تکرار اپیدمی مسمومیت با الکل

الکل ماده‌ای است، که نوشیدن آن حرام است، به همین علت صحبت کردن درباره آن هم گاهی مشکل می‌شود اما واقعیت این است که عده‌ای هر چند اندک به هر دلیل یا علت به سمت مصرف آن می‌روند و نابخردانه خود را در دامی می‌اندازند که آخر خط آن مرگ است، مرگ ناشی از بیماری، مسمومیت، تصادف، خشونت.

هر چه هست باید درباره آن صحبت کرد و آنانی را که ندانسته در دام این ماده مهلک می افتند، آگاه کرد. نوشیدنی که ابتدای آن بی آبرویی و انتهای آن مرگ است. ایرنا برای بررسی وضعیت سوء مصرف الکل میزگردی را برگزار کرد و از کارشناسان و مسئولان این حوزه دعوت کرد که به بررسی این موضوع بپردازند.

نرگس بیرقی، روانپزشک و رئیس بخش بستری درمان اعتیاد به الکل بیمارستان طالقانی تهران وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، امیتیس توکلی، مدیر کلینیک درمان سرپایی ترک اعتیاد به الکل مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، حسین حسنیان مقدم، متخصص سم شناسی بالینی در بیمارستان لقمان حکیم و علیرضا نوروزی،روانپزشک و رئیس اداره مبارزه با اعتیاد وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی در این میزگرد شرکت کردند.

شروع از دوران نوجوانی
نرگس بیرقی، روانپزشک و رئیس بخش بستری درمان اعتیاد به الکل بیمارستان طالقانی با حضور در این میزگرد، سر صحبت را باز می‌کند و می‌گوید: مهمترین مسئله درباره الکل این است که برخی نوجوانان از سنین پایین این ماده را مصرف می‌کنند در صورتی که در بسیاری از کشورهای دنیا به هیچوجه اجازه نمی‌دهند، افراد زیر 20 سال لب به الکل بزنند. وی اضافه می‌کند: مسئله مهم این است که هیچ آموزشی برای منع مصرف الکل در کشور وجود ندارد، در حالی که سوء مصرف الکل، مسمومیتهای ناشی از آن و خطرات مرگ آور این ماده در بین نوجوانان دیده می‌شود.

رئیس بخش بستری معتادان به الکل بیمارستان طالقانی تهران می‌افزاید: کسی که سالها الکل مصرف کرده است، دچار مسمومیت با الکل نمی‌شود، زیرا بدن این افراد نسبت به الکل مقاوم می‌شود، آستانه تحمل آنها بالا می‌رود و البته این افراد معمولا به عوارض مزمن الکل دچار می‌شوند.

عوارض الکل
وی می‌گوید: عوارض الکل متعدد است از مسمومیت حاد گرفته تا اختلاف تعادل و کما از عوارض حاد این ماده خطرناک است که می‌تواند مرگ آور باشد، عوارض مزمن الکل نیز شامل بیماری‌های قلبی و عروقی، گوارشی و به خصوص آسیب جدی به کبد اشاره کرد. بیرقی اضافه می‌کند: مصرف الکل در نهایت سیستم اعضاب مرکزی را تخریب می‌کند و باعث لرزش، کوچک شدن مغز و فراموشی می‌شود.

بیرقی در پاسخ به پرسشی درباره علل گرایش به مصرف الکل توضیح می‌دهد: گرایش به الکل از سنین پایین و در دوره نوجوانی و جوانی شروع می‌شود و علت آن این است که در سنین پایین قسمت قدامی مغز پیشرفت نکرده و فرد بدون تعقل کافی برای انجام یک کار مخاطره آمیز تصمیم می‌گیرد. در حالی که افراد بزرگسال برای انجام یک کار جدید مدتها فکر و سبک و سنگین می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید: علت دیگر آن قرار گرفتن نوجوانان و جوانان در بین همسالان و فشار دوستان برای مصرف الکل یا سایر مواد اعتیاد آور است. این روانپزشک می‌گوید: در هیچ جای دنیا مصرف الکل در سن 50 یا 60 سالگی شروع نمی‌شود بنابراین عدم آگاهی و یک نوع جهالتی که در بین نوجوانان و جوانان وجود دارد عامل گرایش به مصرف الکل است زیرا بسیاری از این افراد اصلا نمی‌دانند چه می‌کنند، چه ماده‌ای مصرف می کنند و مصرف الکل چه خطراتی دارد.

