زهرا‌اشراقی:مي‌خواهم«انقلاب‌رنگ» راه‌بیاندازم

پس از دوم خرداد 76 و روی کار آمدن دولت اصلاح‌طلب محمد خاتمی، در ایران موجی از امیدواری پدیدار شد، این روزها هم شنیده مي‌شود که فضای امید در ایران به وجود آمده، چه شباهت‌ها و تفاوتهایی بین خرداد 16 سال پیش و خردادماه گذشته که روحانی روی کار آمد مي‌بینید؟
تفاوت چندانی نمي‌بینم. انتخابات قبلی که آقای روحانی پیروز شدند در راستای همان انتخابات دوم خرداد بود. تاکیدی بر اینکه مردم ایران همچنان خواستار اصلاحات هستند و اگرچه وقفه ای هشت ساله در این میان افتاد و متاسفانه به هرحال حکومتی روی کار آمد که مخالف اصلاحات بود، اما مردم نشان دادند که بازهم خواستار اصلاحات هستند.
همه اینها با وجود آن بود که بالاخره قبل از انتخابات فضای رقابت سرد بود و نیروهای اصلی را بهرحال رد صلاحیت مي‌کردند، با این حال، این انتخابات نشان داد که مردم ناامید نیستند. من تفاوتی میان این انتخابات و انتخابات 76 نمي‌بینم. فکر مي‌کنم مردم خواستار اصلاحات و آرامش در کشور هستند.

این احتمال وجود دارد که همانند فرجام دولت اصلاح طلب آقای خاتمی، پایان این دولت هم منجر به قدرت گرفتن افرادی مثل احمدی نژاد شود؟
من ناامید نیستم. خرداد 76 یک احساس اولیه بود بدونه پشتوانه تجربه. هم اصلاح طلبان چندان تجربه نداشتند و خام بودند و هم ضد اصلاح طلبان. فکر مي‌کنم تا حدودی هم ضد اصلاح طلبان شاید اکنون عاقل تر شده باشند که آن روش‌هاي خشن که به کار مي‌بردند دیگر پاسخگو نیست.
فکر مي‌کنم هر دو طرف مقداری تعدیل شده باشند، هر چند هنوز شک دارم که گروههای ضد اصلاح طلبان تعدیل شده باشند، اما رهبران آنها فکر کنم تعدیل شده باشند. بعید مي‌دانم که فضای خشن آن دوران را دوباره بخواهند حاکم کنند. فضای اکنون با فضای دوران آقای خاتمی تغییر کرده، بحران اقتصادی شدید، وضعیت سیاسیت خارجی و تحریم‌ها که همگی میراث دوران احمدی نژاد هستند، فکر مي‌کنم فضا بیشتر به سمت رفع این معضلات باشد. خود حاکمیت هم مي‌داند که نباید فشارها بر مردم بیشتر باشد. برای همین فکر نمي‌کنم آن دوران تکرار شود.

گفتید که فکر مي‌کنید هم اصولگرایان و هم اصلاح طلبان تعدیل شده باشند. اصلاح طلبان در چه زمینه ای معتدل شده اند؟
فکر مي‌کنم در حوزه گفتمان. در آن زمان فضای حاکم هنوز دست آنها نبود، شناخت خوبی نداشتند. گرچه مجلس و دولت را در دست داشتند اما برخی از آنها گفتمانی تندرو داشتند و حاکمیت مي‌ترسید و این شائبه را داشت که مبادا برخی از آنها برانداز هستند.

همسر شما آقای محمد رضا خاتمی، یکی از چهره‌هاي شاخص جریان اصلاح طلبی ایران است و خود شما چهره ای بسیار شناخته شده هستید. تا کنون شده اختلاف نظر بر سر مسائل سیاسی و یا اجتماعی داشته باشید؟
اختلاف نظر جزنی است. به هر صورت هر دو اصلاح طلب هستیم و خواستار اصلاحات و آرامش در کشور هستیم نه ایشان تابع محض نظریات من هستند و نه من تابع محض نظر ایشان هستم. شاید ایشان اعتقادی تر از من باشد در برخی از مسائل و من به آن شدت نباشم.

