بهار نیوز - دغدغه آموزش پزشكي و رفاه بيماران يا...؟

ساعات طولاني كشيك در بيمارستان‌های آموزشي؛

دکتر بابك خطي*

در بيمارستان‌های آموزشي كشور تعداد بسياري از اينترن‌ها (پزشكان عمومي آينده)و رزيدنت ها(متخصصين آينده)مشغول خدمت رساني و آموزش گيري هستند و قسمت‌های عمده‌ای از بار خدمات درماني كشور را به دوش می‌كشند. اين گروه‌های زحمتكش ساعت‌های زيادي را به عنوان شيفت‌های موظفي در بيمارستان می‌گذرانند،حضور يك نيروي درماني به مدت ٣٠ تا ٣٦ساعت مداوم در مركز درماني با سختگيرانه ترين نگاه به مواد قانون كار كشور نيز قابل توجيه نيست بايد توجه كرد در سال اول رزيدنتي تعداد شيفت‌های با اين مقدار ساعت به پانزده و گاه بيشتر هم می‌رسد.

دليلي كه عمدتا براي اين ساعات كار طولاني از طرف سيستم آموزشي وزارت بهداشت،دانشگاه‌های علوم پزشكي و گروه‌های آموزشي مسوول بيمارستاني ذكر می‌شود عمدتا ورزيدگي كاري و افزايش كارآمدي و آموزش بيشتر و رفاه حال بيماران است. موضوعي كه به بررسي و تحليل آن خواهيم پرداخت:

ساعات كار هفتگي يك رزيدنت در كشور‌های اسكانديناوي به طور معمول ٤٠ساعت درهفته است اين ميزان در ساير كشور‌های اروپايي به٤٨ساعت درهفته می‌رسد و نهايتا در ايالات متحده و استراليا به عنوان طولاني ترين ساعت كاري مجاز به ٨٠ساعت در هفته بالغ می‌شود.
حداكثر ساعت كاري مداوم نيز در ايالات متحده ١٦تا٢٠ساعت بوده كه به عدد ١٦ساعت كار بي وقفه كاهش يافته است.
در حالي كه در كشور ما رزيدنت سال اول حداقل هفته‌ای ١١٢ساعت كار می‌كند و حضور بي وقفه و مدارم او ممكن است به ٣٦ساعت و گاهي بيشتر بالغ شود.
آيا اين تفاوت بارز و ترسناك براي افزايش مهارت و دانش و خدمت رساني به بيماران است ؟
طبق بررسي‌ها بين ٥تا٣٦درصد خطاهاي پزشكي به علت خستگي ناشي از فعاليت مداوم بدون استراحت پزشكان است.
افزايش ساعت كاري با افزايش اشتباهات و كاهش توجه همراه است و بر آموزش اثر منفي بارز دارد.
به راستي زير فشار كار خرد كننده كشيك‌های طولاني -كه در مواردي متاسفانه به توهين و تحقير هم آلوده است- چقدر به سلامت جسمي و روحي اينترن و رزيدنت و آموزش واقعي آنها فكر می‌شود؟
چگونه می‌توان پذيرفت كه مراد از اين ساعات طولاني افزايش آموزش است،در صورتي كه اختلال شناختي ناشي از بيشتر از ١٦ساعت كار مداوم معادل غلظت ٠.٠٥ تا٠.١ ٪‏الكل در خون است.
و نياز به حداقل ٥ساعت خواب بعد از ١٦ساعت كار موكدا توصيه شده است.
از سويي پزشكان سال پايين با ساعت كاري بالا و خستگي مفرط و نظارت كمتر توسط اساتيد اشتباهات بيشتري نسبت به گروهي دارند كه استراحت كافي دارند و از همراهي و نظارت اساتيد و پزشكان سال بالاتر برخوردارند. و نكته مهم اينكه گروه دوم آموزش و مهارت‌های بيشتر و بهتري را نيز فرا می‌گيرند.
بنابر اين اگر قرار است آموزش پزشكي ما به درمان بهتر بيماران،آموزش مناسب و حفظ سلامت جسمي و روحي دانش آموختگان پزشك منجر شود بهتر است مسولان تصميم گيرنده در سطوح ملي و منطقه‌ای به تجربيات علمي مستند نگاه دقيقتري بيندازند و با منطقي نمودن ساعات كار و ايستادگي در برابر جو تحقير در برخي گروه‌های آموزشي پزشكي به انجام وظيفه ذاتي خود اهتمام بيشتري ورزند. در غير اين صورت شايسته است دلايل و نيات واقعي از اين تعداد ساعات غيرعادلانه كه با هيچ منطق حقوقي،انساني و علمي تظابق ندارد را به طور شفاف بيان كنند و به بهانه‌های غيرقابل دفاعي مثل آموزش بهتر و صلاح بيماران متوسل نشوند.
* پزشک کودکان