افزایش حوادث مرگ‌آور در مترو تهران
برای حادثه بزرگی که در شهران رخ داد، نشست‌های متعدد در چند خیابان، مثل خیابان نزدیک به مرکز تجاری کورش (خیابان پیامبر)، خیابان شوش و صفی‌علیشاه و در ادامه حوادث مرگ‌آور در مترو کیانشهر و... هنوز دلیل مشخصی اعلام نشده و مسئولان شهرداری و مترو تهران همچنان تصمیم ندارند مسئولیت خود در همه یا بخشی از این حوادث را بپذیرند.
در همه این موارد، از ابتدای حادثه تا ماه‌ها بعد، شهرداری و به طور مشخص، مترو تهران، شرکت‌های آب و فاضلاب و وضعیت خاک در تهران و آب‌شستگی‌های متعدد و پوسیدگی و فرسودگی تأسیسات شهری و مواردی از این دست را به عنوان دلیل اصلی حوادث مطرح کردهاند. این روند تا امروز ادامه دارد و در حادثه مترو قیام که عملیات آن از دو هفته قبل شروع شده بود، همچنان تأکید دارند مشکل از مترو نبوده است.
هفته دوم مهر ماه بود که خبری مبنی بر ریزش در بخشی از مترو قیام منتشر شد، دراین‌باره شهرداری تهران که اخیرا سخنگودار شده، توضیحی نداد، اما در عوض احمد دنیامالی، عضو شورای شهر تهران، چند روز بعد (١٨ مهر) در صحن علنی اعلام کرد ریزشی در مترو قیام اتفاق نیفتاده است و آنچه اتفاق افتاده در راستای اقدامات پیشگیرانه بوده است. بااین‌حال یک روز بعد، یعنی ١٩ مهر، خبر ریزش گودالی در مترو قیام‌دشت در رسانه‌ها منتشر شد که در آن علاوه بر کارگر افغان، مأمور آتش‌نشانی که برای نجات او وارد گودال شده بوده، دچار حادثه شده و هر دو دفن و خفه می‌شوند.
علت حادثه در مترو محلاتی - که هفته گذشته رخ داد - را نیز ریزش در قسمت دپوی ستون‌های بتونی کارگاه اعلام کردند؛ این‌گونه که روی دو کارگر در محدوده کارگاه مترو که باید ایمنی داشته باشد، ستون بتونی افتاد و یکی از آنها درجا کشته شد و دیگری با کمک عوامل اورژانس راهی بیمارستان فیروزگر شد. در این دو مورد هم مثل موارد قبلی کارشناسان رفتند تا برای ماه‌های طولانی مشغول بررسی باشند.
پس از این دو اتفاق اخیر، کانال منسوب به رئیس شورای اطلاع‌رسانی شهرداری تهران توضیحاتی را ارائه و اعلام کرد: «به دنبال رؤيت تغييراتي در سطح معبر ميدان قيام در تاريخ ١٧ مهر و انجام عمليات ايمن‌سازي اوليه با هدف جست‌وجوي علت تغييرات قابل مشاهده در سطح، عمليات تكميلي شناسايي آغاز شد و در ادامه حفره ديگري ناشي از آب‌شستگي رؤيت شد كه حين عمليات يكي از كارگران فعال در محل به داخل اين حفره سقوط كرد».
در این توضیح آمده است: «تيم آتش‌نشاني به فاصله چهار دقيقه در محل حاضر و عمليات نجات را آغاز كردند كه به دليل ناپايداري خاك و ريزش مجدد آقاي مهدي حاجي‌پور، نيروي نجات آتش‌نشان دچار حادثه شد و پس از انتقال به بيمارستان متأسفانه به شهادت رسيد».
در توضیح شهرداری تهران تأکید شده است که عمليات عمراني تونل خط ٧ مترو دو سال قبل به وسیله دستگاه تي‌بي‌ام انجام شده و هيچ‌گونه عمليات عمراني در اين محدوده انجام نشده است.
اما از آنجایی که همه این حوادث به شکل مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با پروژه‌های مترو بوده‌‌اند، نمی‌توان سهم مترو از این حوادث را نادیده گرفت و ازهمین‌رو حتی اعضای شورای شهر تهران به عنوان ناظران روی عملکرد شهرداری تهران در تمام این حوادث نسبت به عملکرد مترو، پیمانکاران و سهل‌انگاری‌های احتمالی در این روند، هشدار و تذکر دادند.
در این دو مورد آخر نیز ابوالفضل قناعتی، عضو هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران که در چنین حوادثی معمولا منبع توضیح‌دهنده به رسانه‌هاست، توضیحاتی را ارائه داد. او می‌گوید در این حوادث اخیر مترو تقصیری نداشته، اما درهرصورت باید درباره این حوادث پاسخ‌گویی داشته باشد.