بیرقی ادامه داد: مسئله بسیار مهم دیگر مصرف کنندگان قدیمی الکل است، بسیاری از این افراد حتی آنها که به صورت تفننی مصرف می‌کنند، مصرف کننده سنگین الکل هستند و به جای اینکه در حد مصرف استاندارد با با پیک مصرف کنند با لیوان مصرف می‌کنند. وی گفت: بسیاری از این افراد تصور می‌کنند که مست نیستند یا فکر می‌کنند با انجام برخی کارها مستی آنها می‌پرد و بی مهابا پشت فرمان خودرو می‌نشینند و رانندگی می‌کنند و با این کار به یک قاتل عمد تبدیل می‌شوند.

ساقی‌ها ترامادول و مواد روانگردان در الکل می‌ریزند
رئیس بخش بستری درمان اعتیاد به الکل بیمارستان طالقانی تهران اضافه کرد: مسئله بسیار مهم دیگر ساقی هایی هستند که الکل توزیع می کنند، واقعیتها نشان می‌دهد که در برخی از این الکل ها مواد روانگردان مانند ترامادول یا دیازپام له و حل می‌کنند و با این کار میزان وابستگی را افزایش می‌دهند. وی ادامه داد: الکل مرگ آور است و اضافه کردن این مواد خطرناک نیز علاوه بر اینکه باعث تشنج حاد می شود، بر مرگ آوری این ماده خطرناک می‌افزاید.

کمبود مراکز ترک الکل در کشور
بیرقی می‌گوید: مسئله بسیار مهم دیگر کمبود مراکز درمان سرپایی و بستری معتادان به الکل است، مراکز محدود فعلی نمی‌توانند تبلیغ کنند چون همین الان با بیش از ظرفیت خود کار می‌کنند، فضا و تخت خالی ندارند و اگر تبلیغ کنند، نمی‌توانند جوابگوی مراجعه کنندگان باشند. این روانپزشک اضافه می‌کند: مسئله مهم دیگر کمبود داروهای ترک اعتیاد به الکل است، از دو داروی رده یک ترک الکل فقط یکی در بازار ایران وجود دارد و برخی از این داروها نیز گران هستند و چون مشتری ندارند، داروخانه‌ها این داروها را ارائه نمی‌کنند.

دارندگان کارت ترک اعتیاد به الکل، تعقیب نمی‌شوند
امیتیس توکلی، مدیر کلینیک سرپایی ترک اعتیاد به الکل مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی دیگر از کارشناسان این میزگرد است، او می‌گوید: این روزها مصرف موادی همچون علف و حشیش در میان جوانان گسترش یافته است.

رئیس درمانگاه ترک الکل دیگر دلایل مصرف الکل در میان جوانان را استقلال طلبی و هویت خواهی پذیرفتن در میان گروه همسالان دانست و می‌گوید: برخی از جوانان می‌گویند وقتی الکل مصرف می‌کنم حالمان خوب می‌شود و جسارت انجام کارهای را که در مواقع دیگر را نداریم، به دست می‌آورم اما واقعیت این است که این تصورات واقعی نیستند و خیلی زود عوارض مصرف الکل به صورت مسمومیت و عوارض حاد و بیماریهای مزمن به سراغشان می‌آید. توکلی درباره فعالیت کلینیک ترک الکل می‌افزاید: مشکلات شرعی و قانونی مصرف الکل در ایران سبب شده بود بسیاری از معتادان به مصرف الکل از مراجعه به کلینیک خودداری کنند.

