دریافت لینک صفحه با کد QR
جنتی: هاشمی می‌گفت اگر به پای قهر از انقلاب نمی‌گذاشتند، ریاست مجمع را رها میکردم
12 بهمن 1395 ساعت 14:18
گروه سیاسی: وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت تدبیر و امید از روزها و ساعت ها و دقیقه های دور و نزدیک خود با مرحوم ” آیت الله هاشمی فسنجانی”،رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام سخن میگوید.
زمان مصاحبه ۳۰ دقیقه پس از ۸ صبح مقرر شده بود اما اینجا تهران است،شهر ترافیک‌های همیشگی،ترافیک‌هایی گاه طبیعی و به گاه تصنعی،مثال سابق به هیچ قول و قراری رحم نمی کند،ما نیز از این قاعده مستثنا نماندیم و با بیش از ۳۰ دقیقه تاخیر به خیابان ظفر رسیدیم و در بدو ورود و پس از خوشامدگویی های مرسوم،با گله‌های سکان دار تنهای روزهای نه چندان دور کشتی فرهنگ مواجه شدیم. پسر ارشد و ۶۷ رئیس کهن سال مجلس خبرگان رهبری ماه ها پیش در وصف علاقه اش به رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام تنها به ذکر جمله؛ ” به ایشان نزدیک تر هستم تا پدرم… ” بسنده کرده بود از آن جنس سیاستمداران کهنه کاری است که هیچ گاه منافع شخصی و حزبی اش را بر منافع ملی و عمومی ترجیح نداده و گله ها را به جان خریده و تهمت ها را با دل شنیده اما کمتر لب به گلایه گشوده…
جنتی پسر ساعت ها و دقیقه‌های بسیاری را از نوجوانی تا استانداری خراسان بزرگ،سفارت تا وزارت با آیت الله مردم گذرانده و می توان با کند و کاو در میان سکوت همیشگی و جملات کوتاهش به نکاتی خاص و ظریف از شخصیت ناشناخته یار وفادار امام و رهبری دست یافت،شاید همین ویژگی اخلاقی اش بود که ما را بر این داشت تا برای دقایقی هم که شده پای صحبت هایش بنشینیم البته وعده گفتگویی به مراتب مفصل تر و با موضاعاتی گسترده تر را گرفته ایم…
متن این گفتگو در ذیل به اطلاع میرسد؛
یادتون هست لحظه ای که خبر درگذشت ایت الله هاشمی را به شما دادن کجا بودید و اینکه چطور از خبر درگذشت ایشان مطلع شدید؟
روز یکشنبه بود و من ساعت ۱۹:۳۰ برای شرکت در جلسه ای خاص که راس ساعت ۲۰ قرار بود برگزار شود حرکت کردم،به محض اینکه داخل ماشین نشستم یکی از دوستانم از میان اقایان وزرا تماس گرفت و گفت که وضعیت آیت الله خوب نیست و ما هم جلسه هیئت دولت را تعطیل کرده و به سمت بیمارستان شهدای تجریش حرکت میکنیم،من نیز سریعا به آن سمت حرکت کردم،به میدان تجریش که رسیدم خبر فوت ایشان آمد.
(لحظه ای سکوت میکند و با صدایی لرزان میگوید)خبر آمد که آیت الله فوت کرده اند و اقدامات برای احیا ایشون بی اثر بوده،در مقابل بیمارستان که رسیدم از یکی از اقوام ایشان پرسیدم که کجا میتوانم ایت الله را ببینم که گفت آیت الله هاشمی را به جماران انتقال داده اند،من هم بلافاصله به سمت جماران راه افتادم،در جماران فضای سنگین و پر از بهتی حاکم بود،همه در شوک بودند و هیچ کس نمی دانست باید چه کند تا اینکه مراسم شروع شد.
خاطرم هست سال ۴۷ که در مدرسه فیضیه قم بودیم و خبر شهادت ایت الله سعیدی در زندان پخش شد،جمعیت پانصد تا هزار نفری نماز گزاران بر اثر بهت و حیرت همگی سکوت کرده بودند،در جماران نیز چنین وضعی حاکم بود.
