گروه فرهنگی: شاید کمتر کسی بداند فیلمهای مشهور «پرندگان»، «۳:۱۰ به یوما» و «بنجامین باتن» بر اساس داستانهای کوتاهی از نویسندگان صاحبنام ساخته شدهاند.
داستان کوتاه ژانری است برای زندگی مدرن. در تعریف آن آمده «داستانی که در یک نشست بتوان خواند»؛ این یعنی داستانی که کوتاه است و نویسنده برای پروراندن شخصیتها، صحنهها، نقطه اوج، ایجاد تعلیق و کشاندن خواننده به درون داستان وقت زیادی ندارد. با این حال، همین قصههای چندصفحهای دستمایه ساخت فیلمهای بلندی شدهاند که نامشان در تاریخ سینما ماندگار شده است. «هافینگتون پست» در یکی از جدیدترین گزارشهایش از داستانهای کوتاهی یاد کرده که فیلمهای معروفی چون «راشومون»، «مورد عجیب بنجامین باتن»، «ادیسه فضایی» و «پرندگان» براساس آنها ساخته شده است.
«نگهبان» آرتور سی. کلارک
با عرض پوزش از «کلارک» که معتقد بود داستان فیلم «ادیسه فضایی» به اندازه شباهت یک دانه بلوط با یک درخت بلوط کاملا رشدیافته، به کتابش ربط دارد، داستان «نگهبان» هسته اصلی فیلم کلاسیک «استنلی کوبریک» است. در هر دو این آثار یک سازه ناشناخته از بیگانهها روی سطح ماه جامانده است. فیلم و داستان هر دو به مفاهیمی شبیه به هم پرداختهاند.
«دافنه دو موریه» و «آلفرد هیچکاک» دو روی سینمایی و ادبی سکه ژانر هنری وحشت هستند؛ بنابراین نتیجه همکاری این دو مسلما چیز زیبایی از کار درمیآید. اگر هنوز داستان اصلی «پرندگان» هیچکاک را نخواندهاید، همین حالا دست به کار شوید. بعد از خواندن این اثر از نویسنده «ربکا»، دیگر به پرندهها مثل قبل نگاه نمیکنید.
«در بیشه» ریونوسوکه آکوتاگاوا
«ریونوسوکه آکوتاگاوا» داستان کوتاهی نوشت به نام «راشومون» و چند سال بعد «آکیرا کوروساوا» المانهایی از آن را در فیلم کلاسیک معروفش استفاده کرد. با این حال «کوروساوا» فیلمساز بزرگ ژاپنی، بنمایه «راشومون» را از داستان دیگری از این نویسنده به نام «در بیشه» قرض گرفت. این داستان به سه روایت غیرقابل اطمینان حول محور مرگ یک سامورایی میپردازد. «آکوتاگاوا» نویسنده داستان کوتاه بود که از او به عنوان پدر داستان کوتاه ژاپن نام برده میشود. او تا زمان خودکشیاش در سن ۳۵ سالگی، بیش از ۱۰۰ داستان کوتاه به چاپ رساند.
«خرس به کوهستان آمد» آلیس مونرو
«آلیس مونرو» نویسنده کانادایی برنده نوبل بیشتر برای نگارش داستانهای خانگی و درامهای زنانه درباره زندگی روزانه شهرت دارد. «دور از او» نام فیلمی است که براساس داستان مونرو ساخته شده و به داستان زوجی سالمند میپردازد. دچار شدن زنِ داستان به بیماری آلزایمر و تاریخچه خیانتهای همسرش، محورهای اصلی داستان «مونرو» هستند. فیلمی که براساس آن ساخته شده، بسیار دیدنی و دوستداشتنی است اما از اصل اثر هم نباید غافل شد. «سارا پلی» که در نوجوانی نقش اصلی سریال پرطرفدار «قصههای جزیره» را ایفا میکرد، نویسنده و کارگردان «دور از او» است. این فیلم در جشنواره بینالمللی فیلم تورنتو اکران شد، آغازگر فستیوال فیلم «ساندنس» ۲۰۰۷ بود و در دو بخش جوایز آکادمی اسکار به عنوان نامزد معرفی شد.