وی می‌افزاید: برخی از این معتادان تصور می‌کردند در هنگام مراجعه بازداشت می‌شوند و به زندان می‌روند ولی با فرهنگ سازی که انجام شده این مشکل حل شده است و هم اکنون مراجعه کنندگان ما کارت درمانگاه ترک الکل را دریافت می‌کنند و تحت تعقیب قرار نمی‌گیرند. توکلی می‌گوید: برخی افراد تصور می‌کنند فقط مواد مخدری یا محرکی مانند شیشه زیانبار است و الکل آسیب چندانی برای مصرف کنندگانش ندارد در حالی که سوء مصرف الکل نیز مانند دیگر مواد مخدر به تمام ارگان های بدن آسیب می‌رساند. وی در ادامه با اشاره به اینکه آگاهی مردم در خصوص آثار زیانبار مواد مخدری همچون شیشه افزایش یافته است گفت: متاسفانه برخی مصرف الکل را جایگزین مواد مخدر می‌کنند و تصور می‌کنند مصرف الکل خطرناک نیست.

مردان بیشتر به کلینیک ترک الکل مراجعه می‌کنند
توکلی گفت: میزان مراجعه مردان و میانسالان به کلینیک ترک اعتیاد بیشتر است. برخی افراد مراجعه کننده سال‌ها الکل مصرف می‌کرده‌اند و به یک علت خاص یا بدون علت مصرفشان به یکباره زیاد شده است. وی در این باره می‌افزاید: در این شرایط فرد روال عادی زندگی اش را از دست می‌دهد و چون باید میزان زیادی الکل مصرف کند، نمی‌‌تواند سر کار برود، مشکلات خواب یا زناشویی پیدا می‌کند و پرخاشگر یا دچار کاهش حافظه می شود.

توکلی کبد چرب و لرزش دست را یکی دیگر از مشکلات این افراد اعلام می کند و می‌افزاید: برخلاف تصور رایج مبنی بر اینکه افراد ثروتمند و متمول الکل مصرف می‌کنند. در کلینیک ترک اعتیاد به الکل شاهد مراجعه از همه طبقات جامعه هستیم. توکلی اضافه می‌کند: تجربیاتی که فرد پس از ترک الکل پیدا می‌کند مانند بهبود سلامت اجتماعی و جسمی سبب می‌شود، فرد برای ترک مجدد علاقه‌مند شود. این کارشناس ترک مصرف الکل می‌گوید: افرادی که دچار سوء مصرف الکل هستند به اشتباه مشکلات خلقی و روحی شان را با مصرف الکل خوددرمانی می‌کنند و ممکن است در ابتدای مصرف با آثار موقتی مواجه می‌شوند ولی به مرور ضرر و آسیب ها آغاز می‌شود.

وی می‌افزاید: ‌این موضوع ناشی از ناآگاهی افراد جامعه در خصوص مصرف الکل است؛ افراد تصور می‌کنند، مواد مخدر مانند تریاک ضرر دارد ولی الکل مشکلی ایجاد نمی‌کند. توکلی آگاه سازی جامعه را در این خصوص ضروری می داند و می‌گوید: باید سطح آگاهی مردم را افزایش داد.

در تامین داروهای ترک الکل مشکل داریم
وی از مشکلات جدی برخی داروهای اصلی ترک الکل در کشور خبر می دهد و می‌گوید: یکی از اصلی ترین داروهای مورد نیاز که خارجی است را در اختیار نداریم ولی وزارت بهداشت در این خصوص قول‌هایی داده است که امیدواریم زودتر اجرایی شود.

بیشتر مسمومان الکل جوانان هستند
حسین حسنیان مقدم، متخصص سم شناسی بالینی در بیمارستان لقمان حکیم نیز در می‌گوید: وقوع حوادث رانندگی در حال مستی و افزایش پرونده‌های قضایی مربوطه، تایید کننده مصرف الکل است که می‌تواند تاثیرات خطرناکی به همراه داشته باشد، بنابراین افزایش مصرف الکل باید در بعد جامعه شناسی نیز مورد بررسی قرار گیرد. وی می‌افزاید: از چند سال گذشته تاکنون نیروی انتظامی از رانندگانی که دارای رفتارهای مخاطره آمیز در رانندگی باشند تست های الکل و مواد مخدر می‌گیرد. عضو هیات علمی بیمارستان لقمان اضافه می‌کند: بیشتر مراجعه کنندگان به این بیمارستان بر اثر مسمومیت با الکل جوانان هستند،اما از همه طیف های سنی در این خصوص مراجعه کننده داریم

