بهار نیوز - تولید تور پرورش آبزیان در محیط دریا

گروه فناوری: تورهای پرورش آبزیان در محیط دریا که تاکنون از خارج کشور تامین می‌شد، به همت محققان جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در داخل به مرحله تولید رسید.

تور پرورش آبزیان در محیط دریا، حاصل تلاش دو ساله محققان گروه پژوهشی مهندسی نساجی جهاد دانشگاهی صنعتی امیرکبیر است که مراحل ابتدایی تا تولید صنعتی آن با حمایت و بودجه‌های تحقیقاتی جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مرحله تجاری‌سازی آن با مشارکت بخش خصوصی به سرانجام رسیده است.
دکتر مهدی ورسه‌ای، رییس جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی امیرکبیر درباره ضرورت و مزایای استفاده از این تکنولوژی جدید گفت: در شرایط حاضر از نظر صید یا پرورش آبزیان، سواحل ایران به غیر از فصل ماهیگیری، بدون استفاده می‌ماند، درصورتیک‌ه امروزه دنیا موضوع اشتغالزایی و توسعه پایدار از طریق سواحل را که همان صید توام با حفاظت از گونه‌های دریایی است، دنبال می‌کند.

وی افزود: آن دسته از استخرهای پرورش ماهی که در مسیر آبهای روان احداث می‌شود، بعضا با مشکل انتقال بیماری از طریق این آبها روبه رو هستند و ورود آب به فضای بسته استخر نیز به خودی خود موجب تشدید بیماری خواهد شد و درصورت کنترل نشدن بیماری، باید کل محصول آن دوره پرورش ماهی را معدوم کرد که ضرر و زیان هنگفتی به پرورش دهندگان آبزیان وارد می‌کند. وی تصریح کرد: بنابراین برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، برخی کشورهای پیشرفته به پرورش ماهی در مجموعه‌ای از آب دریا روی آورده‌اند که علاوه بر مبتلا نشدن آبزیان به بیماری‌ها و آفات، به خاطر تغذیه ماهیان از منابع دریایی، مقرون به صرفه خواهد بود و علاوه بر طعم و مزه بسیار خوب، کاملا ارگانیک است.

به گفته ورسه‌ای استفاده از این روش همچنین طول دوره رشد ماهی را تا نصف کاهش می‌دهد به عنوان مثال، برای پرورش ماهی قزل‌آلا در استخرهای محصور به یک دوره زمانی 6 تا 8 ماهه نیاز است؛ ولی در روش پرورش ماهی در آب دریا، این زمان به سه تا چهار ماه کاهش می‌یابد. وی یادآور شد: در استخرهای پرورشی باید به ماهیان غذا داد، درحالی‌که ماهی تولیدی به این روش جدید از منابع دریایی تغذیه کرده و مقدار غذای تغذیه شده به آنها بسیار کاهش می‌یابد و از این نظر، هزینه تمام شده به شدت کاهش می‌یابد.

این عضو هیات علمی دانشگاه در تشریح دیگر مزایای استفاده از تور جدید گفت: از دیگر ویژگی‌های این محصول این است که همه ساله سازمان شیلات، میلیون‌ها قطعه بچه ماهی خریداری کرده و در دریا رها می‌کند؛ ولی حدود 80 درصد آنها توسط دیگر آبزیان و ماهی‌های بزرگتر شکار می‌شوند؛ درصورتی‌که با استفاده از این تور پرورش ماهی، کمترین تنش و آسیبی به بچه ماهی‌ها وارد نمی‌شود و این روش برای پرورش دیگر گونه‌های دریایی به ویژه ماهی‌های خاویاری بسیار مفید است. وی ادامه داد: دانش فنی شامل طراحی، تولید و تکنولوژی این تورها که بدون گره هستند، توسط تیم تحقیقاتی مهندسی نساجی جهاد دانشگاهی صنعتی امیرکبیر به دست آمده و استفاده از تکنولوژی «تکمیل ضد جلبک» نیز در ساخت این تورها بکار گرفته شده است.

ورسه ای تصریح کرد: معمولا در سواحل کشور به ویژه نوار شمالی، تورهای پهن شده در دریا هر 15 روز یکبار باید توسط غواصان، جلبک زدایی شود؛ ولی استفاده از تورهای جدید، مدت زمان پاکسازی جلبک‌ها را به سه تا چهار ماه افزایش می‌دهد؛ بنابراین می‌توان در پایان هر دوره پرورش ماهی و پس از صید نهایی، تورها را جلبک زدایی کرد. وی خاطرنشان کرد: عدم چسبیدن جلبک به تور موجب می ‌شود که چشمه تورها بسته نشود و جریان آب دائما وجود داشته باشد و مواد مغذی دریا مرتب به تور وارد شود.

ورسه‌ای افزود: مرزهای آبی کشور در شمال و جنوب به جز مواقعی که شیلات اجازه صید می‌دهد، بلااستفاده می‌ماند و با استفاده از این روش، صیادان می‌توانند با سرمایه گذاری در زمینه کار گذاشتن تورها در دریا که توسط سازه‌های بتنی به کف دریا ثابت می‌شود امکان رشد و پرورش ماهی در تمام فصول سال را داشته باشند و تورها هم روی سازه‌های پلیمری جای می‌گیرند و سازه‌ها معمولا در عمق 10 تا 20 متری دریا قرار می‌گیرد. وی درباره وضعیت استفاده از روش پرورش ماهی در دریا توسط دیگر کشورهای دنیا نیز گفت: بخش اعظم دانش و تکنولوژی فنی این سیستم در دست نروژی‌هاست که با استفاده از آن و تولید و صید ماهی در حاشیه دریا به صورت کنترل شده، حدود 60 درصد بازار ماهی دنیا را در دست گرفته‌اند.

به گفته ورسه‌ای، تورهای تولیدی محققان جهاد دانشگاهی صنعتی امیرکبیر با تمامی استانداردهای تعریف شده در نروژ به لحاظ استحکام، طراحی و دوخت، مطابقت می‌کند. وی اظهار کرد: برای ارتقا و توسعه دانش فنی این تکنولوژی طرح خود را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارسال کردیم و توافق شده است که هزینه آن نیز توسط صندوق مشترک سازمان جهاد دانشگاهی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تامین شود.

ورسه‌ای ابراز امیدواری کرد با حمایت از انجام این کار و ورود بخش خصوصی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، علاوه بر کاهش هزینه‌های شیلات، محصولات سالمتری در کشور تولید شود. رییس جهاد دانشگاهی صنعتی امیرکبیر به کمبود منابع آبی به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشکلات کشور اشاره کرد و گفت: سالهاست ما با هزینه‌های بسیار زیاد، آب را از اعماق زمین استخراج کرده و به مزارع می‌آوریم تا علوفه و خوراک دام را برای تولید گوشت قرمز فراهم کنیم؛ درصورتی‌که با پرورش ماهی در محیط دریا، نیازی به منابع آب شیرین و هزینه استخراج آب نخواهد بود و تولید گوشت ارگانیک و سالم نیز خواهیم داشت.

وی تاکید کرد: در هریک از این تورهای جدید در محیط دریا می‌توان برای هر دوره، حداقل دو تن ماهی قزل آلا پرورش داد و مجموعا 10 تور را در یک مجموعه قرار داده و به یکدیگر متصل کرد تا غذادهی اضافی هم به آسانی صورت نگیرد. بر اساس توافق صورت گرفته با بخش خصوصی، بارگذاری این تورها به زودی در یکی از سواحل کشور رسما اجرا خواهد شد.