«با آخرین اخبار جاده‌های شمالی کشور در خدمت شما هستیم.» این جمله را در روزهای گذشته بارها و بارها از رسانه‌های مختلف شنیده‌ایم. باز هم تعطیلات و باز هم ترافیک جاده‌های شمالی و باز هم مردمی که گویی هیچ گزینه‌ای جز شهرهای شمالی کشور برای سفر به همراه خانواده پیش روی‌شان نیست. تعطیلات عید فطر برای آنها که می‌خواستند چند روزی را از ترافیک و دود و ماشین به دامن طبیعت پناه ببرند، پرترافیک‌تر از همیشه بود.

رسانه‌های مختلف اخبار لحظه به لحظه وضعیت جاده‌ها را پوشش می‌دهند و مسئولان راهور ناجا از مردم می‌خواهند به علت ترافیک سنگین مسیر برگشت به تهران، زمان بازگشت‌شان را به تعویق بیندازند. راننده‌ها در شهرهای شمالی کشور تا جایی که توانسته‌اند فیتیله قیمت‌ها را بالا کشیده‌اند و در مواردی حتی با بالاترین قیمت‌ها هم حاضر نیستند، راهی تهران شوند و ساعات پایانی تعطیلات را در ترافیک بگذرانند.

ماجرا از آنجا شروع شد که خودروهای تولید داخل را با تسهیلات ویژه در اختیار عموم قرار دادند. ماجرا از آنجا شروع شد که خرید خودروی شخصی تبدیل شد به یک پدیده عادی برای تمام مردم و خودرو بخشی از زندگی روزمره ایرانی‌ها شد که بدون آن زندگی‌شان خیلی چیزها کم داشت. از همان جایی که طرح نانوشته «هر خانواده، یک خودرو» کلید خورد ترافیک بعد گسترده‌تری پیدا کرد و ساعات کم‌ ترافیک و بی‌ ترافیک تبدیل شد به یک رویا برای ماشین‌سوارانی که برای رفاه حال خودشان و خانواده از یک لیزینگ با تسهیلات ویژه خودرو خریداری کرده بودند. حالا نام تعطیلات که می‌آید همه از ترافیک جاده‌های منتهی به شمال کشور می‌گویند. حال هر چقدر روزهای این تعطیلات بیشتر باشد، حجم ترافیک جاده‌ها هم بیشتر خواهد بود و مردم با آگاهی از این حجم گسترده ترافیک باز هم قصد سفر می‌کنند و گویی تنها گزینه موجود هم شهرهای شمالی کشور است. بعضی می‌گویند علاوه بر وجود خودرو که سفر را آسان می‌کند، دلیل انتخاب شهرهای شمالی به عنوان نخستین و گاهی تنها گزینه سفر تهرانی‌ها این است که غالب این افراد یک «ویلای نقلی» در یکی از شهرهای شمالی خریداری کرده‌اند و برای تغییر آب و هوا چند روزی را فارغ از هیاهوی شهر می‌خواهند در ویلای شخصی‌شان بگذرانند و عده دیگری حجم گسترده خدمات رفاهی را در شهرهای شمالی دلیل این انتخاب می‌دانند.

تعطیلات پایانی هفته گذشته هم از این قاعده مستثنی نبود و سیل مسافران به سمت سواحل شمالی کشور روان شد و همین شد بهانه ترافیک سنگین جاده‌ها که هوای مقصد را از ذهن مسافران در راه مانده، بیرون می‌کرد اما راه بازگشت و انصراف از سفر هم بسته بود. همین شده بود بهانه انتشار تصاویری از مسافران که در جاده شمال از ماشین‌ها پیاده شده بودند و در میان جاده بساط پیک‌نیک‌شان را پهن کرده بودند و سعی می‌کردند از لحظات تعطیلات‌شان استفاده کنند.  پوشش اخبار لحظه به لحظه وضعیت جاده‌های شمال کشور از یک روز پیش از شروع تعطیلات تبدیل به بخش ثابت خبرگزاری‌ها شده است، عده‌ای هم از طریق تلگرام در جریان این اخبار قرار داشتند اما با وجود اعلام رسانه‌ها مبنی بر ترافیک شدید جاده‌های منتهی به شمال کشور، مسافران همچنان مصرانه راه جاده را پیش می‌گرفتند و ساعت‌ها ماندن در ترافیک را به تغییر مقصد سفرشان ترجیح می‌دادند.