مثلا چه موضوعاتی؟
خیلی اختلاف چندانی در این زمینه‌ها نداریم. اما بالاخره بر سر مسائلی با هم مشورت مي‌کنیم. در خصوص مصاحبه‌ها و.. نظر من را جویا مي‌شود که خب کل کل هایی هم پیش مي‌آید. اما آنچنان حاد نیست که با مثالی بتونم روشن کنم موضوع را..

خانم اشراقی شما در بین خانم‌هاي فعال سیاسی و شناخته شده ایرانی ، معروف هستید به خوش پوش بودن، لباس‌هاي رنگی و شلوار جین و.. با اینکه شما از خانواده ای مذهبی و نوه بنیانگذار انقلاب ایران هستید. تاکنون این موضوع پیش آمده است که مثلا خانواده به شما تذکر بدهند و گیر بدهند؟
خانواده من مثل خودم هستند، هم خواهرهایم، هم مادر و مادر بزرگم. مثلا خانم امام بسیار خانم شیک پوشی بودند، خیلی شیک پوش تر از ما نوه هایشان بودند. منظم و مقید بودند که لباس هایی که در خانه مي‌پوشند ست باشد از نظر رنگ آمیزی و غیره. مادربزرگ من خانمی فرهیخته، باسواد، شاعر و فوق العاده زیبا و شیک پوش بودند. حالا این نظر لطف شماست که به من مي‌گویید شیک پوش و اگر لباس من با برخی از خانواده‌هاي مذهبی فرق مي‌کند به تربیت خانوادگی بر مي‌گردد.
فکر مي‌کنم لباس هر فردی نشان از طرز تفکر فرد دارد. همیشه هم مخالف طرز لباس پوشیدن خانم‌هاي فعال در حکومت بوده ام وبه هیچ وجه موافق آن نیستم. اگر مي‌خواهند اسلام را معرفی کنند مي‌توانند با لباس و حجاب بهتری این کار را انجام دهند.

مثلا پدر بزرگ من – آیت الله خمینی – همواره مي‌گفت رنگ سیاه مکروه است و نباید پوشید. برای همین مي‌گویم اثر تربیتی بوده است. اتفاقا مي‌خواستم در فیس بوک اعلام کنم و خطاب به خانم‌ها بگویم بیائید کم کم از رنگ شاد استفاده کنیم. احتمالا چنین کاری هم بکنم تا یک انقلاب رنگ را شروع کنیم. از لحاظ روان شناسی رنگ مي‌تواند اثر مثبت یا منفی بگذارد، شاید الان که آقای روحانی هستند فرصت خوبی باشد. خود ایشان و وزیر خارجه هم شیک پوش هستند.

سخنگوی وزیر خارجه چه؟
من مخالف نوع پوشش ایشان هستم به نظرم باید پوششان را تغییر بدهند. فکر مي‌کنم باید از رنگ روشن استفاده کنند. به خصوص سخنگوی وزارت خارجه کسی است که در دنیا مطرح مي‌شود. نوع لباس بسیار مهم است، مثلا شما بدانید آقای خاتمی که رای بالایی آورد، فقط به خاطر طرز فکر نیست، لباس و ظاهر هم هست.

شما در فیس بوک و شبکه‌هاي اجتماعی خیلی فعال هستید و حتما تصاویر برخوردهای پلیس گشت ارشاد را با خانم‌ها دیده اید؟
من مخالف هرگونه گشت ارشاد هستم چون معتقدم اینگونه اقدامات دردی را دوا نمي‌کند. تا وقتی این قانون هست باید به این قانون اعتراض کرد و نه به صورت موردی و مصادیق. کل قانون گشت ارشاد باید از میان برداشته شود. البته وضعیت در ایران خیلی فرق کرده و خیلی بهتر شده. امیدوارم چون خود آقای روحانی هم مخالف این نوع برخوردها هستند کم کم این موضوع گشت ارشاد را هم جمع کنند.

