بهار نیوز - گفتگو با قدرت از درون جامعه مدنی

گفتگوی «بهار» با حسین نورانی‌نژاد؛ عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت

فائزه طاهری- روزنامه بهار
سومین کنگره سراسری حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، دو سال پس از نخستین کنگره در حالی برگزار شد که نسل‌های دوم و سوم اصلاحات فرصت یافتند تا در کادر رهبری این حزب نقش و جایگاه پررنگ‌تری بیابند. این حزب اصلاح طلب که با بر سرکار آمدن دولت روحانی و پس از خزان فعالیت‌های سیاسی و حزبی که از فردای انتخابات خرداد88 دامن گیر جریان اصلاحات و فضای سیاسی کشور شده بود، با‌ترکیبی از اصلاح طلبان شناخته شده و کادرهای حزبی با سابقه به عرصه سیاست ورزی و کار حزبی وارد شد. اتحاد ملت با نقش آفرینی‌های چشم گیر در کنار دیگر احزاب و گروه‌های اصلاح طلب توانست با عمر حدودا 2سال و نیمه خود قدم‌های بزرگی برای انتخاب مجدد روحانی به ریاست جمهوری و چیدمان‌ترکیبی اصلاح طلب‌تر از مجلس شورای اسلامی و همچنین تشکیل شوراهای اصلاح طلب شهر و روستا در کلان شهر‌های مهم کشور بردارد؛ اما این شروع خوب برای اتحاد ملت که حال با‌ترکیبی پویاتر در شورای مرکزی این حزب هم همراه شده نوید آینده حزبی محوری و پویا در جریان اصلاحات خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوال و برای دریافتن مواضع حزب اتحاد ملت پیرامون مسائل سیاسی حزبی روز کشور با حسین نورانی‌نژاد از اعضای جدید شورای مرکزی این حزب اصلاح طلب به گفت‌وگو نشستیم. نورانی نژاد در این گفتگو از نقش و جایگاه اتحاد ملت در جریان اصلاح طلب می‌گوید و معتقد است «در انتخابات اخیر حزب اتحاد ملت توانست سرمایه اجتماعی خود را نشان دهد اما نفوذ و قدرتی که حزب مشارکت در زمان خود داشت، اکنون برای اتحاد ملت مهیا نیست، امکانی که شاید در آینده فراهم شود.» او با این همه اما می‌گوید «به لحاظ نفوذ اجتماعی و ویژگی‌های گفتمانی که اتحاد ملت دارد، به نحو بارزی متمایز است و تاثیرگذاری سیاسی بیشتری نسبت به سایر احزاب دارد.» در ادامه مشروح گفتگوی «بهار» با عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت را می‌خوانید:
***
*نقش و جایگاه اتحاد ملت در جریان اصلاحات چیست؟ با توجه به اینکه برخی بر این اعتقادند که اتحاد ملت به نوعی بدیلی برای حزب مشارکت است، در ادامه راه مشارکت چه روندی را می‌تواند پیش بگیرد؟
اتحاد ملت با جبهه مشارکت یکی نیست و کاملا دو حزب متفاوت هستند. حزب اتحاد ملت همان‌طور که بارها از زبان چهره‌های ارشد حزب مطرح شده، اسم مستعار هیچ حزب دیگری از جمله جبهه مشارکت نیست. جبهه مشارکت شرایط و اقتضائات خود را داشت و اتحاد ملت حزبی متفاوت است. اگرچه بسیاری از نیروهایی که اکنون در اتحاد ملت هستند در گذشته عضو جبهه مشارکت بودند و به بیان دیگر به لحاظ گفتمانی به آن جریان کاملا نزدیک هستند، اما به لحاظ روش‌های سیاسی، ساختار و تشکیلات، کاملا حزب متفاوتی است. همان‌طور که در گذشته جبهه مشارکت اصلی‌ترین و بزرگترین حزب اصلاح‌طلب بود، در انتخابات اخیر هم شاهد بودیم که تنها حزب اصلاح‌طلبی که توانست در سراسر کشور ستاد راه‌اندازی کند، جذب نیرو کند و سرمایه اجتماعی خود را نشان دهد، اتحاد ملت بود. البته این بدان معنا نیست که سایر احزاب سرمایه اجتماعی و زمینه‌اش را ندارند، اما به هر حال به لحاظ نفوذ اجتماعی و ویژگی‌های گفتمانی که اتحاد ملت دارد، به نحو بارزی متمایز است و تاثیرگذاری سیاسی بیشتری نسبت به سایر احزاب دارد.

*منظور از بدیل البته این نبود که اتحاد ملت جایگزین مشارکت شده باشد؛ اما بالاخره با توجه به نقش جبهه مشارکت در جریان اصلاحات، به نظر می‌رسد اکنون اتحاد ملت به نوعی آن نقش را عهده دار شده است.
واقعیت این است که اگر بخواهیم بین این دو حزب مقایسه کنیم، نفوذ و قدرتی که جبهه مشارکت در زمان خود داشت، اکنون برای اتحاد ملت مهیا نیست. شاید در آینده از موقعیتی که جبهه مشارکت در جریان‌های سیاسی کشور برخوردار بود، جلوتر هم بزند اما در حال حاضر نمی‌توان اتحاد ملت را با تفوق و قدرت جبهه مشارکت مقایسه کرد.

