گردو غبار؛ مهمترین مسئله زیست محیطی

آیت قیصربیگی

---

خیز ریزگردها برهوای مردم نشان از خشم طبیعت است که جلوه ی افراطی خویش را بر روی ما می گشاید. ریزگردها قاتلانی فراگیر هستند که ریه ما انسان ها، جنگل ها، طبیعت، صنعت و کشاورزی و بطور کلی زندگی موجودات زنده را مورد هدف خود قرار داده است. برای ادامه حیات هوا و اکسیژن حتی مهم تر از از آب و غذا است و غافل شدن از این موضوع مهم خطایی نابخشودنی در حق زندگی تمامی موجودات زنده بشمار می رود.

رییس جمهور خردمند کشورمان به درستی در سازمان ملل مبارزه علیه خشونت و افراطی گری را پیشنهاد دادند که مورد تصویب هم قرار گرفت حال شاید پیشنهادی دیگر در جهت مبارزه علیه خشونت و افراطی گری طبیعت که با ریزگردهایش در نقش ترورسیم هایی خطرناک هوای ما را به اسارت خود درمی آورند، ضروری تر باشد. رییس جمهور به درستی ریزگردها را به تروریست های زیست محیطی تشبیه می کنند.

اگر واقع بین باشیم آثار زیانبار ریزگردها می تواند از آثار یک جنگ جهانی تمام عیار هم فراتر رود! این درحالی ست که گاهی اوقات در این باره صورت مساله را رها کرده و به فرعیات می پردازیم و تنها به آسیب زایی جنگل ها از ریزگردها اکتفا می کنیم درصورتیکه که قبل تر از آن این ریه های ما انسان ها و کودکان معصوم است که درگیر این ذرات خطرناک می شود.

واقعیت آن است که مهمترین حق انسان ها حق حیات است که پاکیزگی هوا در این رابطه یک ضرورت انکار نشدنی است. سال هاست که ریزگردها جان و مال مردم خصوصا در مناطق غربی کشور را تهدید می کند اما هنوز تلاش ها برای مهار آن موثر واقع نشده است. در این ناحیه از کشور آسیب های جدی به جنگل های بلوط و پوشش گیاهی محیط زیست وارد شده است. اگر امروز قدم در جنگل های زاگرس بگذارید "هاوار" درختان بلوط را به گوش جان خواهید شنید!

برای نمونه بر پایه جدیدترین برآوردها در پایان سال 92، یک میلیون و 131 هزار و 220 هکتار از گستره جنگل های زاگرس خشک شده است که در این میان 19 میلیون اصله درخت بلوط در سطح جنگل‌های استان ایلام نابود شده است. البته اگر بخواهیم برآوردهایی در ارتباط با آثار ریزگردها بر سلامت مردم انجام دهیم مشخص می شود که چه فاجعه انسانی در پی این پدیده شوم در حال رخ دادن است.

وقتی ریزگردها بتوانند درختان بلوط که سنبل مقاومت و استقامت هستند به راحتی از پای در آورند با ریه های نازک ما چه می کنند! امروز بعد از گذشت سال ها از حضور ریزگردها در آسمان مناطق غربی کشور بیماری های چشمی، قلبی- تنفسی، انواع حساسیت های پوستی و گوش و حلق و بینی، انواع سرطان ها، و بعضا ناهنجاری های ژنتیکی بیشتر شده است که شاید عامل بسیاری از آنها به همین آلودگی هوا برگردد.

وجود ریزگردها همچنین بر صنعت کشاورزی و دامپروری مناطق غرب کشور آسیب جدی وارد کرده است. وقتی گرد و خاک بر روی پوشش گیاهی و کشت زارها می نشیند فرصتی برای جذب نور خورشید توسط گیاهان نمی گذارد تا این روند تخریبی خسارات جبران ناپذیری را بجای بگذارد. همچنین از عوارض بی شمار این ریزگردها می توان به تعطیلی مدارس،کنسل شدن پرواز هواپیماها، تفریح و سرگرمی، ورزش و ... اشاره کرد. لازم است پدیده گرد و غبار را بسیار جدی بگیریم چراکه در هجوم ریزگردها نفس طبیعت گرفته می شود و در این دنیا که همه حق حیات داریم به نحوی این حق توسط گردوغبار غلیظ از ما گرفته می شود.

