دریافت لینک صفحه با کد QR
پرسش‌هایی درباره «امنیت روانیِ» ایرانیان
13 تير 1401 ساعت 22:37
️ محمدرضا جلائی‌پور
در بخشی از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اخیر با مسئولان قوه قضاییه (که صداوسیما و سایر مقامات هم این روزها بسیار بر آن تاکید می‌کنند) آمده است: «امنیت روانی جزء حقوق عامه است». سخن مهم قابل دفاعی است اما متاسفانه به اقتضائات تامین و افزایش آن توسط مجموع نهادهای حکمرانی توجه عملی و کافی نمی‌شود. «امنیت روانی» دو معنای رایج‌ترِ مضیق و موسع دارد. در معنای مضیق و نسبتا متاخرش بیشتر با آموزش و واکنش مناسب شهروندان برای کاهش تاثیر ناخودآگاه و مخربِ فناوری اطلاعات نوین بر باورها، عادت‌ها، تصمیم‌ها، ذهن و مغزشان تامین می‌شود. قاعدتا منظور ایشان این معنای فنی مضیق نبوده است، چرا که با فهم عرفی از این تعبیر فاصله دارد و هیچ ردی از توجه به چنین آموزش‌های نوینی به شهروندان (از جمله سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی و شیوه‌های اجتناب از تاثیر ناخودآگاه و عادت‌سازی‌هایِ بمباران ضداطلاعات) در حکمرانان و آموزش عمومی ایران دیده نمی‌شود.
به نظر می‌رسد ایشان به معنای موسع و نزدیک‌تر به فهم عرفی از «امنیت روانی» توجه داشته اند که عمدتا ناظر به دو مولفه است: ۱- احساس اطمینان نسبی افراد از این‌که در معرض تهدید و خطر نیستند و ۲- احساس آسایش خاطر افراد به خاطر اطمینان از امکان تامین نیازهای پایه و شکوفایی‌شان در اکنون و آینده. امنیت روانی به این معنای موسع و دوم به شدت به کیفیت خدمات پایه همگانی، امید به آینده، کیفیت روابط انسانی، امنیت اجتماعی و اقتصادی و حتی امنیت ملی و تا حدی به وضعیت رسانه‌ها، اعتماد و همبستگی اجتماعی وابسته است.اگر تامین و تقویت امنیت روانیِ یکایک شهروندان - که به درستی «جز حقوق عامه» خوانده می‌شود- واقعا بخواهد در دستور کار نهادهای حکمرانی قرار بگیرد و مجدانه و فراتر از شعار هدف‌گیری شود، پرسش‌هایی از مجموعه حکمرانان ایران طرح‌کردنی است:
به عنوان یک ناظر و علاقمند به شناخت جامعه ایران و شیوه‌های حکمرانی به نظرم موثرترین عامل کاهش امنیت روانی شهروندان افزایش دو برابری فقر مطلق و نسبی در پنج سال گذشته و افزایش چشمگیر چند نوع نابرابری بوده است که تراکم آسیب‌های اجتماعی و میزان نارضایتی، فساد، دزدی، انواع بزه، افسردگی، انواع اعتیاد، اضطراب، خودکشی، طرد و تنش‌های خانوادگی و کاری را هم به نحو نگران‌کننده‌ای بالا برده و به اعتماد و همبستگی اجتماعی لطمه زده است. برای این مهم‌ترین عامل تهدید امنیت روانی شهروندان و پیشگیری از تشدید و تمهیدِ موثر کاهشِ فقر و نابرابری در سال پیش‌رو چه برنامه‌ای دارید؟
️ یکی از موثرترین عوامل تهدید امنیت روانی ترس از خشونت فیزیکی است. چرا قانون منع خشونت علیه زنان تصویب و اجرا نمی‌شود؟️ آیا بازداشت‌شدگان و زندانیان جزء عامه‌ای که باید امنیت روانی‌شان تامین شوند نیستند؟ چرا برای تامین حقوق اساسی چند صد هزار زندانی گام موثری برداشته نشده است؟ بیش از ۷۵ درصد ساکنان تهران و چند شهر بزرگ و بیش از ۵۰ درصد کل شهروندان ایران مخالف اجبار حجاب شده‌اند. کسر روزافزونی از زنان ایرانی که حجاب مورد پسند نهادهای حکمرانی را نمی‌خواهند داشته باشند هم هر بار که به خیابان‌ها و فضاهای عمومی شهرشان می‌روند بیم آن را دارند که مورد توبیخ گشت‌های ارشاد قرار بگیرند یا جریمه شوند یا خودرویشان توقیف شود. با هر بار برخورد و جریمه و توقیف امنیت روانی سایر اعضای خانواده و نزدیکانشان هم تهدید می‌شود. امنیت روانی این چند ده درصد از شهروندان ایران ارزش ندارد؟ جزء عامه‌ای که حقوق‌شان باید صیانت شود نیستند؟