*در کنگره سوم حزب اتحاد جوانان بیشتری توانستند به شورای مرکزی و دیگر ارکان حزبی راه بیابند. پررنگ شدن نقش و حضور جوانان در کادر رهبری حزب اتحاد ملت را چطور ارزیابی می‌کنید؟
عقبه‌ فکری حزب اتحاد همواره نوگرایی را داشته است و طبعا یک جریان نوگرا باید از نیروهای جوان‌تر بیشتر استفاده کند. از طرف دیگر از جنبه‌ کلان‌تر که در سال‌های گذشته مفصلا از سوی جریان‌های مختلف اصلاحات مورد توجه قرار گرفته این است که باید به جوانان بهای بیشتری داده شود. البته شاید این جوان‌ها که از آنها سخن می‌گوییم جوان سنی نباشند و به عبارت درست‌تر نسل دوم و سوم اصلاحات هستند. این افراد برای سمت‌های مختلف سیاسی و اجرایی مورد استفاده قرار گیرند، تا در آینده‌ای که نسل اول اصلاحات بازنشسته می‌شوند، این افراد صاحب تجربه باشند. این دغدغه در حزب اتحاد ملت هم بوده و هست. به همین دلیل در این انتخابات اقبال نسبتا خوبی به نسل دوم و سوم اصلاحات صورت گرفت و چهره‌های جوانی به شورای مرکزی راه پیدا کردند.

*پس از موفقیت اصلاح طلبان در برسرکار آوردن شورای شهر تمام اصلاح طلب، مجلس اصلاح طلب‌تر از قبل و دولت موتلف و متحد؛ حال راهبرد اتحاد ملت در تعامل با این نهادها چگونه است؟
ما که دولت را از خود می‌دانیم. برای ریاست جمهوری آقای روحانی تلاش و از شعارها و برنامه‌هایش حمایت کردیم و حمایت خود را ادامه خواهیم دارد، در عین اینکه مطالبات خود را بیان خواهیم کرد و اگر لازم باشد انتقاد هم خواهیم داشت. در واقع رویکرد ما اتحاد-انتقاد است. همین رویکرد را در قبال سایر نهادها نیز خواهیم داشت، از جمله شورای شهر و مجلس. البته طبعا نسبت به نهادهایی مانند شورا که فراکسیون‌هایی در آنجا هستند، امکان نظارت بیشتری داریم، زیرا اعضای حزب در آنجا حاضر هستند و می‌توانیم از طریق اعضا در جریان فعالیت‌ها قرار بگیریم. کمیسیون‌های تخصصی ما اگر نظری برای اداره بهتر شهر و کشور داشته باشند، می‌توانند نظرات خود را از طریق نمایندگان حزبی در شورا منتقل کنند تا اگر مورد پذیرش اعضا قرار بگیرد اجرا شود. در حزب اتحاد ملت هفت کمیسیون تخصصی داریم که برنامه‌های حزب را برای اداره کشور تبیین می‌کنند، از جمله کمیسیون سیاسی، اجتماعی، علمی فرهنگی، اقتصادی، امور زیربنایی و محیط زیست، مطالعه توسعه مناطق و مطالعات زنان. در این کمیسیون‌ها تمام بحث‌هایی که می‌خواهیم حول و حوش اداره بهتر کشور داشته باشیم دنبال خواهیم کرد. طبیعی است که اگر نظری برای هر یک از این بخش‌ها در دولت، مجلس یا شوراها داشته باشیم، اگر از ما بخواهند در اختیارشان قرار می‌دهیم. اگر هم نخواهند، ما به عنوان حزبی که بخشی از جامعه مدنی را تشکیل می‌دهد نظرات خود را منتشر خواهیم کرد.

*در سال‌های اخیر مشکلات اقتصادی از مشکلات عدیده مردم بوده است. اما اگر بخواهیم مشکلات معیشتی و اقتصادی را کنار بگذاریم، در خصوص مسائل سیاسی و اجتماعی چه مشکلاتی وجود دارد که مردم با آنها روبه‌رو هستند و اتحاد ملت چه راهبردهایی برای این مشکلات دارد؟
در حوزه سیاسی ما به عنوان یک جریان دموکراسی‌خواه طبعا بر توسعه سیاسی و بسط و آزادی بیشتر در عرصه عمومی و زمینه‌سازی برای مشارکت مدنی مردم در تعیین سرنوشت خود تاکید داریم. در این بین به کار امنیتی هم به عنوان مقوم این فعالیت‌ها قائل هستیم و نه احیانا مانعی بر سر توسعه سیاسی. ولی در این مسیر فقط نگاه به خودمان نداریم. دغدغه‌ها و نگرانی‌های دیگر جریانات، برخی نهادهای حاکمیتی و گرایش‌های متفاوت فکری و اجتماعی را هم سعی می‌کنیم در نظر بگیریم.در کنار این مسائل، یکی از دغدغه‌هایی که اکنون با آن مواجه هستیم و در سال‌های آینده هم بیشتر از آنها خواهیم شنید، مسائل محیط زیستی است که کشور در آستانه بحران قرار دارد و از مسائل اصلی است که ما در کمیسیون امور زیربنایی و محیط زیست آن را دنبال می‌کنیم.

