گروه جامعه: چند سالی است که کشورهای همسایه مقصد اصلی مسافران نوروزی شده است. ترکیه، مالزی، گرجستان، ارمنستان و امارات کشورهایی هستند که چند سالی است مورد اقبال مسافران ایرانی قرار گرفته اند. حتی در دو سال گذشته با وجود افزایش ناگهانی نرخ دلار و افزایش چشمگیر قیمت تورهای خارجی آمارها نشان ميدهد این افزایش نرخ ارز به کاهش قابل توجه مسافرتهاي خارجی منجر نشده است. در حالی که گردشگری داخلی همچنان مغفول مانده است شرایط اقامتی و تفریحی مناسب و ارائه خدمات استاندارد همچنان مسافران نوروزی را در طولانی ترین تعطیلات رسمی ایران به کشورهای همسایه ميکشاند. اما در شرایطی که تب مسافرتهاي خارجی بالا گرفته است هزینه مسافرتهاي داخلی هم روز به روز رو به افزایش است.
پیش از نوروز 93 معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی تعداد افرادی که برای مسافرت در ده ماه اول سال از مرزهای ایران خارج شده اند را 5.7 میلیون نفر اعلام کرد و گفت: «یک ماه مانده به تعطیلات عید نوروز در حالی که ظرفیت تورهای خارجی پر شده است بسیاری از هتلهاي داخل ایران خالی است.» پس از تعطیلات نوروز هم رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نارضایتی خود را از افزایش هزینه سفرهای داخلی و برابری هزینه سفرهای داخلی و خارجی اعلام کرد و گفت: « هزینه سفر به کشورهای همجوار با هزینه سفر به برخی مناطق در داخل کشور برابری ميکند و باید برای کاهش هزینههاي سفرهای داخلی با هم اندیشی تشکلها و دفاتر خدمات مسافرتی و دیگر گروههاي دخیل در این رابطه راهکار مناسب و اجرایی پیدا کرد.»
آرش نورآقایی، کارشناس گردشگری در مورد چرایی کاهش چشمگیر سفرهای خارجی و افزایش اقبال مردم برای گردشگری خارجی به سايت تدبیر ميگوید: «ما در چند سال گذشته شاهد ازدیاد ایرانگردی توسط ایرانیها بودیم. یکی از مهم ترین علت کاهش سفرهای داخلی این است که مردم فکر ميکنند بخش زیادی از ایران را در چند سال اخیر دیده اند. در چند سال گذشته تبلیغات مناسبی برای ترغیب به ایرانگردی صورت گرفت بنابراین اقبال مردم به سفرهای داخلی هم بیشتر شد . اما در همین زمان که مسئولان از رشد سفرهای داخلی و ایرانگردی خوشحال بودند باید به این موضوع هم فکر ميکردند که آیا ما موقعیتهاي جدید و مقاصد جدیدی برای گردشگران داخلی تعریف کرده ایم ؟ در حقیقت گزینه جدیدی برای گردشگری در اختیار مردم قرار داده ایم یا نه ؟ آیا زیر ساختها را بهبود بخشیده ایم یا نه؟ که پاسخ منفی است. این امر یکی از مهم ترین علل کاهش سفرهای داخلی است. »
او اضافه ميکند: «از طرفی بعضی از قسمتهاي ایران هنوز نا شناس باقی مانده است. در سال هایی که تبلیغات گردشگری داخلی افزایش یافت مردم هم اقبال زیادی به رفتن به شهرهایی مثل اصفهان یا شیراز یا شهرهای شناخته شده تر در زمینه گردشگری نشان دادند اما در همان زمان شهرهایی مثل سبزوار یا ایلام جایی در انتخاب مردم نداشتند. پس باید تنوع مقصد را هم در نظر گرفت و مقاصد گردشگری جدید و متنوعی را برای گردشگر ایرانی تعریف کرد.»
این کارشناس گردشگری یکی دیگر از علل تاثیرگذار در اقبال مردم به سفر به کشورهای همسایه را بحث هزینهها ميداند و در این باره ميگوید: « یکی دیگر از مواردی که باعث ميشود مردم تورهای خارجی را به داخلی ترجیح دهند بحث هزینهها است. در حال حاضر هزینههاي سفر به بعضی از کشورهای همسایه با هزینه سفرهای داخلی برابری ميکند. مثلا هزینه سفر به گرجستان یا امارات با سفر به کیش برابری ميکند و یا حتی در مواردی که زمینی صورت گیرد ميتواند ارزان تر هم باشد.»
نورآقایی آزادیهاي اجتماعی در کشورهای همسایه را از دیگر دلایل تمایل هر چه بیشتر مردم به سفرهای خارجی ميداند و ميگوید: « از بحث آزادیهاي اجتماعی در افزایش گردشگری خارجی هم نمی توان غافل بود. آزادی هایی که در کشورهای خارجی ميتوانند تجربه کنند در ایران نمی توانند پس ما باید انتظار داشته باشیم که چنین اتفاقی رخ دهد.»
نورآقایی عدم وجود رقابت میان شهرها و هتلهاي میزبان را از دیگر علل کاهش تمایل مردم به ایرانگردی ميداند و ميگوید: «چند سالی با تبلیغات و ارائه مداوم آمارها حتی اگر آمارهای دقیقی نبود بازار گردشگری را داغ کرده بودند و همین امر گردشگری را رونق داد اما توجه نکردن به زیر ساختها و تعریف مقاصد جدید این اقبال را کاهش داد. در حال حاضر چند شهر و هتل به صورت خاص میزبان هستند و عدم وجود رقابت هم باعث کند شدن این روند ميشود.»
او اضافه ميکند: «همه دوست دارند در اوقات فراغت شرایط بهتری را تجربه کنند. اصولا ماهیت سفر رفتن برای ایجاد شرایط بهتر و تجربههاي جدید تر و تمایل به رفتن به مکان نا مالوفی برای گردشگر است. با پیش رفتن زمان و عصر ارتباطات مسلم است که مردم تمایل به تجربه و دیدن فرهنگها و شرایط اجتماعی، اقتصادی ، تفریحی و...جدیدتر پیدا ميکنند. ماهیت سفر ایجاب ميکند که از محل مالوف خود دورتر شوید. علاوه بر این افراد هرچقدر فشارهای اجتماعی و محدودیتهاي زیادتری را در محل زندگی خود تجربه کنند در سفر که برای گذران اوقات فراغت و ایجاد شرایط بهبود یافته است ترجیح ميدهند که از این فشارها و محدودیتها دور شوند. مسلما یکی از دلایل اقبال سفرهای خارجی دور شدن از این محدودیتها با هزینههاي یکسان با سفرهای داخلی است.»