تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۸/۰۱ ساعت ۰۹:۱۴
کد مطلب : ۱۱۸۹۹۱
دولت یازدهم برای "سلامت" چه کرد؟
"امید به زندگی" ایرانی‌ها افزایش یافت
گروه جامعه: آمارها در آخرین سال فعالیت این دوره از وزارت بهداشت نشان دهنده بهبود برخی شاخص‌های مهم سلامتی نظیر "سن امید به زندگی" و "مرگ و میر مادران و نوزادان" است.
بنا بر گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، ایران در سال 1394، با کمترین میزان مرگ مادر و نوزاد نسبت به چند دهه اخیر روبرو بوده و سن امید به زندگی در کشور به 74 سال رسیده است.
شاخص‌ها و متغیرهای وضعیت حوزه سلامت در زمان تحویل آن به دولت یازدهم در سال منتهی به ۱۳۹۲ نشان می‌دهد که شاخص امید به زندگی در بدو تولد از ۷۲ در سال ۱۳۹۰ به ۷۳ در سال۱۳۹۲ رسیده است. مهم‌ترین علل افزایش امید به زندگی در سال‌های اخیر نیز کاهش مرگ و میر کودکان زیر پنج سال، افزایش دسترسی مردم به خدمات بهداشتی، افزایش سطح سواد و ایجاد تسهیلات در مناطق روستایی عنوان می‌شود.
بر اساس اطلاعات مطالعه DHS در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲، روند میزان مرگ کودکان زیر پنج سال برپایه داده‌های سازمان جهانی بهداشت به ترتیب به ۱۸ و ۱۷ مورد در هزار تولد زنده است. همچنین میزان مرگ کودکان زیر یکسال بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال‌های مذکور، ۱۵ و ۱۴ مورد در هر ۱۰۰۰ تولد زنده اعلام شده است.
در سال ۱۳۹۲ حدود ۹۸ درصد کودکان زیر یک سال، واکسن‌های سه گانه، سل، فلج اطفال و هپاتیت خود را دریافت کرده‌اند. نرخ مرگ و میر مادران در کشور در این سال به ۱۹.۹ در ۱۰۰هزار تولد زنده رسید. تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی نیز از ۲۲۸۱ واحد در سال۱۳۸۷، به تعداد ۲۳۸۸ مرکز در سال ۱۳۹۲ رسید.
در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ تعداد مراکز بهداشتی درمانی شهری از ۱۷۷۷ به ۱۹۴۷ مرکز رسید و سهم پرداخت مستقیم مردم در حوزه سلامت نیز در سال ۱۳۹۲ بیش از ۶۰ درصد و نسبت تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۲ به میزان ۱.۴۴ اعلام شده است.
دولت یازدهم در حوزه سلامت چه کرد؟
در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ اختصاص اعتبار ویژه برای رفع بحران دارویی، تأمین داروهای مورد نیاز بیماران و جلوگیری از ادامه روند کمبود و گرانی دارو بخشی از اقدامات وزارت بهداشت دولت یازدهم در حوزه دارویی بود. همچنین می‌توان ایجاد نظام تأیید اصالت دارو برای مبارزه با داروهای قاچاق و در ادامه، پیگیری در شمول قرار دادن تجهیزات پزشکی، مکملها و مواد غذایی برای کنترل اصالت فراورده‌های سلامت را به عنوان یکی از دستاوردهای مهم این حوزه برشمرد.
برنامه حمایت از تولید داخل دارو و تجهیزات پزشکی نیز همواره به عنوان یکی از اولویت های وزارت بهداشت مطرح می شد. طبق اقدامات و برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت، سهم داروهای تولید داخل از کل بازار دارو از ۶۰ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۷۰ درصد در سال ۱۳۹۴ ارتقا یافته است.