روز چهارشنبه بود که رسانه‌ها اعلام کردند حجم ترافیک در جاده چالوس و تونل کندوان به حدی بوده که عده‌ای از مسافران که بیش از یک ساعت داخل تونل کندوان در ترافیک قفل شده این جاده مانده بودند، با مشکل تنفسی مواجه شدند. اما حتی این خبر هم از بار ترافیکی این مسیر کم نکرد. میزان استقبال مردم از سفر به شمال کشور و انتخاب آگاهانه ترافیک جاده‌های شمال به حدی شده که دستمایه طنازی‌ها در فضای مجازی قرار گرفت.

یکی از کاربران توییتر با نام شبگردان در حساب خود نوشت: «تهرانی‌ها آنقدر به ترافیک عادت کردند، چند روز هم که تهران خلوته میگن دلم گرفت، پا شو بریم یه کم تو ترافیک جاده هراز حالمون عوض شه.» در تعطیلات روزهای پایانی هفته گذشته هر کس به نحوی سعی داشت مسافران را از سفر به شمال کشور منع کند؛ تا جایی که گزارشگران و مجریان تلویزیونی هم در کنار تمام تبلیغات میان برنامه‌شان به تهرانی‌ها تذکر می‌دادند که ترافیک جاده‌های شمالی کشور را از چیزی که هست سنگین‌تر نکنند. مسئولان راهور ناجا تنها به تذکراتی به مسافران و رانندگان برای این که آرامش خود را در ترافیک حفظ کنند، اکتفا می‌کردند و همان راهکار همیشگی برای کنترل ترافیک جاده‌های شمالی، یعنی یک‌ طرفه کردن جاده‌ها را در پیش گرفته بودند اما به کارگیری این راهکار تا حدود زیادی تنها به سود مسافران است و برای کسانی که ساکن شهرهای بین راهی محدوده مسیرهای یک‌طرفه شده هستند همواره مشکلاتی را ایجاد می‌کند که کمتر به آن توجه می‌شود.

علاوه بر بررسی‌های کارشناسانه در این زمینه، کاربران فضای مجازی هم مثل همیشه از قافله اظهارنظر و اطلاع‌رسانی در این مورد جا نماندند. گویی ترافیک جاده‌های منتهی به شمال کشور خصوصا جاده چالوس به خودی خود بخشی از تفریح و سرگرمی و جذابیت‌های سفر مردم در تعطیلات شده است. بسیاری از کسانی که در ترافیک جاده‌های شمالی مانده بودند سرشان را با انتشار اخبار لحظه به لحظه در تلگرام و توییتر و اینستاگرام گرم می‌کردند و همین موضوع باعث شد تا از جوانب مختلف و از زاویه‌های گوناگون اخبار در مورد ترافیک جاده‌ای در تعطیلات منتشر شود. در اینستاگرام کاربران با انتشار تصاویری از ترافیک سنگینی که در جاده وجود داشت، لبخند کشداری به دوربین جلو موبایل‌شان می‌زدند، به شکلی که کمتر می‌شد نارضایتی از این وضعیت را در چشمان‌شان دید اما بعضی از کاربران هم نگاه کلان‌تری به موضوع ترافیک داشتند.