او ادامه داد: «درباره مترو قیام، عملیات عمرانی از طریق دستگاه TBM دو سال قبل تمام شده و در این مورد استاندارد کار TBM جای سؤال ندارد؛ چراکه این دستگاه بدون اشکال کارش را انجام می‌دهد و نمی‌توان ایرادی به آن وارد کرد. در این ایستگاه پیش‌تر دو لوله آب ترکیدگی داشته و باعث شستگی آب شده است. برخی دیگر از اهالی و کارشناسان اعلام کردهاند خاک این محل دستی و دارای نخاله هم بوده است».
قناعتی در ادامه گفت: «مسئولان مترو برای جلوگیری از حادثه بیشتر، تلاش می‌کنند در محل مورد نظر گودالی را ایجاد کرده و آن را با بتون پر کنند. در زمان ایجاد این گودال، گودال به دلیل شرایط خاک، ریزش می‌کند و یکی از کارگران (کارگر افغان فوت‌شده) داخل آن محبوس می‌شود. در ادامه هم از میان چند مأمور آتش‌نشانی که برای کمک به این کارگر رفته بودند، یکی از آنها محبوس و متأسفانه خفه می‌شود».
این عضو شورای شهر تهران می‌گوید: «این مسیر از دو طرف بین قیام و ١٧ شهریور مسدود شده است و قرار است شهرداری تهران از امروز (شنبه) با عملیاتی که ضریب ایمنی بیشتری دارد، از طریق تزریق بتون در داخل زمین، استحکام این معبر را بیشتر کند».قناعتی همچنین درباره مترو محلاتی هم به «شرق» توضیح داد و گفت: «در محل کارگاه مترو محلاتی، کارگران در چیدمان تیرچه‌های بتونی اشتباه داشته‌‌اند و همین موضوع باعث می‌شود در زمان جابه‌جایی، این تیرچه‌بلوک‌ها دچار حادثه شوند و این تیرچه‌ها روی خودشان آوار شود. در این حادثه هم یکی از کارگران متأسفانه کشته می‌شود».
او در پاسخ به این سؤال که آیا در پروژه‌های مترو اتفاق خاص یا تغییری ایجاد شده که میزان حوادث آن این قدر زیاد شده؟ و آیا این تعداد حادثه شائبه فداکردن دقت برای سرعت را بیشتر نمی‌کند، افزود: «نباید عملکرد اشتباه و دارای خسارت را توجیه کنیم و این را قبول دارم که تعداد حوادث در این مدت قابل‌دفاع نیست، اما باید توجه داشت حجم بیشتر کار، تلفات بیشتر هم دارد. مترو تهران تا سال ٩١ تنها ١٨ کیلومتر از خطوط را در دست ساخت داشت، اما درحال‌حاضر حدود صد کیلومتر مترو را در دست ساخت دارد که طبق قول شهردار تهران، باید تا پایان سال ٩٦ خطوط ٦ و ٧ را تکمیل کند و تحویل دهد.»
قناعتی می‌گوید «در این شرایط که حجم کار این‌قدر زیاد شده قطعا میزان خسارت و تلفات بیشتر می‌شود و بیشتر هم خودشان را نشان می‌دهند. این روند البته از نظر ما قابل‌توجیه نیست و شهرداری تهران باید با دقت بیشتری این پروژه‌ها را پیش ببرد».
پس از حادثه مرگ چهار کارگر در حادثه کیانشهر و مجروح‌شدن چند کارگر دیگر، مازیار حسینی، معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران، در نشستی خبری در همان محل، مرگ چهار کارگر را تأیید و مرگ آنها را «در راه سازندگی میهن خود قلمداد کرد». گویا مسئولان در شهرداری تهران رویکردی متفاوت با دیگران درباره حوادث در مترو دارند و حتی مرگ کارگران افغان و ایرانی را که با درآمدهای ناچیز در این محیط‌های پرخطر کار می‌کنند، جور دیگری تعریف می‌کنند.
حال با ادامه این حوادث در مترو و باقی‌مانده کار در پروژه‌های خط ٦ و ٧ که با تأخیری بیش از دو سال همراه است، باید پرسید، با این تعریف مسئولان شهرداری، چند نفر دیگر از حدود ٢٠ هزار نفری که فعلا در جبهه‌های مختلف کاری مترو فعال هستند، باید در راه میهن جان‌فشانی کنند تا تونل‌های مترو آماده شوند و در ادامه هم خطر آوار برای مردمی که از آن استفاده می‌کنند، نداشته باشند؟
