسته است،این تنها یک موردازاون بیشمارموردهست،حالاچطوری میشه،با این وضع حرکت اقتصادی کرد!!! (266829)
کارآمدی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۰۸:۳۹
اون سیستم در ایران جواب نمی دهد (266812)
رضا درودگر
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۰۹:۲۸
بس کنید لطفا
این جهش چهار ساله شعار آبادگران مجلس هفتم و به نوعی خود احمدی نژاد بود
کشورهای جنوب شرق اسیا فقط سنگاپور،کره حنوبی،ژاپن موفق شدن هم زمان به توسعه اقتصادی سیاسی برسن

آخه چین شد الگو؟!! (266819)
حمیدرضایی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۰۸:۲۳
مبرهنه دریک جامعه بسته سیاسی به همه چیزامنیتی دیده میشودوبیگمان اقتصادآن بسته وبهمین خاطرفساددرآن موج می زنددتجربه هم نشان دادهروقت دربکاگیری نیروهاومدیران علی الظاهرتعهدوتقیدبه ارزشهاونیزبه ظواهروشعایراکتفاومعیارقرارگرفت انواع فسادبیشترشده است!اقتصادزمانی پویاومولدمیگرددفضای سیاسی بازترونخبگان نگران به چالش کشیدن موضوعات اساسی کشورنباشند.بعنوان مثال مجلس شورای اسلامی درغالب دوره هاهرگزنقش اصلی خودراایفانکرده سبب آن غالب گشتن دیدگاهای خاص برآن وعدم ورودفرهیخگان ومتفکران واندیشمندان که پیآمدآن .. (266811)
شعبانی ازشمال
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۳/۰۹/۱۱ ۰۸:۴۹
اینکه هلندبا17میلیون نفروباوسعت 41هزارکیلومترمربع فقط درزیرمجموعه بخش کشاورزی به اندازه کل صادرات کشورمان یعنی بیش از70میلیارددلارصادرات ودرآمدنصیب آن میشودارنتایج پربرکت فضای بازسیاسی ورهایی ازاقتصاددولتیست.حال سه استان شمالی گیلان ومازندران وگلستان با56هزارکیلومترمربع وسعت و باکیفیت خاک به مراتب برترجمعیت حول وحوش 8میلیون نرخ بیکاری بیش از13درصدوفقربسیارپررنگ!کارشناسان اعتقاددارنداگرقریب به 40درصدشیوه مدیریت بخش کشاورزی هلنددرسه استان شمالی اعمال بایدبیش ازسه برابرهلندصادرات داشته باشیم!!!!!!! (266813)