تنفس هوای تازه، دیدن طلوع خورشید و نظاره آسمان آبی حق مسلم ما آدم هاست! در روزهای غبار آلود دلم به حال آن کشاورز فقیری می سوزد که در پی امرار معاش صرف نظر از به خطر انداختن جان خود در این هوای آلوده به فعالیت سخت می پردازد و شب هنگام نفس نفس به خانه می آید غافل از این که چه صدمات جبران ناپذیری از استشمام این هوای آلوده به خود دیده است. در رقص ریزگردها دلم به حال آن کودک بی گناهی می سوزد که بازی کنان به مدرسه می رود تا یاد بگیرد چگونه فرد سالمی برای آینده جامعه و خود باشد فارغ از این که در این روزهای نفس گیر گلو و ریه های پاک او با انواع مواد آلوده درگیر می شود!

در گرد و خاک طبیعت دلم به حال آن کارگر فقیری می سوزد که دغدغه آن فعالیت و کار است و برای او فرقی نمی کند که هوا خوب باشد یا نه او در این هوای غبار آلود بیشتر کار می کند تا بیشتر هوای آلوده را جذب کند. در حمله ریزگردها دلم به حال آنهایی می سوزد که هنوز اطلاعات کافی در ارتباط با این تروریسم خاموش ندارند که چگونه مثل بدترین انواع سرطان ها زندگی و حیات آنها را به خطر می اندازد و بی خیال از کنار این موضوع می گذرند و ... دلم به حال خودم می سوزد با آن که می دانم این پدیده گرد و غبار چگونه زندگی همشهریانم را تهدید می کند و کاری از دستم برنمی آید جز اینکه در یادداشتی یک بار دیگر این مسئله مهم را یادآوری کنم!

در اینجاست که وقتی نفس ها به شماره می افتد باید گفت؛ آیا کسی هست یاری دهد ما را...! حال وظیفه ما که می دانیم، سخت تر است! این پدیده هفت هشت سالی هست گریبانگیر قسمت اعظمی از مردم مناطق غرب و جنوب غربی و حتی مرکزی ایران شده است. به راستی تا کی می شود سرخود را زیربرف کرد وبی تفاوت از کنار این مساله مهم گذشت؟

پزشکان و متخصصین ما خوب می دانند که اکسیژن حیاتی ترین عنصر حیات است و نیز می دانند این پدیده گرد وغبار که بعضا با مواد شیمیایی حاصل از جنگ های عراق آغشته است در آینده نزدیک می تواند چه بیماری های خطرناکی را در مناطق تحت شعاع این پدیده به وجود آورد که البته همین الان هم عوارض آن مشخص شده است! آری متخصصان امر اقتصاد، کشاورزی و صنعت می دانند که این پدیده مضر چه صدمات جبران ناپذیری بر جنگل، مراتع و به طور کلی اقتصاد کشور وارد می کند.

یقینا کنترل کردن این پدیده خارج از دسترس بشر امروزی نیست مهم این است که ما بخواهیم در این باره کارها و اقدامات موثری انجام دهیم. به یاد داشته باشیم پیشرفت و توسعه و آبادانی کشور منوط به پیشرفت و توسعه در همه جوانب است. بایست امروز این پارادوکس را حل کرد که از جهتی پیشرفت و اعتلا ی کشور را خواستار باشیم و از جهتی دیگر با غفلت از چنین پدیده های وحشتناکی خسارت های جبران ناپذیری که بر سلامت مردم و اقتصاد کشور وارد می کند، چشم پوشید!