گروه مقالات: بازسازی تعامل ایران و جهان، اعلام آمادگی برای تامین امنیت جهان و نوید رشد اقتصاد ایران؛ این ۳، محورهای اصلی سخنرانی رئیسجمهوری کشورمان در اجلاس جهانی اقتصاد در داووس سوییس بود. اما مورد نخست یعنی تاکید روحانی بر اینکه مذاکره با آمریکا بخشی از طرح تعامل سازنده با جهان است مورد توجه بیشتری ازسوی کنشگران سیاسی جهان قرار گرفته است؛ این سخنان ازسوی بسیاری از تحلیلگران سیاسی و کارشناسان اقتصادی گام جدیدی از سوی ایران برای آشتی با دنیا به ویژه جهان غرب ارزیابی شد.
هرچند مجمع اقتصاد جهانی یک سازمان بینالمللی نیست و هیچ صلاحیتی برای تصمیمگیری ندارد و تنها کانونی است برای تبادلنظر در مقیاس جهانی، اما حضور حسن روحانی در داووس را میشود گام دیگری در راه خارج شدن ایران از انزوا بعد از ۲دوره ریاستجمهوری احمدینژاد تلقی کرد. مهمترین بازیگران صحنه اقتصادی دنیا ازجمله روسای شرکتهای فراملیتی، مدیران بانکهای بزرگ جهان و کسانی که قدرت تصمیمگیری در نهادهای مهمی مثل اتحادیه اروپا و سازمانهای بینالمللی دارند، در داووس حضور دارند و این افراد کنجکاو هستند ببینند رئیسجمهوری جدید ایران چگونه شخصیتی است و چه گفتمانی دارد و چه نگاهی به مسائل اقتصادی و سیاسی دنیا دارد به خصوص با توجه به رویدادهای بعد از آخرین انتخابات ریاستجمهوری ایران و توافق هستهای ژنو.
برگزاری همزمان ۲نشست بینالمللی در سوییس، باعث شده تا این کشور به شکلی نمادین، موقعیت دوگانه ایران در جامعه جهانی را عینیت ببخشد. سوییس امروز بهتر و بیشتر از هر نقطهای در جهان، اهمیت بالقوه و بالفعل ایران بهعنوان بازیگری عمده در عرصه جهانی را به نمایش گذاشته است. دعوت از حسن روحانی برای حضور و سخنرانی در نشست داووس را میتوان توفیق دیپلماتیک دولتی دانست که با شعار اعتدال، در پی زدودن نشانهها و آثار بهجامانده از عملکرد ۸سال گذشته دولت پیشین است.
دعوت دبیرکل سازمان مللمتحد از ایران برای شرکت در کنفرانس ژنو۲ و پسگیری این دعوت، به شکلی غمانگیز این واقعیت را برجسته کرد که ایران برای قرار گرفتن در موقعیت مناسب خود در نظام بینالملل تا چه اندازه با دشواری و مخالفتهای منطقهای و بینالمللی روبهرو است. همزمان، اما دعوت از حسن روحانی پس از غیبت یک دههای رئیسجمهوری اسلامی ایران در نشست داووس نشان میدهد که رویکرد جدید جمهوری اسلامی پس از انتخاب وی نهتنها از بسته شدن درهای بیشتر جلوگیری کرده بلکه روزنههای بستهای را هرچند به آهستگی، میگشاید.
صرفنظر از محتوای سخنان روحانی باید گفت هرچند وی به فارسی سخنرانی کرد، ولی صحبتهایش با ادبیات مخاطبان مجمع جهانی اقتصاد دقیقا سازگار بود؛ گزیده، حسابشده، هوشمندانه، واقعگرایانه و کاربرد جملات ایجابی به جای جملات سلبی. در عوضِ ارایه خطابهای بلند درباره مدیریت جهانی، رئیسجمهوری ایــران از خاســتگاه سیاستهایش گفــت؛ از برنامههــا، دستاوردها و چالشهای پیش روی دولت و کشورمان سخن به میان آورد. وی نشان داد که هم موضوع و هم صحنه را به خوبی میشناسد. او اشاره موکدی داشت روی فرصتهای اقتصادی ایران یعنی همان چیزی که افراد ذینفوذ اقتصادی در این اجلاس منتظر شنیدنش بودند.
از اینکه درهای اقتصاد ایران باز خواهد شد و به خاطر توسعه و رشد اقتصادی روابط سیاسی کشورمان با کشورهای منطقه گسترش خواهد یافت و روابط اقتصادی و سیاسی با اروپا عادی خواهد شد و اینکه ایران وارد مرحله جدیدی از رابطه با آمریکا شده و خواهد شد. این گفتهها مخصوصا سخن وی در مورد تامین امنیت انرژی مورد استقبال حاضران در اجلاس و دیگر صاحبنظران اقتصادی قرار گرفت. روحانی در گفتوگو با غولهای نفتی دنیا بر محوریت اصلی ایران و کمکهای کشورمان در این زمینه تاکید كرد.
پیام دیگر آقای روحانی این بود که ایران وارد مرحله تازهای شده و میخواهد روابط سیاسی و اقتصادیاش با منطقه و جهان را ترمیم کرده و توسعه دهد. روحانی برخلاف سلف خود امیدواری به آینده ایران را از مسیر توسعه به ویژه توسعه اقتصادی میبیند و از این منظر سعی کرد نوید یک بازگشایی روابط با جهانیان را در سخنان خود داشته باشد. وی تلاش کرد روی گسترش روابط تجاری تکیه داشته باشد و به اختلافات سیاسی که بین ایران و کشورهای منطقه و فرامنطقهای وجود دارد، اشارهای نکند.
وی میداند که هرگونه جمله یا اشارهای در مورد اختلافات منطقهای میتواند با واکنش منفی سران منطقه روبهرو شود. این میتواند بهعنوان تاکتیکی تلقی شود که از مسیر مناسبات اقتصادی دریچهای باز کند که حداقل تنشهای سیاسی را در منطقه کمرنگتر کند. حسن روحانی بر شباهت اقتصاد ایران به اقتصادهای نوظهور تاکید کرد و اینکه میخواهد ایران جزو ۱۰اقتصاد برتر جهان باشد؛ آرزویی که با وضع فعلی ایران کمی دور از ذهن به نظر میآید، ولی اشتهای سرمایهگذاران خارجی برای حضور در بازار ایران را تحریک میکند.
رئیسجمهوری کشورمان در هفتهای که توافق هستهای کشورمان با قدرتهای جهانی اجرایی شده، بدون فوتوقت وارد مرحله دوم دیپلماسیاش شد؛ دیپلماسی اقتصادی. آقای روحانی میگوید دیدگاهش نسبت به مسائل اقتصادی و سیاسی دیدگاه اعتدال است و این درسی است که از اسلام آموخته. او که در این سفر زنگنه و ظریف، وزرای نفت و خارجه ایران را همراه خود دارد، میخواهد با نشان دادن فرصتهای تجارت و سرمایهگذاری ایران، رهبران اقتصادی جهان را تشویق کند تا با فشار بر کشورهایشان مانع تحریمها را کامل بردارند.