ماهاتیر محمد در مالزی،نمونه جهانی آیت الله هاشمی
باتوجه به سابقه دوستی و همراهی چند ۱۰ ساله شما با آیت الله هاشمی،طبیعتا باید خاطرات تلخ و شیرین بسیاری از ایشان در ذهن شما وجود داشته باشد،جالب ترین این خاطرات کدام است؟
یکی از خصوصیات اخلاقی خاص ایت الله هاشمی این بود که بر خلاف بسیاری از روسای جمهوری،مسائل اداری و اجرائی را به صورت بسیار دقیق بررسی میکرد و به ریز مسائل ورود میکرد و راه حل‌هایی را برای حل مشکلات ارائه میکرد و علاوه بر این،حافظه ای بسیار دقیق و پرقدرت داشت و سریع اعداد و ارقام را در ذهن خود برای فهم بهتر صورت مسئله جمع و تفریق میکرد.
اگر اشتباه نکنم سالهای پایانی جنگ بود که به همراه ایشان برای بازدید و برنامه ریزی برای بازسازی به یکی از پالایشگاه‌های اسیب دیده از جنگ رفتیم،آیت الله هاشمی مدام درباره مسائل و مشکلات آنجا سوال کرده و به ریز مسائل توجه داشت به طوریکه آدم گمان میکرد ایشان قرار است فردا درباره آن موضوع پایان نامه ارائه کند!
یکبار هم که ایشان برای کلنگ زنی یک سد در بیرجند وارد استان خراسان شده بود و من هم با آنها همراه بودم،وزیر نیرو وقت مشغول ارائه آمار از ظرفیت‌های آبگیری سد و میزان بارش سالیانه محل بود که آیت الله هاشمی سریعا اعداد و ارقام گفته شده را در ذهن خود جمع بندی کرد و گفت که این اعداد ارقام ارائه شده صحیح نیست!همه تعجب کردند اما پس از بررسی دقیق تر مشخص شد که حق با آیت الله هاشمی بوده.
به نظر من آیت الله هاشمی به راستی دولت مردی بی نظیر بود که اگر بخواهم نمونه ای نظیر ایشان در دنیا معرفی کنم میتوانم به “ماهاتیر محمد” در مالزی اشاره کنم که توانست اصلاحات و تغییراتی اساسی را در مالزی ایجاد کند که وی نیز همچون آیت الله هاشمی به ریز مسائل حتی قرارداهای تجاری ورود میکرد.
توصیف هاشمی از دوران احمدی نژاد؛خیلی بد،خیلی بد…
و تلخ ترین؟
راستش را بخواهید آیت الله هاشمی تا سال ۸۴ نسبت به رشد هرچه بیشتر کشور امیدوار بود اما از آن سال و با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد به ویژه بعد از سال ۸۸ ،احساس میکردیم این حس پیشرفت کشور در آیت الله فروریخته !
بعد از سال ۸۹ که من از سفارت برگشتم و با ایشان ملاقات میکردم ضمن امید به آینده ای که داشت اما از شرایط کشور با تلخی یادمیکرد،همان سالها از ایشان پرسیدم که اوضاع کشور چگونه است که پاسخ داد؛ بد،خیلی بد،خلی بد…
برای ایت الله هاشمی بسیار تلخ و سخت بود که شاهد از بین رفتن اقدامات خود و خاتمی در آن دوران بود و حتی تا همین اواخر،یعنی کمتر از یک ماه قبل از وفات که با ایشان دیدار کردم،از شرایط کشور ناراحت بودند…
یعنی ایت الله هاشمی در دوران روحانی هم از شرایط کشور ناراحت بود؟
بله ناراحت بودند چون ارزش‌های اخلاقی در جامعه در حال از بین رفتن و فروریختن بود و اتهامات بی حساب و کتاب در رسانه ها در حال رواج بود و آنان با این فرض که هدف وسیله را توجیه میکند،به هر وسیله ای قصد تخریب و تضعیف برخی افراد را کرده اند و سرمایه‌های اجتماعی را زیر سوال میبرند،این مسائل آیت الله هاشمی را بسیار ناراحت کرده بود…
البته الله هاشمی از اینکه دولت دکتر روحانی به دنبال رفع تحریم هاست و اینکه برجام را به ثمر رسانده و در تلاش برای رفع بیکاری و تورم و خروج از رکود است،بسیار خوشحال و خرسند بود.