*حزب شما برای مرتفع شدن موضوع حصر چه پیشنهادی دارد؟
ما سعی کردیم همواره زمینه‌سازی سیاسی و اجتماعی را انجام دهیم برای اینکه رفع حصر هرچه راحت‌تر اتفاق بیفتد. ما معتقدیم اگر رفع حصر صورت بگیرد هیچ بازنده‌ای نخواهد داشت و همه برنده خواهند بود. ما سعی می‌کنیم به روندی که منجر به برد-برد در رفع حصر شود در شرایط سیاسی فعلی کشور کمک کنیم.

*شما در حزب اتحاد ملت و برای فعالیت‌های حزبی کدام یک از روش‌های سیاســت‌ورزی جامعـــه‌ محــور یا پارلما‌نتاریستی را در پیش گرفته‌اید و میان این دو به کدام شیوه سیاست ورزی اولویت می‌دهید؟
بحث پارلمانتاریستی که اصلاح از بالا و از درون ساختار قدرت را دنبال می‌کند یک سری طرفدار دارد و بحث جامعه‌محوری که اصلاح‌ از پایین را دنبال می‌کند نیز هواداران دیگری دارد. حزب اتحاد ملت حزبی است که یک پا در قدرت و یک پا در جامعه دارد. اما پای تکیه‌گاه حزب در جامعه است. به همین دلیل انتظار می‌رود که به صورت طبیعی ما یک حزب معطوف به سیاست‌ورزی جامعه‌محور باشیم. سرمایه اجتماعی که این حزب به نسبت سایر احزاب دارد هم به دلیل همین رویکرد است که سعی می‌کند از درون جامعه‌ مدنی با اصحاب قدرت گفتگو کند. ما در حال حاضر بیش از اینکه به دنبال کسب قدرت از طریق نمایندگان مستقیم خود باشیم، در پی تاثیرگذاری بر قدرت هستیم. البته جایی که بتوانیم وارد قدرت شویم رد نمی‌کنیم. سیاست‌ورزی جامعه‌محور هم نفی حضور در قدرت نمی‌کند. اما از حضور در قدرت در پی تاثیرگذاری بر جامعه، تقویت جامعه‌ مدنی و نهادسازی هستیم. رویکرد حزب اتحاد ملت به مقوله قدرت از این منظر است، نه صرف کسب قدرت. البته در بین کسانی که معتقد به سیاست‌ورزی جامعه‌محور هستند، الگوهای مختلفی وجود دارد و همه یکسان نیستند. برخی به مدل نهادمحور تعلق خاطر دارند، برخی به مدل شبکه‌ای و هسته‌ای قائل هستند، برخی معتقدند باید با اقشار مرجع جامعه ارتباط گرفته و از طریق آنها مطالبات و ادبیات گفتمان را نشر دارد، برخی هم از طریق جنبشی در پی پیشبرد سیاست‌ورزی جامعه‌محور هستند. طبیعی است که حزب به مدل نهادمحور نزدیک‌تر باشد.

*انتقاداتی مطرح می‌شود درباره اینکه احزاب اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا در برهه‌ای از زمان مانند انتخابات فعالیت پررنگی داشته و پس از مدتی در محاق فرو می‌روند. آیا این انفعال حزبی که دامن گیر بسیاری از احزاب در ایران است در اتحاد ملت نیز وجود دارد؟
ما به همان‌اندازه که در زمان انتخابات کار می‌کردیم، امروز هم در حزب کار می‌کنیم و وقتمان صرف فعالیت‌های سیاسی و تشکیلاتی می‌شود. متاسفانه بسیاری از احزاب صرفا در زمان انتخابات شکل می‌گیرند و تلاش می‌کنند که سهمیه‌ای از سبد آرا یا لیست‌ها بگیرند، سپس سیاست را تا انتخابات بعدی فراموش می‌کنند. اما انصافا حزب اتحاد ملت با توجه به وسعت تشکیلاتی که دارد و رویکرد ایجابی آن و نیروهای نخبه تشکیلاتی که گرد هم آورده، اینطور نیست که از این انتخابات تا انتخابات آینده تعطیل شود. انتخابات یک کار در میان کارهای فراوانی است که ما در حزب انجام می‌دهیم. ما کنگره تشکیل می‌دهیم، شورای مرکزی شکل می‌دهیم، ارکان را فعال کرده و کمیسیون‌ها را شکل خواهیم داد. ذیل کمیسیون‌ها گروه‌های تخصصی هستند که به صورت مرتب جلسه دارند و همه بخش‌ها مشغول فعالیت دائمی هستند. ما سعی می‌کنیم راه آهسته و پیوسته را ادامه دهیم.