مسمومیت با الکل پنچشنبه‌ها و جمعه‌ها بیشتر است
وی می‌گوید: تعداد مراجعه کنندگان بر اثر مسمومیت با الکل در اعیاد و پنجشنبه و جمعه ها افزایش می‌یابد اما هر شب مراجعه کننده داریم. حسنیان می‌افزاید: بسیاری از الکل‌ها به صورت غیر حرفه‌ای تهیه می‌شود و در بیشتر موارد الکل دست ساز است و عمدتا نیز این نوع مشروبات الکلی با مواد دیگر نظیر ترامادول یا برخی داورهای دیگر مخلوط می شود توسط جوانان در گروه‌های دست جمعی مصرف می‌شود که مواردی از مسمومیت را نیز به همراه دارد.

اپیدمی مسمومیت با الکل،تکرار می‌شود
عضو هیات علمی بیمارستان لقمان می‌گوید: به دلیل تهیه نا سالم مشروبات الکلی هر چند وقت یک بار با یک اپیدمی مسمومیت ناشی از الکل سمی مواجه می‌شویم که افراد زیادی با علائم مشابه در یک مقطع زمانی مراجعه می‌کنند.

عوارض حاد مسمومیت الکل
این فوق تخصص سم شناسی با اشاره به اینکه عوارض ناشی از مصرف الکل شامل عوارض حاد و مزمن است،ادامه می‌دهد: مراجعه کنندگان به بیمارستانها در مراکز اورژانس به دلیل مصرف الکل با عوارض حاد مراجعه می‌کنند. وی با تاکید بر اینکه مصرف الکل بر روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می‌گذارد، می‌گوید: به همین دلیل مصرف الکل بر روی تصمیم گیری فرد تاثیر می‌گذارد.

حسنیان اضافه می‌کند: هر چه میزان مصرف الکل بالا می‌رود زمان واکنش به محرک های خارجی پایین می‌آید و دقیقا این اتفاق در حوادث رانندگی نیز رخ می‌دهد. به گفته وی تحریک دستگاه گوارش،خونریزی،مشکلات کبد،واریس های کبدی و درگیر شدن قلب و ریه از عوارض مصرف الکل محسوب می‌شود. وی در خصوص علائم مصرف الکل می‌گوید: کسی که الکل مصرف کرده باشد وقتی تنفس می‌کند بوی الکل از دهانش استشمام می‌شود،کاهش سطح هوشیاری، زیاد صحبت کردن و اختلال در حرکت کردن از علائم مصرف الکل است.

مرگ با الکل
این متخصص سم شناسی تاکید می‌کند: هر چه میزان مصرف الکل بالاتر برود سطح هوشیاری فرد کاهش می‌یابد و فرد حرارت بدن خود را از دست می‌دهد، سیستم اعصاب مرکزی از کار می‌افتد و به دنبال استفراغ و خونریزی معده و وارد شدن مواد مستفرغه به ریه موجبات مرگ فرد فراهم می‌شود. حسنیان در خصوص اقدامات اولیه برای فردی که دچار مسمومیت با الکل شده است، می‌گوید: جلوگیری از خفگی و دادن تنفس و خارج شدن تدریجی الکل از طریق تنفس از این اقدامات است. این متخصص درمان مسمومیت ادامه می‌دهد: مصرف مشروبات الکلی در ایران در مقایسه با دنیا و همین طور کشورهای منطقه پایین‌تر است اما سوء مصرف مواد مخدر و همین طور الکل است که ما را با مشکل مواجه می‌کند و تعداد مسمومیت در این بخش را بالا می‌برد. وی می‌گوید در خصوص مصرف الکل بهترین ارزیابی این است خودمان را با خودمان مقایسه کنیم به طور مثال مصرف این گونه مواد را در سالهای مختلف در کشور بررسی کنیم.