آبادانی،رفع فقر و رشد اخلاق؛آرمان‌های آیت الله
بدین ترتیب اگر بخواهیم آرمان‌های آیت الله هاشمی را برشماریم،به چه مواردی میتوانیم اشاره کنیم؟آرمان‌هایی که میتوانستیم به آن دست یابیم اما بنا به دلایلی نشد!
آنچه که احساس و تحلیل من است،این است که ایت الله به دنبال ساختن ایرانی توسعه یافته،پیشرفته و آباد،دارای ارزش‌های اخلاقی مبتنی بر معیارهای اسلامی بود،ایشان پیش از انقلاب هم به دنبال ساختن جامعه ای دارای ارزش‌های اخلاقی و پیشرفته بود.
عقیده داشت جامعه ی ما زمانی می تواند تاثیرگذار و الهام بخش باشد که پیشرفته و توسعه یافته شویم و فقر و اختلاف طبقاتی در جامعه ریشه کن شود و به لحاظ رعایت ارزش‌های اخلاقی پیشرفت کرده باشیم اما جامعه ای که چند میلیون بیکار و فقیر دارد و به لحاظ رعایت ارزش‌های اخلاقی در جایگاه غیرقابل قبولی است،هرگز نمی تواند الهام بخش و تاثیرگذار باشد.
بخش اعظمی از نگرانی‌های آیت الله هاشمی را این مسائل تشکیل میداد چرا که ما در این زمینه ها نه تنها پیشرفت قابل توجهی نکرده ایم بلکه پسرفت هم کرده ایم!
بدین ترتیب فقدان آیت الله هاشمی برای نظام جمهوری اسلامی چه تبعاتی می تواند به همراه داشته باشد؟
باید گفت که فقدان ایشان برای نظام خسارات جبران ناپذیری را به همراه دارد چرا که با توجه به مجموعه شرایط و ویژگی‌های فردی ایت الله هاشمی،باید گفت که فردی بی مانند و بی نظیر بودند،در گذشته هم که برخی میگفتند؛ ” ایران پر از بهشتیه ” من میگفتم نه تنها پر از بهشتی نیست بلکه نمونه اش را هم نداریم.
زمانی که آیت الله بهشتی شهید شد ضایعه جبران ناپذیری به نظام وارد شد،فقدان ایت الله هاشمی هم همینطور است،آیت الله پشتوانه خوبی بود برای تمام کسانی که نمیتوانستند صدای خود را به گوش دیگران برسانند و ایشان با آن صراحت لهجه همیشگی خود،با رعایت حدود،صدای آنان بود.
بدین ترتیب فقدان و نبود آیت الله هاشمی قابل جبران نیست و هیچ کس نمی تواند جایگزین ایشان شود اما کشور خالی از سرمایه‌های اجتماعی خوب و قابل قبول نیست،ما شخصیت‌هایی داریم که در صورت میدان دهی و بها دادن،می توانند به تدریج در اداره کشور نقشی مفید بر عهده داشته باشند.
شیوخ تدبیر و نور ،شبیه ترین افراد به مرد مصلحت
شما گفتید که هیچ کس نمیتواند جایگزین آیت الله هاشمی شود اما اگر بخواهید اشبه الناس ترین مردم را به ایشان نام ببرید،به چه شخصی اشاره خواهید کرد؟
به نظر من خودِ دکتر روحانی از جمله افرادی است که به لحاظ فکری بسیار بسیار نزدیک به آیت الله هاشمی بود و ناطق نوری هم از جمله افرادی است که افکار و ویژگی‌های شخصیتی اش نزدیکی خاصی به آیت الله هاشمی دارد.
با این حساب میتوانیم انتظار داشته باشیم که آماج حملات رسانه‌های خاص زین پس به سمت این افراد باشد؟
ممکن است این حملات و تخریب ها کاهش یابد،وقتی به شهید بهشتی میگفتند که چرا در مقابل تهمت ها و تخریب ها از خود دفاع نمیکنی،پاسخ میداد که خداوند از مومنان دفاع میکند،زمانی هم که به درجه شهادت نائل آمد به راستی خداوند از ایشان دفاع کرد و مظلومیت آیت الله بهشتی برای همگان نمایان شد،آیت الله هاشمی هم همینطور بود…
برخی میگفتند آیت الله هاشمی به دنبال اشرافی گری یا ثروت اندوزی برای خود است یا در فتنه فلان نقش را داشته اما وقتی وفات کرد،مظلومیتش در مقابل این اتهامات برای همگان روشن شد،یعنی اتهام زنندگان دیدند که ثروت ایشان نه تنها افزایش نیافته بلکه همانطور که رهبری اشاره کردند بخش عمده ای از ثروت ایشان صرف انقلاب اسلامی شده است.