«۳:۱۰ به یوما» المور لئونارد
مسلما همه ما دوست داریم بازی خیرهکننده «راسل کرو» و «کریستین بیل» را در فیلم وسترن «۳:۱۰ به یوما» تماشا کنیم، اما سهم «المور لئونارد» چه میشود؟ داستان او فضایی کاملا کلاسیک دارد. «المور لئونارد» اولینبار این داستان را در سال ۱۹۵۳ در مجله «دایم وسترن» به چاپ رساند. «۳:۱۰ به یوما» یکی از آثار ادبی وسترن است که دو بار مورد توجه سینماگران قرار گرفته؛ اقتباسهای سینمایی این داستان در سالهای ۱۹۵۷ و ۲۰۰۷ به روی پرده رفته است.
«مورد عجیب بنجامین باتن» اف. اسکات فیتزجرالد
شاید کمتر کسی بداند که داستان فیلم معروف «مورد عجیب بنجامین باتن» در اصل برگرفته از کتابی به همین نام از نویسنده رمان «گتسبی بزرگ» است. جلد کتاب «اسکات فیتزجرالد» همه داستان را لو میدهد. داستان «بنجامین باتن» آنقدر عجیب و غریب است که به نظر نمیرسد «فیتزجرالد» آن را نوشته و «برد پیت» نقش اصلی فیلمش را ایفا کرده، اما در واقع این اتفاق رخ داده است! با این حال میتوان گفت فیلم «دیوید فینچر» نگاهی دراماتیک به داستان دارد، اما داستان کوتاه «فیتزجرالد» حسی ناراحتکننده را در مورد موقعیتهای زندگی «باتن» پیش چشم خواننده میگذارد.
«ریتا هیورث و رستگاری در شائوشنک» استفن کینگ
اگر فیلم «رستگاری در شائوشنک» را دیدهاید و آرزو کردهاید کاش این داستان را یک رماننویس بااستعداد نوشته بود، آرزویتان خیلی وقت پیش برآورده شده. در واقع فیلم «فرانک دارابونت» نسخه وفاداری به رمان کوتاهی از «استفن کینگ» است. «دارابونت» غیر از این، چند اثر دیگر از این نویسنده مطرح آمریکایی را به دنیای سینما معرفی کرده. «مسیر سبز» و «مه» از دیگر آثاری هستند که نام این رماننویس و کارگردان را کنار هم قرار میدهند.
برادران نولان
«ممنتو» جوناتان نولان
داستان کوتاه «ممنتو موری» یا «مرگ را به خاطر بسپار» اولینبار سال ۲۰۰۱ در مجله «اسکوایر» به چاپ رسید. «جوناتان نولان» پیش از اتمام کارش، ایده اقتباس سینمایی آن را با برادرش «کریستوفر» در میان گذاشت. «کریستوفر نولان» فیلم «ممنتو» (به یاد آر) را ساخت و برادرش همان مضمون را در داستانش روایت کرد. فیلم «ممنتو» سبک بصری بهیادماندنیای دارد، اما خواندن نثر هنرمندانه و نحوه پرداختن به این تم در داستان «جوناتان» هم لذت خاص خودش را دارد.
«مگس» جورج لانگلان
«مگس» فیلمی علمی ـ تخیلی و کاملا ترسناک است که براساس داستان کوتاهی از «جورج لانگلان» ساخته شد. داستان درباره زنی است که پس از کشتن همسرش با یک دستگاه پرس هیدرولیک در بیمارستان روانی بستری میشود، اما آیا این مسأله ربطی به مگس عجیبی که پسرش بعدا در خانه مشاهده میکند و آزمایشاتی که پدرش پیش از مرگ انجام میداده، دارد یا نه؟ «کورت نیومان» کارگردان این فیلم اقتباسی است که در سال ۱۹۵۸ به روی پرده رفت.