مصرف الکل بین 20 تا 30ساله ها بیشتر است
حسنیان می‌گوید: مصرف الکل بین جوانان بالاتر رفته است، مصرف الکل در بین 20تا 30ساله ها بیشتر است و حتی می توان گفت در موارد محدودی بین افراد 10تا 12 ساله نیز مراجعه کننده مسموم به الکل به اورژانس ها داریم.

فقط 6 درصد مردم تجربه مصرف الکل دارند
علیرضا نوروزی، رئیس اداره مبارزه با اعتیاد وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی نیز می‌گوید: 94درصد ایرانیان بزرگسال از نظر مصرف الکل کاملا پاک هستند و حدود 6 درصد تجربه یکبار مصرف این ماده را داشته‌اند و قرار است برای درمان این افراد 140مرکز درمان سرپایی در سال جاری تاسیس شود. وی می‌افزاید: در کشور ما به طور سنتی مصرف مواد بیشتر به سمت مواد افیونی بوده است اما در سالهای اخیر روند مصرف مواد محرک و الکل نیز افزایش یافته است و البته میزان افرادی که به علت مصرف الکل متقاضی درمان بوده‌اند، کمتر بوده است اما وزارت بهداشت از سال گذشته یک حرکت پیش فعالانه انجام داد و مراکز درمان سرپایی و بستری الکل را نیز ایجاد کرد.

وی اضافه می‌کند: البته در شروع کار هستیم و تعداد مراکز درمان سرپایی و بستری سوء مصرف الکل محدود است و ظرفیت این مراکز خیلی زود پر می‌شود و افراد زیادی در لیست انتظار می‌مانند. نوروزی می‌افزاید: در مورد الکل دو نوع آمار داریم، یکی آمار افرادی که در یکسال گذشته حداقل یکبار این ماده را مصرف کرده یا یکبار برای ترک به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند و دیگری درصد افرادی است که دچار عوارض سوء مصرف و یک نوع اختلال شده‌اند. وی می‌گوید: بر اساس آمار مطالعه پیمایش سلامت روان در ایران که در سالهای 89 و 90 در وزارت بهداشت انجام شد، 6.3 درصد جمعیت در سال 89 حداقل یکبار یا بیشتر الکل مصرف کرده‌اند که این مقدار در مقایسه با کشورهای دنیا پایین و مشابه کشورهای دیگر منطقه مدیترانه شرقی است.

نوروزی ادامه می‌دهد: مجموع افرادی که میزان مصرف الکل آنها در حد سوء مصرف است و در واقع افرادی که دچار وابستگی و اختلال ناشی از مصرف الکل شده‌اند در جمعیت 15 تا 24 کشور، 9 دهم درصد است. وی می‌گوید: این پیمایش بر روی جمعیتی در حدود 49 میلیون نفر که افراد بزرگسال بالای 12 سال هستند، انجام شد بنابراین در سال تحقیق که سال 89 بوده است، حدود 450 هزار نفر آنها حداقل یکبار تجربه مصرف الکل داشتند یا دچار عوارض سوء مصرف الکل یا وابستگی شده بودند. به گفته وی کشور ما از جمله کشورهایی است که بالاترین میزان پرهیز مصرف الکل را دارد و از این نظر مشابه سایر کشورهای منطقه هستیم زیرا مطابق آمار 93.7درصد جمعیت کشور از نظر مصرف الکل پاک بوده‌اند و هیچ مصرفی نداشته‌اند. این میزان مشابه کشورهای منطقه شرق مدیترانه و شمال آفریقاست البته در برخی کشورهای اسلامی که فروش الکل آزاد است این میزان بیشتر است.

نوروزی اضافه می‌کند: شاخص دیگری که در مورد مصرف الکل مهم است، سرانه مصرف الکل (APC) است، تعریف این شاخص مقدار الکل خالص بر حسب لیتر است که هر فرد بالای 15 سال مصرف می‌کند. میانگین دنیا 6.5 لیتر است. یعنی هر فرد بالای 15 سال در دنیا به طور متوسط سالانه 6.5 لیتر الکل مصرف می‌کند. این شاخص در کشور ما بررسی نشده است اما حدس می‌زنیم که خیلی پایین تر از میانگین دنیا باشد.