به همین دلیل است که تهمت زنندگان پشیمان هستند چون فرصت آن پیش نیامد که از آیت الله حلالیت بگیرند و باید در روز قیامت به دنبال ایشان باشند،شخصا امیدوارم آنان که در گذشته بی واهمه تهمت میزدند زین پس اندکی آرام تر حرکت کنند اما متاسفانه همچنان اقلیتی هستند که همان روش گذشته را ادامه میدهند و تصور میکنند که رشدشان در تخریب دیگران است.
تشییع پیکر آیت الله،نشانگر سمت و سوی مردم بود
پس به نظر شما باید از این به بعد شاهد تغییر در فضای کشور باشیم به خصوص اینکه برخی دیگر دست به تخریب دیگران نخواهند زد؟
به هرحال برخی بازهم به تخریب دیگران دست خواهند زد پس باید دید اینبار نوبت کیست!اما من باتوجه به مجموعه شرایط موجود در کشور و تحولاتی که در جهان ایجاد شده و گسترش قابل توجهی که در ارتباطات(همچون ماهواره ها و شبکه‌های مجازی) بین مردم ایجاد شده من نسبت به اینده بسیار امیدوارم و فردا را روشن میدانم چرا که آگاهی و بیداری که در مردم ایجاد شده مانع از بازگشت ما به عقب خواهد شد.
به عقیده من جهت گیری ما زین پس به سمت جلو خواهد بود و به لحاظ مردمی شاهد بهبود شرایط خواهیم بود،شما به مراسم تشییع پیکر آیت الله هاشمی که واقعا نمونه بی نظیری بود دقت کنید،این تشییع پیکر نشان داد که گرایش ها و سمت و سوی مردم به کدام جهت است،در چنین شرایطی قطعا نمایندگان و رئیس جمهور‌هایی در کشور به روی کارخواهند آمد که با این سمت و سو ها همخوانی داشته باشند مانند انتخابات مجلس شورای اسلامی در هفتم اسفند ماه.
خودِ آیت الله هاشمی هم پس انتخابات از آگاهی و بیداری مردم بسیار خوشحال و خرسند بود و گفت که ” دیگر میتوانم راحت بمیرم “،این مسئله و این جمله یعنی امیدواری به آینده بنابراین من هم نسبت به اینده بسیار امیدوار هستم،ما باید دقت کنیم که اگر با خلوص نیت و برای مردم کار کنیم قطعا عنایات خداوند نازل میشود اما اگر خلاف این مسیر حرکت کنیم همانطور که قران وعده داد ” دیگران ” جایگزین ما خواهند شد…
در روزهایی که در وزارت فرهنگ و ارشاد دولت تدبیر و امید حضور داشتید هم ساعت های زیادی را با ایت الله گذراندید،به نظرتون مهمترین دغدغه‌های فرهنگی ایت الله هاشمی چه مسائلی بود؟
در آن روزها آیت الله تمام و کمال از سیاست‌های من وزارت فرهنگ و ارشاد حمایت میکرد و از مسائلی چون آزادی اطلاع رسانی،آزادی قلم و بیان و مطبوعات استقبال میکردند،از کاهش توقیف اثار،گسترش اکران فیلم ها و تئاترها و افزایش تعداد کنسرت ها نیز ایشان همواره حمایت میکردند،بنابراین میتوان گفت که گسترش روز افزون این آزادی ها همواره از دغدغه‌های ایت الله هاشمی بود.
ایشان چندین بار در نشست‌های خصوصی و به کرات نیز در مجامع عمومی با اشاره به صراحت لهجه من به علاوه مقاومتم در برابر عناصر سنگ انداز،بنده را مورد لطف قرار میدادند،بالاخره من نزدیک به ۵۰ سال سابقه آشنایی با افکار ایشان را دارم و مسیر دکتر روحانی نیز همسو با سیاست‌های ایشان بود،بنابراین عموما اظهار لطف ایشان قسمت من میشد.
