تولید محصولات با ارزش از ضایعات کشاورزی

دبیر علمی هفتمین همایش ملی مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی اظهار داشت: در سالهای اخیر برخی شهرداری ها با تفکیک زباله و بازیافت آنها، زباله های تر را در سایتهای ویژه به کود و کمپوست تبدیل می کنند که البته به نوبه خود، اقدامی ارزشمند است ولی باید توجه داشت که از این دورریز مواد غذایی می توان محصولاتی با ارزش افزوده بالا تولید کرد.
 
دکتر سعید مینایی افزود: به عنوان نمونه، از تفاله یا پوست برخی میوه ها پس از مصرف می توان مواد شیمیایی بسیار با ارزشی تولید کرد که این کار در ابعاد تحقیقاتی و آزمایشگاهی به نتیجه مطلوب رسیده است اما هنوز وارد مرحله تولید انبوه و صنعتی نشده است.  وی تولید مقوا و کاغذ از باگاس نیشکر و تولید مواد شیمیایی از پوست انار را از دیگر کاربردهای بازیافت ضایعات کشاورزی عنوان کرد و گفت: برخی از این مواد درصورت بازیافت مناسب، قابلیت استفاده در صنایع دارویی، آرایشی - بهداشتی و نساجی را داراست.
 
مینایی که موسس قطب علمی مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات استراتژیک کشاورزی است، به سابقه 15 ساله فعالیت این قطب در دانشگاه تربیت مدرس اشاره کرد و گفت: برگزاری همایش تخصصی یکی از اصلی ترین فعالیت های قطب علمی مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات استراتژیک کشاورزی است که به صورت دوسالانه و در سطح ملی برگزار می شود و امسال شاهد برگزاری هفتمین دوره این همایش هستیم.
 
وی زمان برگزاری این همایش را 19 آبان ماه 1395 ذکر کرد و گفت: از جمله محورهای اصلی همایش می توان به مدیریت تولید و کاهش ضایعات، روش های بازیافت و استفاده از پسماندهای کشاورزی، مصرف بهینه آب در تولید و فرآوری محصولات کشاورزی، نقش کشاورزی دقیق و مکاترونیک در کاهش ضایعات، بررسی چگونگی بروز ضایعات کمی/ کیفی و نقش مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در کاهش ضایعات اشاره کرد.
 
مینایی افزود: روش های اندازه گیری و متدولوژی برآورد میزان ضایعات کشاورزی، بررسی مقاومت محصولات در برابر افت کیفی، نقش کاشت گلخانه ای در کاهش ضایعات و جلوگیری از هدر رفت آب، سامانه های تولید انرژی از پسماندهای کشاورزی، مدلسازی ضایعات و مطالعات جنبه های اقتصادی و تولید محصولات با ارزش افزوده، فراسود مند و غذا – دارو از ضایعات از دیگر محورهای این همایش ملی است.
 
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در تشریح اهداف برگزاری این همایش گفت: همایش مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، تحقق اهدافی همچون ارائه دستاوردهای نوین علمی در این زمینه، دستیابی به هدف قانون توسعه کشور مبنی بر کاهش ضایعات فراورده های کشاورزی، شناخت ابعاد و عوامل تاثیر گذار بر ضایعات و نیز نوع و طبیعت آن، افزایش آگاهی و اطلاع مردم، مسئولان، سیاستگذاران و برنامه ریزان کشور و جلب حمایت و همکاری سیاستگذاران و مدیران دولتی از ایده های جدید در بخش کاهش و بازیافت ضایعات فراورده های کشاورزی را دنبال می کند.
 
**مشکل ضایعات کشاورزی خاص ایران و کشورهای مشابه ما است
 وی با بیان اینکه تولید ضایعات محصولات کشاورزی در حجم زیاد، تقریبا خاص ایران و کشورهایی مشابه ماست، گفت: کشورهای پیشرفته به دلیل نوع فرهنگ مصرف، مدیریت مناسب، تجهیزات و تکنولوژی به روز در مراحل تولید، نگهداری، توزیع و مصرف، چندان با مشکل ضایعات و دور ریز محصولات کشاورزی روبه رو نیستند و کشورهای فقیر هم به دلیل منابع اندک و تولید محدود محصولات کشاورزی، تقریبا هرآنچه تولید می کنند را به مصرف می رسانند و ضایعات آنها هم زیاد نیست.
 
مینایی تصریح کرد: اما کشورهایی مانند ایران که فقیر نیستند و درعین حال، تکنولوژی و مدیریت تولید و توزیع مناسبی ندارند، حجم زیادی از تولیدات کشاورزی آنها به ضایعات تبدیل شده و از چرخه مصرف، خارج می شود بنابراین مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی باید به صورت بومی تعریف شود زیرا تجربه ای در این رابطه در کشورهای پیشرفته وجود ندارد که بتوان از آنها استفاده کرد.
 
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: با توجه به همین ملاحظات و ضرورت ها، از حدود 15 سال قبل تصمیم گرفتیم قطب علمی مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات استراتژیک کشاورزی را در دانشگاه تربیت مدرس راه اندازی کنیم و با فعالیت این قطب و برگزاری همایش های تخصصی دوسالانه، درصدد هستیم راهکارهایی مناسب برای حل این مساله به صورت مستمر ارائه دهیم.
 
وی با بیان اینکه طبق اهداف تعیین شده در برنامه توسعه پنجم کشور، میزان ضایعات محصولات کشاورزی باید به میزان 50 درصد کاهش می یافت، گفت: آمار دقیقی از کاهش ضایعات کشاورزی در کشور نداریم و این میزان، بسته به نوع محصول، منطقه و استان محل تولید، شرایط نگهداری و انبارداری، تجهیزات فرآوری و همچنین نوع مصرف محصولات، بین 3 تا بیش از 30 درصد متفاوت است.
 
مهلت ارسال مقاله به هفتمین همایش ملی مهندسی بازیافت و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی تا 26 شهریورماه تعیین شده و علاقمندان می توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر و ارسال مقاله در محورهای تعیین شده (ضایعات محصولات کشاورزی زراعی، باغی و دامی) به سایت اینترنتی همایش به نشانی www.solap.modares.ac.ir مراجعه کنند.