اساسا چنین تصور و امکانی وجود دارد که روزی در جمهوری اسلامی حجاب آزاد شود؟
امروز داشتم با یکی از دوستان فعال سیاسی ام صحبت مي‌کردم، گفت که قرار است دو سال دیگرحکمش را اعلام کنند، داشتم به او مي‌گفتم هیچ کس در جمهوری اسلامی از فردای خود خبر ندارد. واقعا چه کسی فکرش را مي‌کرد رئیس جمهور ایران با رئیس جمهور آمریکا تلفنی حرف بزند. سه ماه پیش اگر کسی این را مي‌گفت ما مي‌خندیدیم و مي‌گفتیم نشدنی است. در ایران بسیاری از چیزها از جمله حجاب قانون محکمی وجود ندارد. من نمي‌توانم این موضوع را رد کنم. هر چیزی در جمهوری اسلامی ممکن است رخ بدهد. حتی زمانی مي‌گفتند “مصلحت نظام” را که تشکیل دادند بر همین اساس بود. مثلا یک زمانی حج را تعطیل کردند، مصلحت نظام این بود که امر واجبی مثل حج را تعطیل کنند.

اشاره کردید به سفر خارجی، چقدر به سفر و سفر خارجی مي‌روید؟
من علاقه زیادی به سفر دارم، در این سفرها مي‌توان آداب و رسوم کشورهای مختلف را دید. این سفر اخیرم اما برای دیدن دخترم بود. به عنوان تفریح و گردشگری هرگز به خارج از کشور نرفتم معمولا با رضا (همسر) چون پزشک است برای سمینارها و یا برای دیدار دخترم به خارج از کشور مي‌روم.

در میان کشورهای منطقه کجاها رفتید؟
سالها پیش لبنان رفتم. دبی هم رفته ام، سوریه سالها پیش رفتم، الان که وضعیت خیلی خراب است. ترکیه را هم به خاطر سمینار پزشکی رفتم.

زبان خارجی هم بلدید؟
تا حدودی انگلیسی. همین اندازه که گلیم خودم را از آب بیرون بکشم.

شما در خانه ماهواره هم دارید؟
بله دارم.

به چه شبکه هایی علاقه دارید؟
بی بی سی فارسی، الجزیره و العربیه رو زیاد مي‌بینیم البته عربی من خوب نیست. رضا بیشتر بیننده این شبکه‌هاي خبری عربی است.

شما همسر آقای روحانی رو هم می‌شناسید؟ با ایشان در ارتباط هستید؟
من ایشان را خیلی سال پیش دیدم، همسفر مکه بودیم. با دختر ایشان ارتباط بیشتری داشتم. ولی خب سالهاست که ایشان را ندیده ام.

خانم ایشون در اون زمانها فعال بودند؟
نه همیشه خانه دار بودند.

شما نسبت به جاری خود همسر آقای خاتمی خیلی در عرصه عمومی فعال تر هستید با اینکه ایشان همسر رئیس جمهور بودند.
خوب روحیات فرق مي‌کند همسر آقای خاتمی کمتر سیاسی است و روحیه متفاوتی دارد. هر کس زندگی متفاوتی دارد. ایشون زندگی خانوادگی خیلی قوی دارند.

ولی شما متفاوت و در عرصه اجتماعی بسیار فعال هستید.
من در زمان آقای خاتمی تلاش کردم تابو شکنی کنم، فکر مي‌کنم تا حدودی هم موفق شدم. ولی متاسفانه بزرگترین مانع و مخالفینم در خصوص پوشش، خود خانم‌ها بودند. فکر مي‌کنم که مي‌شود مسلمان خوبی بود، حجاب را رعایت کرد ولی حجاب زیبایی هم داشت. حجاب باید جاذبه داشته باشد نه اینکه برخی‌ها با نوع حجاب نازیبایی که دارند دافعه مي‌آفرینند. خیلی دوست داشتم در این زمینه‌ها خط شکن باشم اما زیاد موفق نبودم. ولی دولت آقای روحانی فرصت دوباره ای است.