جذابیت افکار هاشمی برای همگان
پس میتوانیم بگوییم که آیت الله هاشمی الگوی شما بود؟
من بسیاری از افکار ایشان را قبول داشته و دارم چرا که شخصیتی دنیا دیده،دور اندیش و بسیار صبور بود،پیش از انقلاب نیز که بسیاری از شخصیت‌های ما نهایتا برای حج رفته بودند،آیت الله هاشمی دور دنیا را گشته بود.
خاطرم هست سال ۵۸ که من در دمشق بودم،آیت الله هاشمی به آنجا آمد و با امام موسی صدر و یاسر عرفات دیدار و گفتگو کرد،قبل از آمدن به دمشق نیز به ژاپن سفر کرده بودند،پس از دمشق نیز به اروپا و پاریس سفر کرد و یا چندتن از شخصیت های آن منطقه دیدارهایی را برگزار کرد،پس از آنجا نیز به امریکا سفر کرد و با انجمن‌های ایرانی و اسلامی آنجا نیز دیدار و گفتگو کرد.
ایت الله هاشمی شرایط دنیا را دیده بود و تجربیات بسیاری را به دست آورده بود به عنوان مثال در آن زمان ها بحث‌های اقتصادی را که ایشان مطرح میکرد برای بسیاری از افراد تازگی داشت لذا جذابیت خاصی در افکار و عقاید ایشان وجود داشت که بسیاری را جذب خود میکرد.
بسیار عالی،به عنوان سوال پایانی اگر امروز ایت الله هاشمی بود،حرفی در دلتان مانده که بخواهید به ایشان بگویید یا خاطره ای از ایشان که تا کنون نگفته باشید؟
سوال سختی است،باید در موردش فکر کنم اما در ملاقات‌هایی که با ایشان داشتم گاهی درد و دلهایی را مطرح میکردم و حرفهایی را که گفتنش به صورت عمومی ممکن نبود با ایشان در میان میگذاشتم و ایشان نیز با تلخی از مشکلات یاد میکرد.
دیدن آیت الله هاشمی برای ما جذابیت خاصی داشت به هرحال طی این سالها صمیمیت و اعتمادی متقابل بین ما ایجاد شده بود و دوستی خاصی بین ما شکل گرفته بود،انسان نیز در مواقعی که از طرف مشکلات و سختی مورد فشار قرار میگیرد،صحبت هایش را با دوستش در میان میگذارد.
و آخرین خاطره؟خاطره ای که تا کنون نگفته باشید.
(کمی فکر میکند و میگوید)خاطرم هست دورانی که ایشان رئیس مجلس خبرگان رهبری بود،من اطلاع پیدا کردم که برخی از اعضا این مجلس به شدت در حال تلاش و لابی کردن هستند تا ایت الله مهدوی کنی را جایگزین ایشان کنند حتی یکی از آنها در جایی گفته بود که ما به طور قطعی ۴۰ رای برای ریاست مهدوی کنی بر خبرگان جمع آوری کرده ایم!
من به نزد آیت الله هاشمی رفتم و گفتم که شما خبردارید که برخی از اعضا خبرگان در حال توطئه بر علیه شما هستند تا شما را از ریاست مجلس خبرگان کنار بگذارند؟ایشان با کمال ارامش و متانت من را نگاه کرد و گفت این مسئله که مشکلی نیست!خودِ من(آیت الله هاشمی) زمانی که آقای کنی عضو خبرگان رهبری شد به ایشان پیشنهاد کردم که ریاست این مجلس را بر عهده بگیرند اما ایشان نپذیرفتند،من الان هم این آمادگی را دارم که این ریاست را به ایشان واگذار کنم…
آیت الله هاشمی در آن روز به من گفت که این مسائل چیزی نیست که ما را نارحت بکند و اگر برخی به پای قهر کردن من از انقلاب و نظام نمی گذاشتند و این را تلقی نمیکردند،قطعا من ریاست مجمع تشخیص را هم رها میکردم،این پست و مسئولیت ها اصلا برای ایت الله هاشمی مهم نبود…
کد مطلب: 124651