بهار نیوز - حقایقی درباره نرخ بیکاری در ایران

گروه اقتصادی: کارشناسان می‌گویند نرخ بیکاری در ایران ۱۲ درصد نیست و مرکز آمار ایران باید برای رسیدن به عدد واقعی شیوه‌های محاسبه خود را تغییر دهد، مرکز آمار هم می‌گوید شیوه محاسبه بیکاری همان است که در ILO آمده و نمی‌توان آن را تغییر داد.

ولی به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان آیا واقعا مرکز آمار ایران راهی برای ارایه اطلاعات جامع و واقعی درباره نرخ بیکاری ندارد؟ زمانی که دولت نهم و دهم بر سر کار بود متهم می‌شد با برخی اقدامات از جمله دستکاری در پایه‌های آماری تلاش می‌کند وضعیت اقتصاد ایران را بهتر از آنچه هست نشان دهد. به هر حال وضعیت اقتصادی کشور در آن هشت سال به سمتی پیش می‌رفت که افراد جامعه افت شاخص‌های کلان اقتصادی را احساس می‌کردند. با این حال وقتی مراجع رسمی آمارهای مربوط را اعلام می‌کردند این آمارها آنگونه که لازم بود تورم بالا، بیکاری قابل توجه و رشد اقتصادی منفی را منعکس نمی‌کردند.

نتیجه آن بود که مراکز رسمی و دولتی ارایه آمار متهم به همدستی با دولت برای ارایه آمارهای نادرست شدند.یکی از این آمارها مربوط به نرخ بیکاری بود. مهم‌ترین عامل تاثیر گذار در نرخ بیکاری نیز رشد اقتصادی است و طبیعتا در سال‌هایی که کارشناسان اقتصادی رشد اقتصادی را هر سال نسبت به سال قبل کمتر ارزیابی می‌کردند، باید این رشد منفی خود را در نرخ بیکاری نشان می‌داد ولی وقتی مراجع رسمی نرخ بیکاری را منتشر می‌کردند آمارها به گونه‌ای بود که گویی رشد منفی به صورت ناچیزی در نرخ بیکاری منعکس شده است.

سال‌ها شیوه‌ محاسبه نرخ بیکاری در ایران بر پایه روزانه بود. به این ترتیب که مثلا اگر فردی در هفته دو روز کار کند جزو بیکاران نرخ بیکاری به حساب نمی‌آید، ولی این شیوه در ابتدای دولت نهم تغییر کرد به گونه‌ای که اگر هر فرد به جای هفته‌ای دو روز، هفته‌ای یک ساعت کار کند در شمار بیکاران به حساب نمی‌آید.طبیعتا تغییر به این بزرگی در محاسبه نرخ بیکاری سبب آن شد که کاهش رشد اقتصادی آنگونه که شایسته است در نرخ بیکاری منتشر شده از سوی مراجع رسمی خود را نشان ندهد.این اقدام مورد انتقاد شدید کارشناسان و منتقدان عملکرد اقتصادی دولت نهم و دهم نیز قرار گرفت.

البته پاسخ این دولت نیز روشن بود ابتدا اینکه این اقدام و مقدمات تغییر در شیوه محاسبه در دولت هشتم انجام شده است، سپس اینکه طبق تعریف ILO نرخ بیکاری باید به همین شیوه که اکنون مرسوم شده حساب شود.در دولت قبل و ابتدای دولت یازدهم در راس مرکز آمار افرادی کرسی ریاست را به عهده داشتند که کمتر خود را ملزم به پاسخگویی به رسانه‌ها می‌دانستند. شاید به همین دلیل هرگز جواب شفاف و روشنی به این سوال داده نشد که بالاخره در مورد این نرخ چه تصمیمی گرفته شده و چرا با وجود انتقاد کارشناسان درباره اینکه این نرخ واقعی نیست تصمیم کارشناسانه‌ای گرفته نمی‌شود.البته با تغییر ریاست این سازمان که حدود سه ماه پیش اتفاق افتاد شرایط تغییر کرد و ریاست جدید در بدو ورود روابط مساعدی را با رسانه‌ها آغاز کرد.جواب کارشناسان به این مسئله این است که بله، طبق محاسبات ILO نیز بیکار به کسانی اطلاق می‌شود که حتی هفته‌ای یک ساعت هم کار نمی‌کنند. با این همه آنها انتقاداتی را به این شیوه اعلام نرخ بیکای وارد می‌کنند، مثلا اینکه این شیوه در ایران چندان به کار نمی‌آید و نمی‌توان در تحقیق و پژوهش و برنامه‌ریزی بر مبنای آن عمل کرد.