علی سبزمیدانی
گروه مقالات: تاریخ و تمدن بشر از آغاز تا اکنون شاهد ظهور و حضو قهرمانان و اسطوره ها و شخصیت های خاص و گاها ناب بوده است. اشخاص و شخصیتهایی که به نوعی با اعمال و رفتار خود و نتایجی که آن برخوردها داشته در میان مردمان محبوبیت پیدا کرده اند. برخی شاید تنها چند سال بعد از زمان حیات خود مطرح بوده اند و بعد از آن کم کم از یادها فراموش شده اند اما نام و یاد برخی از آنها حتی بعد از گذشت چندین سده همچنان در قبل مردم است.
کشور ما با تاریخ و تمدنی کهن، پر است از چنین شخصیتها و بزرگانی مثل ابو علی سینا که پایه گذار علم پزشکی است و یا مثلا زکریای رازی که با کشف الکل خدمت بزرگی به بشر داشت، به کاوه آهنگر و بابک خرمدین و آرش و فریدون و ابومسلم خراسانی و بسیاری نامهای دیگر نیز میتوان اشاره کرد که در ردیف شخصیتهای خاص تاریخ جای میگیرند، اما بی شک خاص ترین شخصیت تاریخی ایران زمین کسی نیست چون کوروش هخامنشی.
اما بعد از گذشت بیش از دو هزار و پانصد سال از زمان فرمانروایی کوروش بزرگ و هخامنشان هنوز آوازه عدالت و سخاوتمندی و مردم داری آنها میان مردم جهان است، اعلب دنیا در خاص و منحصر به فرد بودن کوروش بزرگ به نتیجه رسیده اند و او را به عنوان قهرمانی تاریخی پذیرفته اند. پیروان دین یهود که او را عامل آزادی و نجات اجدادشان در بین النهرین و سرزمین بابل میدانند، در دین اسلام و قرآن مجيد نیز نظر اجماع پیروان بر این است که او همان ذوالقرنینی است که خداوند بزرگ در قرآن مجید به آن اشاره داشته و از پادشاهی عدالتخواه سخن به میان آورده است.
در بین زرتشتیان که اتفاقا از نخستین و کهن ترین ادیان خدا پرستی به شمار می روند و در دوران کوروش هم دین مرسوم در ممالک تحت فرمانروایی پارسیان و کوروش بزرگ و سرزمین پارس (ایران) دین زرتشت بوده که ارادت و توجه خیلی خاص و بیشتری نسبت به سایر ادیان به کوروش داشته اند و سایر مذاهب و آئین ها و کشورها و... که همواره شناخت کافی از این شخصیت تاریخی داشته و در مجموع به نیکی از او یاد می کنند به همین دلیل در بسیاری از مناطق دنیا به نوعی یاد و نام کوروش گرامی و مورد احترام قرار دارد.
در تاجیکستان و ترکمنستان تندیس های زیادی به یاد او پابرجاست، در بسیاری از کشور ها خیابان و یا بنایی به نام اوست و در سازمان ملل هم منشور معروف حقوق بشر که استوانه ای گلی است هم اکنون و بعد از دو هزار و پانصد سال همچنان دارای بهترین بندها و نکات برای برقراری اعتدال و برابری در بین مردمان است اما تاسف بار و ناراحت کننده این است که در کشوری که قرنها قبل کوروش فرمانروای آن بوده و در زمان خود بهترین سرزمین از همه نظر در بین جهانیان و اقوام محسوب میشده است، و مردمان آن با غرور و افتخار خاصی کوروش را منتسب به خود میدانند، اصلا توجهی به کوروش وجود ندارد.
در منطقه پاسارگاد استان فارس و انتهای روستای معروف به همین نام مقبره کوروش بزرگ قرار دارد، بنایی که اگرچه دارای عظمت و شکوهی خواست است اما کاملا ساده است و خبری از تجملات خاص و امکانات برای بازدید کنندگان و... نیست در کنار اینها رسیدگی خاصی هم در سالهای اخیر به آنجا نشده و همواره تغییرات اقلیمی و شرایط جوی خطری برای بنای تاریخی آن محسوب شده است. این عوامل البته تاکنون باعث آسیب دیدگی بخشهایی از بنای آرامگاه شده است که البته بعد از آن ترمیم شده اند. تنها رویداد مثبتی که در این سالها برای پاسارگاد روی داده است ثبت جهانی آن به عنوان یک میراث بیم المللی و تاریخی است.
از دیگر موارد بی مهری ما به کوروش میتوان به این موضع اشاره کرد که در سرزمین کوروش حتی یک كوچه هم در هیچ یک از شهرهای کشور وجود ندارد چه برسد به خیابان و میدان یا بزرگراه، این در حالیست که در بسیاری از کشورها حداقل یک تندیس از کوروش بزرگ قرار دارد. در پایتخت ایران هم اکنون خیابان و بزرگراههایی به نام شخصیتها و افراد مشهور داخلي و حتي افراد گمنام غیر ایرانی است. اما هر چه نگاه می اندازی نامی از معروفترین چهره تاریخ ایران و یکی از اساطیر تاریخ بشریت نمی بینی!
اینکه چرا و به چه دلیل در کشور ما نامی از کوروش دیده نمیشود پاسخی است که در ذهن خیلی از مردم ایجاد شده اما تا الان جواب خاص و قانع کننده ای نداشته است. مگر میشور شهریاری با ابن همه صفات و روایات مثبت و نیکی که در موردش وجود داره اینقدر مورد سانسور قرار بگیرد؟! یکی دیگر از مسائل که باعث شده غربت کروش در ایران بیشتر شود عدم ثبت روز جهانی بزرگ داشت او در تقویم رسمی کشور است.
روز هفتم آبان ماه روزی است که بر اساس اسناد تاریخی و نوشته های تاریخ نگاران کوروش وارد بابل شد و آنجا را بدون جنگ و خونریزی فتح کرد و منشور حقوق بشر را در آنجا نوشت. همان زمانی که هزاران تن از یهودیان را هم از بند آزاد کرد. حالا این روز در تاریخ به نام روز بزرگداشت کوروش بزرگ ثبت شده که برابر است با بیست و نهم اکتبر میلادی، که یک روز جهانی است و حتی در تقویم چند کشور نیز به ثبت رسیده است. اما شوربختانه در تاریخ ما هیچ اشاره ای بدان نشده است.
البته این روزها یکی از نشریه های داخلی که در حوزه تاریخی و فرهنگی و برای معرفی چهره تاریخی ایران فعالیت می کند در اقدامی قابل تقدیر همراه با چند تن دیگر از تاریخ پژوهان و شخصیت های ادبی و فرهنگی طی نامه ای به دکتر روحانی رئیس جمهور محترم خواستار آن شده اند که برای ثبت روز هفتم آبان ماه به نام روز بزرگداشت کوروش بزرگ تلاش نمایند اما اینکه آیا این روز به ثبت خواهد رسید یا نه، باید منتظر آینده نشست. البته چند سالیست که مردم با پیامک ها و پیامهای تبریک به یکدیگر به صورت غیر رسمی این روز را تا حدودی گرامی میدارند، اما این هرگز برای شهریار تاریخی ایران زمین کافی نیست.