رئیس اداره مبارزه با اعتیاد وزارت بهداشت می‌گوید: این شاخص نشان دهنده عوارض مصرف الکل است، هر چه میزان شاخص مصرف الکل در یک کشور بالاتر باشد،میزان سیروز کبدی ناشی از آن هم بیشتر است. وی اضافه می‌کند: بیشترین میزان این شاخص مربوط به کشور روسیه است. در کشور ما میزان سیروز کبدی ناشی از الکل خیلی پایین است یعنی از هزار موردی که برای پیوند کبد به بیمارستان نمازی شیراز می‌آیند، شاید یک یا دو مورد مربوط به الکل باشد یعنی یک تا دو نفر در هزار که خیلی پایین است.

نوروزی می‌افزاید: به طور کلی اطلاعات ما در مورد میزان مصرف الکل یا نوع الکل مصرفی در کشور بسیار کم است، مثلا نیروی انتظامی همیشه آمار کشفیات الکل را اعلام می‌کند اما معلوم نیست چقدر از این کشفیات الکل، 10درصد، 30درصد یا 40درصد است. وی ادامه می‌دهد: مشخص بودن این آمار برای محاسبه میزان مصرف الکل خالص در کشور لازم است و این آمار را نداریم که البته از طریق کمیته مبارزه با الکل از نیروی انتظامی درخواست کرده‌ایم که این آمار را در فرمهای کشفیات حداقل به صورت تخمینی اعلام کنند و نوع الکل کشف شده را مشخص کنند تا میزان الکل خالص مصرفی کشور را داشته باشیم. عدد به دردبخوری است.

وی اضافه می‌کند: شاخص مهم دیگر، میزان مصرف سنگین دوره‌ای الکل یا شاخص HEV است چون یکسری افراد هستند که خیلی مواقع الکل نمی‌خورند یعنی در مواقع کمی الکل می‌نوشند اما وقتی الکل مصرف می‌کنند، خیلی می‌خورند، یعنی در حدی که از حالت عادی خارج و مسموم می‌شوند.

نوروزی در میزگرد بررسی علل سوء مصرف الکل در ایرنا ادامه می‌دهد: این شاخص از این نظر مهم است که پیش بینی کننده تصادفات و پرخاشگری و خشونت مرتبط با الکل است. این شاخص را نیز در ایران نداریم و در مورد آن نگران هستیم چون این شاخص به حوادث رانندگی مرتبط است. وی می‌افزاید: در مورد الکل با توجه به حساسیت موضوع باید طوری صحبت کنیم که به ترویج مصرف آن منجر نشود و مثلا این طور نباشد که با بیان آمارهای بالا این نکته را ترویج کنیم که گویی همه مصرف می‌کنند یا با بیان اینکه مصرف الکل رو به افزایش است، هنجارهای غلط را در جامعه ایجاد کنیم.

رئیس اداره اعتیاد وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: در مورد افزایش مصرف الکل هیچ آمار و رقمی نداریم و نمی‌دانیم آیا افزایش هست یا نه. چون نمی‌دانیم میزان مصرف چقدر بوده و چقدر شده است، بنابراین میزان رشد مصرف الکل را نمی‌دانیم. البته جلسات متعددی با پلیس راهور داشته‌ایم ولی هنوز تبادل اطلاعات به حدی نبوده است که به این آمار برسیم.

نوروزی در پاسخ به پرسشی درباره تعرفه خدمات درمان اعتیاد به الکل نیز می‌گوید: تعرفه این خدمات مانند سایر خدمات ویزیت است و تعرفه‌های مجزایی برای درمان اعتیاد به الکل نداریم. وی اضافه می‌کند: یک نگرانی کلی در دنیا وجود دارد که به هر حال مصرف الکل باید کنترل شود. در انگلیس مطالعه‌ای انجام شده که نشان داده که الکل بیش از سایر مواد برای سلامت انسان خطرناک است. از دهه 90 یک تلاش فزاینده‌ای در اروپا آغاز شد که آگاهی مردم در مورد خطرات سیگار افزایش یابد، مشابه این تلاش (البته نه به آن شدت) اکنون برای مبارزه با الکل در اروپا شروع شده است.

