بهار نیوز - چرا ماشین زده می شویم؟

گروه علمی: فکر کنید که تعطیلات تابستان از راه رسیده و با شوق و شوری فراوان راهی سفری جاده ای می شوید و همانطور که مشغول لذت بردن از مناظر هستید ماشین زده می شوید و حال و روزتان بهم می ریزد. هیچ چیز نمی تواند بیشتر از این یک سفر خوش را خراب کند. اما ناراحت نباشید، این حس سرگیجه و حال بهم خوردگی نشانه ای از این است که مغز شما آنطورکه باید در حال کار و فعالیت است.

تحقیقات اخیر نشان داده است که ماشین زدگی می تواند نتیجه پاسخ مغز به این تصور باشد که بدن شما با مواد سمی آلوده شده است.
دانشمندان اظهار کرده اند که وقتی شما در اتومبیل هستید، مغزتان پیام هایی را در خصوص محیط اطرافتان دریافت می کند که این پیام های متغیر مشابه زمانی است که شما مسموم شده باشید. در موقع مسمومیت هم همانطور که همه می دانند استفراغ راحت ترین راه برای خارج نمودن مواد سمی از سیستم بدن است. خب، حالا ببینیم مغز چرا دچار سر در گمی می شود.

محققان تصور می کنند که ماشین زدگی (یا سایر مواردی که در اثر حرکت ایجاد می شوند مانند دریازدگی) به این دلیل ایجاد می شود که انسان ها مدت مدیدی نیست که سفر با وسایل نقلیه ای مانند اتومبیل، اتوبوس و کشتی ها را آغاز کرده اند و مغز ما هنوز به طور کامل با این شرایط سازگاری پیدا نکرده است.

علیرغم اینکه ما در اتومبیل یا اتوبوسی که در حال حرکت است سفر می کنیم، حواس ما هنوز این پیام را به ما می دهند که بدن ما در حالت ایستایی و سکون قرار دارد و البته در واقع هم وقتی در این وسایل نقلیه نشسته ایم بدن ما در حالت ایستایی است. در همین حال، مغز ما به واسطه حسگرهای تعادلی درک می کند که ما با سرعتی مشخص به سمت جلو در حرکتیم. این حسگر ها لوله های کوچک حاوی مایع هستند که در گوش میانی ما قرار دارند.

با حرکت، مایع داخل این لوله ها به اطراف حرکت می کند و به مغز ما این پیام را می دهد که در حال حرکت هستیم، در حالیکه در واقع ساکن در جای خود نشسته ایم. به همین دلیل هم مغز ما مرتب پیام هایی متناقض را دریافت می کند. بخش تالاموس مغز این اطلاعات را در کنار هم قرار می دهد و تشخیص می دهد که شرایط واقعا چگونه است. اما اغلب این بخش به این نتیجه می رسد که مسمومیت باعث این حالت شده و سعی می کند مواد سمی را از سیستم بدن خارج کند.

دین برنت یکی از عصب شناسان دانشگاه کاردیف در این خصوص می گوید :به محض اینکه مغز با مواردی از این قبیل گیج می شود واکنشش این است که برای اطمینان بهتر است مواد سمی را از بدن خارج کند و در نتیجه دچار حالت تهوع و استفراغ می شویم.

حالا اگر در حین سفر با اتومبیل از پنجره بیرون را بنگرید، شرایط بهتر خواهد بود چون بدین ترتیب به مغزتان اطمینان می دهید که در حال حرکت هستید و همه چیز روبراه است. مطالعه کتاب یا بررسی نقشه مسیر اوضاع را خراب می کند، چون مغز باور می کند که شما در حالت ایستایی و سکون هستید. راننده اتومبیل هم معمولا دچار مشکل نمی شود، چرا که موارد بصری زیادی در مقابل چشم راننده قرار می گیرد که به مغز پیام می دهد که فرد در حال حرکت است.

اما محققین هنوز پاسخ یک سوال را نیافته اند. چرا بعضی از ما دچار ماشین زدگی می شویم و بعضی دیگر نه؟ و چرا عده ای در کودکی دچار ماشین زدگی می شوند ولی در بزرگسالی نه؟ در تحقیقی که در سال 2013 انجام شد مشخص شد افرادی که در حالت سکون هم زیاد بدن خود را به اطراف حرکت و تاب می دهند بیشتر در معرض دریا زدگی هستند. علت این امر این است که این افراد کلا به طور متفاوتی حرکت می کنند و با کوچکترین تغییر در نوع حرکت مغزشان پیام مسمومیت را صادر می کند.

برای رهایی از این مشکل پیشنهاد می شود پیش از سفر غذای سبکی سرشار از پروتئین میل کنید و ازمطالعه در طول مسیر خودداری کنید. بد نیست گهگاهی هم از راننده بخواهید خودرو را متوقف کند تا شما هوایی بخورید و مغزتان را از سردرگمی نجات دهید.