علی در حساب توییتر خود انتقادی را مطرح کرده بود که می‌تواند برای مسئولان حوزه حمل و نقل قابل توجه باشد: «با این همه مسافر چرا سرویس قطار و خدمات ریلی راه‌آهن شمال هنوز تعطیل است؟» بعضی از کاربران هم با انتقاد از شیوه رانندگی مردم و فرهنگ غلط رانندگی مسافران را دلیل این حجم سنگین ترافیک می‌دانستند و با انتشار تصاویری از بی‌نظمی مردم در رانندگی انتقادات‌شان را طرح می‌کردند. داوود با انتشار تصویری از بی‌نظمی ماشین‌ها در ترافیک سنگین جاده چالوس نوشته بود: «با این شیوه رانندگی بهترین جاده‌های دنیا هم قفل می‌شه.» در بین تمام تصاویر منتشر شده از ترافیک تعطیلات عید فطر اما بعضی از تصاویر بیشتر بین کاربران فضای مجازی انتشار پیدا می‌کردند، چادر زدن یکی از مسافران در جاده چالوس که طنزی تلخ را به تصویر کشیده بود یا اقامت مردم در حاشیه جاده یا وسط جاده و در کنار ماشین‌شان کاملا گویای این بود که ترافیک، خود تبدیل به تفریح و شاید هم بخشی از جاذبه سفر به شمال کشور در تعطیلات شده است.

روز جمعه سردار مهری، رییس پلیس راهور ناجا ضمن اعلام این که از بعدازظهر جمعه محورهای هراز و چالوس یک‌طرفه می‌شوند، طی بیانیه‌ای از مردم خواست تا اگر کار ضروری ندارند شنبه و یکشنبه به تهران بازگردند.

سرهنگ مسلم شیرمحمدی، کارشناس راهنمایی و رانندگی در گفت‌وگو با «اعتماد» در تشریح دلایل بسته شدن مسیرهای منتهی به شهرهای شمالی کشور در تعطیلات اخیر گفت: «آغاز تابستان امسال مصادف شده بود با شروع ماه رمضان که طبیعتا باعث کاهش سفرها می‌شود. در حقیقت عید فطر امسال و مقارن شدن آن با روز جمعه بهترین فرصت برای آغاز سفرهای تابستانی شد.»

او گفت: «ما پیش‌بینی افزایش تردد در مسیرهای منتهی به شهرهای شمالی را داشتیم ولی حجم ترددها به قدری زیاد بود که خارج از تصور ما بود و ما را غافلگیر کرد.»

شیرمحمدی با ذکر این که یکی از دلایل بروز این مشکل و ساعت‌ها توقف خودروها در جاده‌های یاد شده، عدم اطلاع‌رسانی درست و به موقع برای جلوگیری از ادامه تردد مردم به جاده‌های شمالی بوده است، گفت: «اگر مردم از همان روز اول و ساعت‌های بعد از نماز عید فطر از وضعیت راه‌ها مطلع می‌شدند، مسلما این وضعیت پیش نمی‌آمد و خیلی‌ها از سفر منصرف می‌شدند.»

او در پاسخ به این سوال که آیا آماری از مقدار تردد خودروها در مسیرهای منتهی به شهرهای شمالی در این سه روز وجود دارد یا خیر، گفت: بر اساس آمار ثبت شده توسط دستگاه‌های رکوردگیر تنها در روز پنجشنبه بیش از ١٦٠ هزار تردد در سه مسیر فیروزکوه، هراز و چالوس ثبت شد. این آمار در کل این مدت به بیش از ٤٠٠ هزار تردد می‌رسد؛ در حالی که روزانه در این سه مسیر به طور استاندارد، حداکثر صد هزار خودرو می‌توانند تردد داشته باشند. به بیانی در روز پنجشنبه بیش از ٦٠ درصد بیشتر از ظرفیت جاده وارد مسیر شده بودند.»

شیرمحمدی در ادامه به عنوان راهکاری برای حل مشکل دایمی تردد در جاده‌های شمالی کشور گفت: «در درجه اول باید فکری برای جاده‌های یاد شده کرد؛ چرا که اصولا این جاده‌ها کشش این همه تردد را ندارند. ثانیا باید در زمان بروز چنین مواردی به سرعت به مردم اطلاع‌رسانی کرد تا بتوانند تصمیم‌گیری درستی داشته باشند و بالاخره این که اگر تعطیلات کشورمان به جمعه و شنبه‌ها تغییر کند، مردم فرصت بیشتری برای مسافرت خواهند داشت و دیگر با هر تعطیلاتی برای مسافرت به جاده‌ها هجوم نمی‌آورند.»

بهار نیوز