نوروزی گفت: همان طور که در مورد سیگار گفته می‌شود، هر نفر مصرف کننده به چند نفر دیگر هم آسیب می‌زند، در مورد الکل هم همین طور است و یک نفر مصرف کننده ممکن است مثلا با تصادف به چند نفر دیگر هم آسیب بزند و این مفهوم آ‌سیب به دیگران در سالهای اخیر خیلی برجسته شده است. وی افزود: به علت همین افزایش آگاهی در سال 2011 تنها جایی در دنیا که میزان مصرف سنگین الکل کاهش پیدا کرد، اروپای غربی بود، یعنی جایی که بزرگترین تولید کنندگان مشروبات الکلی وجود دارند این حرکت آغاز شده است. بنابراین هیچ میزانی از مصرف الکل را نمی‌توان به عنوان هنجار پذیرفت و قطعا هر میزان مصرف آن نگران کننده است.

رئیس اداره اعتیاد وزارت بهداشت گفت: برنامه وزارت بهداشت این است که برنامه مبارزه با الکل مجزا از برنامه های دیگر مبارزه با اعتیاد و بیماریهای روانی نباشد و مراکز درمان سرپایی و بستری آن مجزا نباشد به همین علت مراکز درمان آن در بیمارستانهای موجود یا سایر مراکزی که خدمات سلامت روان ارائه می‌کنند، ایجاد می‌شود. وی افزود: 8 مرکز یا بخش برای بستری معتادان به الکل در کشور داریم که در شهرهای مختلف هستند. از جمله 2 مرکز بستری در تهران و در هر یک از شهرهای اصفهان، شیراز، مشهد، کرج و گرگان یک مرکز تاسیس شده‌اند.

نوروزی ادامه داد: در مورد مراکز سرپایی درمان اعتیاد به الکل به جز مرکز وابسته به مرکز ملی مطالعات اعتیاد در تهران، برنامه این است که 150 مرکز دیگر تاسیس شود، برای 140 مرکز دوره آموزشی برگزار شده است و برای 30 مرکز دیگر هم از 25 تا 28 اردیبهشت دوره آموزشی برگزار می‌شود که اگر تعدادی برای تاسیس مرکز نیامدند به ظرفیت 150 مرکز سرپایی درمان اعتیاد به الکل در شهرهای کشور برسیم. به گفته وی این مراکز خدمات تشخیص و درمانهای اولیه را انجام می دهند و اگر لازم شد، افراد را به مراکز بستری و مراکز تخصصی دیگر ارجاع می‌دهند.

وی می‌گوید: در مورد الکل مشاهده شده که بین افرادی که اولین مصرف را دارند تا زمانی که مصرفشان مخاطره آمیز می‌شود، یک فاصله زمانی وجود دارد، بنابراین برنامه این است که این افراد را غربالگری کنیم و با یک مدل انگیزشی، خدماتی به آنها را ارائه دهیم که در کاهش و قطع مصرف موثر است، به این برنامه می‌گویند، برنامه غربالگری و مداخله مختصر که این برنامه را نه تنها برای الکل بلکه به صورت عموم برای تمام مواد اعتیاد آور در شبکه بهداشتی و درمانی ارائه می‌کنیم که البته سیگار و الکل در این برنامه بیشتر مورد تمرکز هستند.

نوروزی ادامه می‌دهد: این برنامه در شبکه به صورت ارزیابی های اولیه انجام می شود، یک برنامه دیگر هم افزایش مهارتهای زندگی است مانند آموزش مهارتهای فرزندپروری که به صورت مستقیم به الکل اشاره نمی‌کند اما تجربه جهانی و کشوری نشان داده که این کار در طولانی مدت اثر پیشگیرانه در مصرف الکل و سیگار در فرزندان خانواده‌ها دارد.

نوروزی در پاسخ به این پرسش که کشورهای موفق چگونه توانسته‌اند اعتیاد به الکل را کاهش دهند، می‌گوید: سازمان بهداشت جهانی برای کاهش اعتیاد از جمله اعتیاد به سیگار و الکل 10 راهبرد دارد که البته چون در بسیاری از کشورها الکل هم مانند سیگار جنبه قانونی دارد، شامل افزایش مالیات و کاهش دسترسی است.