چند میلیون مهاجر ساکن ایران در نگرانی مدام و ناشی از تصمیمات نهادهای حکمرانی‌اند که حتی استفاده از کارت بانکی، خرید نان و بلیط هواپیما و قطار، ثبت نام فرزند در مدرسه، تامین هزینه‌های درمان و وضعیت اقامتشان را در معرض مخاطره قرار می‌دهد. برای رفع این عوامل تهدیدکننده امنیت روانی چند میلیون مهاجر در ایران چه برنامه‌ای دارید؟
️ حدود ۷۸ درصد کل ایرانیان حداقل از یک رسانه اجتماعی آنلاین استفاده می‌کنند و بیش از ۴۵۰ هزار کسب و کار ایرانیان متکی به اینستاگرام است. طرح صیانت، کاهش چشمگیر سرعت اینترنت، افزایش شدید قیمت اینترنت و بیم فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب کیفیت کار و ارتباطات و آموزش و سرگرمی ده‌ها میلیون ایرانی را تهدید و وقت ده‌ها میلیون ایرانی را هر روز تلف می‌کند. برای رفع نارضایتی برآمده از «سرعت از دست‌رفته اینترنت» و لطمه‌ای که طرح صیانت به امنیت روانی ایرانیان می‌زند چه برنامه موثری دارید؟ده‌ها هزار دانشگاهی، نویسنده، روزنامه‌نگار و هنرمند کشور، به ویژه در سینما و تئاتر و موسیقی و ادبیات، برای انتشار آثارشان در معرض فشارهای ممیزی و موانع اداری و فیلترینگ شدیدی قرار گرفته‌اند که هم به تنگنای اقتصادی‌شان انجامیده و هم نارضایتی و خشم و ناامیدی‌شان را افزوده است. چگونه می‌توان با این میزان نارضایتی‌شان روحیه جمعی ایرانیان را بهتر کرد؟ برای افزایش آزادیِ آفرینش هنری و فکری و کاهش نارضایتی این موثرانِ بر افکار و قلوبِ ایرانیان چه برنامه‌ای دارید؟ نابرابری آموزشی چنان افزایش یافته و کیفیت مدیریت آموزش عمومی چنان پایین است (در حدی که از برگزاری بدون تقلب و ضعف‌های حادِ کنکور سراسری هم عاجز شده) که بخش زیادی از والدین افق روشنی برای فرزندانشان نمی‌بینند و نگرانی و نارضایتی دانش‌آموز و معلم و والدین در حال افزایش است. برای تقویت امنیت روانی ایرانیان از طریق ارتقای کیفیت آموزش عمومی چه برنامه‌ای دارید؟ نظرسنجی‌های معتبر متعددی توسط نهادهای داخلی و خارجی نشان می‌دهند که اکثر ایرانیان از آینده ناامیدند و وضعیت سال بعد و پنج سال بعد را بدتر از امروز می‌بینند. امید به بهبود وضعیت در آینده بعضا حتی از رضایت از وضعیت امروز هم در امنیت روانی تاثیر بیشتری دارد. برای افق‌گشایی معنادار و تغییر این ناامیدیِ مخربِ امنیت روانی در دو سال پیش رو چه برنامه‌ای دارید؟ عدم رفع تحریم‌ها به تداوم و تشدید فرآیندهای فقرافزا و نابرابر‌ساز و طبق همین نظرسنجی‌ها به تشدید ناامیدی از آینده در میان اکثر شهروندان می‌انجامد که همه لطماتی کاری به امنیت روانی شهروندان می‌زند. برای رفع سریع‌تر تحریم‌ها و نتیجه‌گیری بهتر در مذاکرات چه برنامه فوری‌ای دارید؟ ملی و شمولگرا نبودن صداوسیما و آزاد نبودن تلویزیون خصوصی و محدودیت‌های زیاد رسانه‌های بزرگ در داخل کشور به افزایش مخاطب و مرجعیت رسانه‌ایِ شبکه‌های ماهواره‌‌ای و صفحاتی در رسانه‌های اجتماعی انجامیده است که محتوای سوگیرانه و اخبار بعضا جعلی‌شان معطوف به افزایش خشم و ناامیدی شهروندان و تخریب پایه‌های مرجعیت اجتماعیِ داخلی است. برای تقویت امنیت روانی از طریق فراهم‌سازی زمینه آزادی و رشد بیشتر رسانه‌های معتبر و متکثر و پرمخاطب داخلی چه برنامه‌ای دارید؟ تورم چندده‌درصدی چند ساله از مهم‌ترین عوامل نگرانی و عدم تامین نیازهای اولیه بخش بزرگی از شهروندان و احساس عدم اطمینان به آینده و تهدید امنیت روانی و اقتصادی‌شان شده است. برای کاهش پایدار تورم که از جمله مستلزم انضباط مالی دولت و رفع تحریم‌ها و اصلاح نظام بانکی است، چه برنامه‌ای دارید؟
تقویت توان ملی و حتی بازدارندگی در برابر تهدیدهای امنیتی (که امنیت روانی شهروندان را افزایش می‌دهد و نگرانی‌شان از آینده را می‌کاهد) مستلزم این است که علاوه بر ۱- توان دفاعی نظامی، ۲- اکثریت شهروندان ایران حامی نظام سیاسی باشند و ۳- بخش بزرگ‌تری از کشورهای جهان و قدرت‌های اقتصادی ذی‌نفع امنیت و رشد اقتصادیِ ایران شوند (سهم ایران از بازارهای جهانی و ترانزیت و تامین انرژی در منطقه و جهان افزایش یابد). اکنون دومی و سومی وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای دارد و ایران در حال محاصره است. برای تغییر مسیر و تقویت معنادار این دو عامل چه برنامه‌ای دارید؟ تحریم‌ها، توقف یک‌دهه‌ای رشد، وضعیت ناگوار اقتصاد کلان، ضعف حکمرانیِ سلامت عمومی و توقف اختصاص دلار ۴۲۰۰ به دارو، قیمت پاره‌ای از داروها و هزینه‌های درمان و فشار بر بسیاری از بیماران خاص یا بدون بیمه را چنان افزایش داده است که بعضا از درمان منصرف می‌شوند و حتی به بیماری و مرگِ اجتناب‌پذیر رضایت می‌دهند. برای صیانت از امنیت روانی این بیماران و خانواده‌هایشان چه برنامه‌ای دارید؟ الگوی رشد منابع‌محورِ دهه‌های گذشته و سیاست‌های جمعیتی و توسعه کالبدیِ غیرمبتنی بر آمایش سرزمینی و ظرفیت زیستی چنان بلایی بر سر محیط زیست و منابع طبیعی ایران آورده است که امروز کسر بزرگی از جمعیت ایران مشکل «آب» و «هوا» و «خاک» پیدا کرده‌اند و وضعیت حاد محیط زیست امنیت روانی اکثر ایرانیان در دهه‌های پیش رو را تهدید می‌کند. برای صیانت موثرتر از محیط زیست و پایدارسازی و متوازن‌سازیِ الگوی توسعه در نهادهای حکمرانی چه برنامه‌ای دارید؟
مسدودسازی مجاریِ اعلامِ خشونت‌پرهیزِ اعتراض و نارضایتی (در فضای آنلاین، خیابان و از طریق نمایندگان سیاسی) به افزایش خشم و تهدید امنیت روانیِ ناراضیان می‌انجامد. برای رفع موانع استفاده از این مجاری برای انعکاسِ خشونت‌پرهیزِ صدای ایرانیانی که امنیت روانی‌شان تهدید می‌شود چه برنامه‌ای دارید؟
یکی از عوامل ریشه‌ای ناامیدی به آینده و تهدید امنیت روانی این است که شاخص شکنندگی دولت در ایران رو به وخامت است، نهادهای امنیتی از افزایش قدرت متشکل جامعه هراس دارند، نهادهای حکمرانی نمی‌توانند مشارکت عمومی و نقش‌آفرینی تواناترین شهروندان برای افزایش ظرفیت حل مساله‌ای‌شان را تمهید کنند و نظارت استصوابی و گزینش‌های پرتبعیض به افتِ کیفیتِ حکمرانی انجامیده است. برای افق‌گشایی از طریق افزایش آزادی و رقابت و عدالتِ انتخاباتی، افزایش اثربخشی نهادهای برآمده از رای مردم و رفع انواع تبعیض در استخدام و ارتقا در نهادهای عمومی چه برنامه‌ای دارید؟ چگونه می‌توان بدون توجهِ عملی و موثر به پاسخ پرسش‌های فوق به نحو پایدار و ریشه‌ای «حقِ عامه امنیت روانی» برای همه شهروندان ایران را تامین کرد؟
کد مطلب: 345313