دریافت لینک صفحه با کد QR
در خصوص انتقادات رئیس‌جمهور از دانشگاه
خشکسالی فکر و اندیشه در دانشگاه‌ها
17 بهمن 1392 ساعت 12:11
گروه فرهنگي: ابتدائا باید از اشاره مقام ریاست‌جمهوری به برخی از واقعیت‌هاي جاری در دانشگاه‌ها و همچنین تلاش‌هاي ایشان در عرضه صیانت و دفاع از جایگاه علم و اندیشه، حقوق و آزاد اندیشی دانشگاهیان، استاد و دانشجو تشکر نمود. قطعا فرمایشات ایشان سهم مهمی در افزایش آگاهی و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه نسبت به دانشگاه داشته و از طرف دیگر بسیاری از اهل فرهنگ و قشر تحصیلکرده صحبت دلشان را از زبان جنابعالی شنیدند.
مجتبي پنجه‌پور
همانطور که به درستی اشاره کرده‌ايد بعضا اعضای هیئت علمی دانشگاه نسبت به مسایل پیرامون خود در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی و تاثیر آن بر سرنوشت کشور و مردم بتدریج دچار نوعی بی تفاوتی شده‌اند و بیشترین دغدغه آن‌ها را مسایل معیشتی تشکیل مي‌دهد به گونه‌اي که بویژه در قبال آثار تخریبی سیاست‌هاي اعمال شده در دانشگاه‌ها عملا به بی‌اثرترین افراد تبدیل شده‌اند. علی قول رئیس‌جمهور محترم آثار تخریبی روش اداره کشور از جنگ هشت ساله نیز بیشتر بوده است.
در این بین یکی از اصلی ترین تهاجمات به علم و دانش‌ورزی به معنای مصطلح آکادمیک آن شد به طوری که از دانشگاه‌ها به عنوان مراکزی که مورد توجه دشمن است نام برده شد و اساتید و دانشجویان به عنوان خردورزان علمی در مظان اتهام قرار گرفتند. و حتی تا آنجا پیش رفت که بعضی علوم در ردیف دشمنان جای گرفتند. بدین ترتیب استقلال دانشگاه‌ها و آزادی تفکر اندیشمندان و دانشمندان روزبروز محدودتر گردید.
از طرف دیگر مسئولین به طرق مختلف اجازه هرگونه دخالت در این حیطه را به خود دادند ( از تغییر دروس تا صدور مدارک گوناگون برای خود، بستگان و دوستان و تحمیل مدیران نا آشنا به دانشگاه‌ها و یا هجوم افراد خارج از ضوابط در قالب داتشجویان تحصیلات تکمیلی، بورسیه و استخدام‌هاي بی رویه). در این میان البته آنچه باعث تاسف است این است که کمترین صدای اعتراض از اساتید باتجربه و دارای اعتبار و شان اجتماعی در دفاع از مظلومیت علم و دانشگاه شنیده نشد. بسیاری از افرادی که کلامشان نفوذ زیادی داشت سکوت را برگزیدند.
قطعا شرایطی را که در چند سال اخیر شاهد آن بودیم نمی‌توان صرفا در قالب پاسخ‌هاي سیاسی توجیه و تفسیر کرد. بخش عمده‌اي از آن به دلیل خلا حضور وعدم ایفای نقش و رسالت متخصصان و کنشگران و صاحبان فکر در حیطه‌هاي مختلف بوده است. قطعا وقایع رخ داده در بستر تاریخ ایران ثبت خواهد شد به گونه‌اي که به نظر مي‌رسد خشکسالی فکر و اندیشه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به مراتب بدتر از خشکسالی دریاچه ارومیه، هامون و زاینده رود است.
از طرف ذیگر افرادی هم بودند که این رویه‌ها را ناصواب تشخیص دادند ولی نامه‌ها، مقاله‌ها و مطالب انتقادیشان نه در نشریات و نه در سمینارها (نه در آن زمان و حتی در حال حاضر) اجازه بیان پیدا نمی‌کند. مهمترین مواردی که باید توسط مسئولان و مدیران مربوطه در راستای کاربردی کردن بیانات رئیس‌جمهور در نظر گرفته شود:
1- میوه و ثمره کسب دانش و دانش‌اندوزی، تربیت نیروی انسانی متخصص و خلاق در فرآیند توسعه پایدار کشور است، لذا این اصل یک ضرورت اجتماعی محسوب مي‌شود. باید نگاه سنتی به علم و عالم که دانش‌اندوزی را محدود به یک نوع فضیلت فردی و کسب ارزش و جایگاه اجتماعی محدود می‌کرد تغییر کند. لذا جامعه باید به توانمندی‌های پژوهشگران آگاهی داشته باشد و همچنین به جایگاه تأثیر پژوهش عینی و واقعی خود در جامعه (در سطح کشوری و بین‌المللی) واقف باشد تا بتوانند به معنای واقعی تولید علم بکنند.
2- صداقت اصل اساسی پیشرفت علمی است. محیط‌های علمی نباید نگران از نتیجه دادن و یا عدم دستیابی به نتایج و اهداف از پیش تعیین شده طرحهای پژوهشی باشد. راه درست و صحیح بایستی برگزیده شود. موانعی مثل فشار محیط کار، نخبه‌سازی، چاپ مقاله برای تداوم موقعیت و ارتقاء، سیاست‌های تنبیهی و تشویقی، دستوری کردن با دستورالعمل و بخش نامه‌هاي متعدد، سیاست‌زده کردن پژوهش و شعاری کردن آن و ابتذال آن با رسانه‌اي کردن آن برای کسب اعتبار و موقعیت اجتماعی از جمله مواردی است که اساس و اصول تحقیق را ویران می‌کند.
3- پژوهش قواعد، استانداردها و ضوابط خاص خود را در دنیا دارد که بایستی در هر نقطه دنیا رعایت شود. لذا پژوهش نیازمند نظارت و ارزیابی مستمر از طرف مجامع و نهادهای داخلی و بین‌المللی است. اگر محصول پژوهش به صورت چاپ مقاله‌ای ارائه می‌شود، جامعه جهانی باید از واقعی بودن و قابل اعتماد بودن نتایج آن مطمئن شود.
لذا این امکان باید فراهم شود تا از طریق تشکیل شوراهای مشورتی و کارگروههای خاص علاوه بر نظارت، آسیب‌شناسی نیز انجام گرفته تا شرایط مطلوب پژوهش فراهم شود. بازکردن باب نقد و گفتگو و استفاده از نظرات کارشناسان و صاحب نظران می‌تواند کمک زیادی بکند. اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید امکان دخالت و ارائه نظر در تصمیم‌گیری‌های کلان را داشته باشند.
4- اصل در پژوهش تعامل با جامعه علمی در دنیاست، بایستی امکان تعامل و تبادل اطلاعات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی با مراکز تحقیقاتی و علمی معتبر بین‌المللی فراهم شود. چنین اقدامی می‌تواند امکان انتقال تجربیات علمی کشورهای پیشرفته جهت رشد و توسعه مراکز تحقیقاتی داخل کشور را فراهم کرده و جایگاه علمی و پژوهشی ایران را به طور واقعی در نزد افکار جامعه علمی جهانی بالا برده و باعث تغییر نگاه فعلی به کشور شود.
کد مطلب: 30974
بهار نیوز
https://www.baharnews.ir