وی می‌افزاید: بسیاری از این راهبردها در ایران کارایی ندارد و البته این یک جنگ بزرگ است و سازمان تجارت جهانی از این نظر در مقابل سازمان بهداشت جهانی قرار دارد و اجازه نمی‌دهند که تجارت آ‌زاد این مواد به سادگی محدود شود. یا مثلا در برخی کشورهای اروپایی آستانه مصرف مجاز الکل هنگام رانندگی را پایین آورده‌اند،حد محاز مصرف الکل در این کشورها برای رانندگی حدود 7 دهم درصد بود که به 5 دهم درصد و در برخی جاها 2 دهم درصد کاهش یافته است. یا در برخی کشورها مالیات الکل را افزایش داده‌اند.

نوروزی درباره مشکلات مبارزه با الکل در ایران می گوید: به هر حال موضوع مبارزه با اعتیاد به الکل موضوعی است که در چند سال اخیر به آن توجه کرده‌ایم. تلاش می‌کنیم برای درمان آن زیرساخت ایجاد کنیم. در کشورهای غربی سالهاست به این موضوع توجه می شود البته جمعیت الکلی در این کشورها خیلی بیشتر است مثلا در آمریکا یا انگلستان 4 تا 5 درصد جمعیت بزرگسال الکلی هستند، این آمار قابل توجهی است و در جمعیت 20 تا 30 ساله هشت درصد جمعیتشان سوء مصرف الکل دارند.

وی می‌گوید: نمی‌توانیم خودمان را با این کشورها مقایسه کنیم، اما باید به این نکته اعتراف کنیم که منابع و ساختار و امکانات برای مبارزه با اعتیاد به اندازه کافی نداریم، امکانات موجود کیفیت و کمیت مناسب ندارد، ما در خیلی زمینه ها در ابتدای راه هستیم، پیشگیری و ایجاد ساختار اداری این حوزه باید تقویت شود و اگر تقویت نشود فشارهای مضاعفی به زیرمجموعه های درمانی وارد می‌شود.

نوروزی می افزاید: گاهی هم چند موضوع قاطی می شود،عوارض مشکلات اعتیاد وقتی با مشکلات اجتماعی دیگر مثل مسائل اقتصادی و اجتماعی،آسیب مضاعفی به وجود می‌آورد، فقر و بی عدالتی اگر نباشد، اعتیاد این قدر نمی‌تواند مخرب باشد و برای خیلی‌ها زمینه اعتیاد به وجود نمی‌آید.

به گفته وی همان طور که در حوزه کل سلامت، 20 درصد اختیارات و امکانات در اختیار وزارت بهداشت است و 80 درصد امکانات اختیارات در دستگاههای دیگر است. در مورد پیشگیری و درمان اعتیاد هم همین طور است و به همین علت موضوع پیچیده شده است.بنابراین نباید غفلت کنیم و بگوییم وضعیت خوب است، باید برای مقابله و اقدام به موقع ساختار قوی ایجاد کنیم.

نوروزی درباره دسترسی به الکل نیز می‌گوید:‌ در این مورد نیروی انتظامی باید صحبت کنند اما آنچه به وزارت بهداشت مربوط می‌شود این است که به الکل‌هایی که به صورت مجاز در داروخانه‌ها عرضه می‌شود، ماده تلخ کننده می‌زنند و این مسئله تا حدی باعث شده که فروش الکل در داروخانه کم شود.

وی می‌افزاید: نگرانی دیگر این بود که از کارخانه های تولید کننده نشتی نداشته باشیم که سازمان غذا و دارو تلاش کرده و در این مورد با همکاری نیروی انتطامی نظارت تشدید شده است. نوروزی می‌افزاید: مسئله دیگر تولید خانگی و قاچاق است که مبارزه با آن به عهده دستگاههای دیگر است.این راههای دسترسی وجود دارد. سهولت دسترسی و قیمت خرده فروشی بر میزان دسترسی موثر است اما واقعیت این است که دسترسی وجود دارد.