امروز افراد زیادی از همدوره‌ای‌ها، دانشجویان و همکارانش در بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی مربوط به میراث فرهنگی فعال‌اند، اما معدودند افرادی که تجربه‌ی کاری‌شان را از حضور دکتر باقر آیت‌الله زاده شیرازی گرفته باشند و افرادی مانند رحمت‌الله رئوف، رئیس کنونی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران یا «احمد جبل‌ عاملی»، معمار و کارشناس پیشکسوت مرمت بناهای تاریخی اصفهان از این نمونه‌اند.

رحمت‌الله رئوف در کنار دیگر دوستان شیرازی، ‌با او همراه بود در دهه‌ی 60 و حتی زمانی‌که سازمان میراث فرهنگی با کمک، حمایت و تلاش‌های باقر آیت‌الله زاده شیرازی، مهدی حجت، محمد علی نجفی ایجاد شد و رئوف نیز به این سازمان قدم گذاشت و شد بخشی از خاطرات مردی که حافظ تاریخ کشور بود تا 9 سال پیش و امروز هنوز خاطره‌هایش پابرجاست. رئوف به بیان خاطراتی از باقر آیت‌الله زاده شیرازی پرداخت.

«روزی که به سازمان میراث فرهنگی وارد شدم و به عنوان یک کارمند کارم را آغاز کردم هرگز فکر نمی‌کردم که روزی پس از حرف‌ها و به دست آوردن تجربیات زیاد از بودن کنار دکتر شیرازی؛ اقدام به ایجاد کمیته راهبردی کنم. اقدامی که حاصل معاشرت با مرحوم دکتر شیرازی باشد.

این قدم را به دنبال نظرات شیرازی که معتقد بود باید در مورد موضوعات این حوزه جمعی تصمیم گرفت چون هر فردی اگر به تنهایی در چنین مواردی اقدام به تصمیم‌گیری کند احتمال اشتباه دارد و به همین دلیل بود که گاهی اوقات سمینار و برنامه‌هایی با موضوعات مختلف میراث فرهنگی نیز برگزار می‌کرد. حتی دکتر شیرازی آموزش نیرو در فضای میراث فرهنگی را یکی از مهمترین اهدافی می‌دانست که باید برای آینده به انجام می‌رسید.»

رئوف با یادآوری خاطره‌ای از حضور شیرازی در اصفهان گفت: «یک روز همراه با وی در دفتر اصفهان نشسته بودیم. آقای احمد جبل‌عاملی، یکی از پیشکسوتان مرمت بناهای تاریخی وارد شد و یک سوال درباره معماری بنای مسجدجامع اصفهان از او پرسید و دکتر شیرازی به جزئیات اثر در نقاط مختلف اشاره کرد که در کدام نقطه چه اتفاقی افتاده و چه کاری باید انجام داد.»

وی ادامه داد: آموزش نیرو یعنی کسانی را تربیت کنیم که اهمیت موضوع را می‌دانند و اصالت اثر را حفظ می‌کنند. آقای شیرازی این موارد را به ما منتقل کرد. با توجه به این بحث‌ها و آموزشی که از آقای شیرازی گرفته بودم هیات راهبردی نیاوران را ایجاد کردم.

مهمترین کاری که "شیرازی" انجام داد
او مهمترین کاری که مرحوم شیرازی در حوزه میراث فرهنگی انجام داد را دستور پوشاندن نشانه‌های حکومت پهلوی روی تزئینات بناهای تاریخی بیان کرد و توضیح داد: پس از پیروزی انقلاب دکتر شیرازی به عنوان مدیر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی به صورت تلفنی و نه کتبی به برخی افراد مورد وثوق خود دستور داد تا علائم، نشانه‌ها و تزئیناتی که روی سردرهای ارزشمند و تاریخی به خصوص مربوط به حکومت پهلوی را به صورت نامحسوس با گچ بپوشانند تا تخریب نشوند. قطعا اگر آن زمان این دستور صادر نمی‌شد امروز آثار تاریخی زیادی نداشتیم.

رئوف در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به سفری که دکتر شیرازی در زمان قائم مقامی‌اش در سازمان میراث فرهنگی به همراه خانواده‌ی خود به تبریز داشت، به بیان خاطره‌ای پرداخت. او گفت:‌ »قبل از ادغام میراث فرهنگی با گردشگری داشت و در ز مان ریاست زرگر در سازمان میراث فرهنگی نیاز به مشورت فوری با مرحوم شیرازی داشت، او دستور داد تا دکتر شیرازی را پیدا کنیم. وی به همراه خانواده‌اش برای استراحت به تبریز رفته بود و فقط مسئول دفترش می‌دانست که او کجاست؟ به آقای وهاب‌زاده رئیس وقت میراث فرهنگی تبریز تماس گرفتیم تا او را پیدا کند اما آقای وهاب‌زاده اعلام کرد دکتر شیرازی را ندیده است.

پس از آن متوجه شدیم که وی برای تفریح با خانواده‌اش به مدت یک هفته در پارک ائل‌گلی تبریز چادری کرایه کرده و آنجا مستقر بود، در حالی که میراث فرهنگی در خانه مشروطه تبریز مهمان‌سرا ایجاد کرده بود و وی حتی از آن مکان نیز استفاده نکرد و در مقابل اعتراض دیگران گفت من با پولی که قرار بود برای سفر من خرج شود می‌توانم یک اثر را مرمت کنم.»

"شیرازی" مرکز اسناد و مدارک بناهای تاریخی در اصفهان را ایجاد کرد
احمد جبل‌عاملی، یکی دیگر از پیشکسوتان مرمت و معماری بناهای تاریخی اصفهان و از همدوره‌ای‌های مرحوم شیرازی نیز درباره‌ی مهمترین اقدامی که مرحوم باقر آیت‌ الله زاده شیرازی پس از ایجاد سازمان میراث فرهنگی با تجمیع چند سازمان در کنار یکدیگر انجام داد، صحبت کرد.

او که 42 سال پیش برای نخستین بار دکتر شیرازی را در دوره دکترا در دانشگاه ایتالیا دیده بود، در صحبت کوتاهی گفت: ایجاد مرکز اسناد و مدارک بناهای تاریخی در اصفهان یکی از مهمترین کارهایی بود که او انجام داد. وی نخست همه‌ی شهر اصفهان و به مرور استان اصفهان را شناسایی و روی نقشه معین کرد.

بهار نیوز