پوشش بیمه‌ای ۱۰ میلیون نفر در دولت یازدهم
طرح تحول نظام سلامت در اردیبهشت ۱۳۹۳ شامل اصلاحات در بیمارستان‌ها و کاهش سهم پرداختی مردم آغاز شد. یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت بعد از اجرای این طرح، تدوین و ابلاغ کتاب جدید ارزش‌های نسبی خدمات سلامت و هتلینگ و گسترش خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها و اجرای اصلاحات در حوزه آموزش پزشکی بود.
پوشش بیمه‌ای افراد فاقد بیمه نیز در این طرح مورد توجه وزارت بهداشت قرار گرفت که به دنبال آن، بیش از ۱۰ میلیون نفر از افراد فاقد بیمه بطور رایگان تحت پوشش سازمان بیمه سلامت قرار گرفته‌اند.
کاهش پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های دولتی در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ از ۳۷ درصد به حدود ۸.۵ درصد نیز یکی دیگر از اقدامات وزارت بهداشت بوده که نتیجه آن بهره‌مندی نزدیک به ۱۵ میلیون بیمار بستری از این خدمات است.
۹۴ میلیون ویزیت برای ۴۰ میلیون بیمار
حفاظت مالی از بیماران بستری در برابر هزینه های کمرشکن سلامت در بیمارستان‌های دولتی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در عرصه سلامت عنوان کرد. مطابق برنامه وزارت بهداشت این برنامه برای جمعیت کشور به صورت هدفمند صورت گرفته است. پیش از اجرای طرح تقریبا همه بیماران برای خرید تجهیزات و لوازم مصرفی به خارج بیمارستان ارجاع می‌شدند که این میزان در حال حاضر به ۳.۲ درصد کاهش یافته است.
بنابر اعلام مسوولان وزارت بهداشت، کاهش ۴۲ درصدی قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی پرمصرف، ساخت ۶۵۸ کلینیک ویژه به ارایه خدمات ویزیت سرپایی با تعرفه دولتی در ۳۵۸ شهر و انجام بیش از ۹۴ میلیون ویزیت توسط ۱۱۰۰۰ نفر پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص، در سال ۱۳۹۴ برای بیش از ۴۰ میلیون بیمار و مراجعه کننده با رعایت استانداردهای وزارت بهداشت را می‌توان به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای این حوزه مطرح کرد.
انجام بیش از ۹۲۰ هزار زایمان طبیعی رایگان در سراسر کشور، بازسازی دو میلیون متر مربع کف، دیوار و سقف و فضای بستری، توزیع ۷۸۰۰۰ قلم تجهیزات هتلینگ، توزیع ۱۸۷۵۰ تخت و نوسازی ۳۹ هزار تخت بیمارستانی در سال‌های اجرای طرح تحول، راه‌اندازی ۲۱ پایگاه اورژانس هوایی وانتقال ۳۷۴۷ مصدوم و بیمار به بیمارستان‌ها طی۲۳۶۵ سورت پروازی در این طرح و همچنین راه‌اندازی ۱۷۱۴ تخت مراقبت ویژه نوزادان، اطفال و بزرگسالان، افزایش ۹۰۰ تخت روانپزشکی در بیمارستان‌های عمومی در طرح تحول نیز از جمله این اقدامات است.
تامین ۱۱۰۶۰ تجهیزات سرمایه‌ای متوسط و سنگین در بیمارستان‌های موجود وتامین ۱۶۶۸۹ تجهیزات سرمایه‌ای متوسط و سنگین در بیمارستان‌های جدیدالاحداث و راه‌اندازی تعداد ۱۰۴۰۰ تخت جدید الاحداث را می‌توان به عنوان بخش دیگری از تغییرات حاصل از اجرای این طرح برشمرد.
نظام شبکه بهداشت کشور بازسازی شد
بعد از اجرای این طرح، در مجموع ۵۷۳۵ پزشک در ۳۳۸ بیمارستان از ۳۰۱ شهر محروم مورد حمایت برنامه ماندگاری قرار گرفته‌اند. همچنین برنامه پزشک خانواده در دو استان فارس و مازندران نیز اجرایی شد. تا پایان سال ۱۳۹۴ مراکز خدمات سلامت برای حدود ۱۰ میلیون نفرحاشیه نشین که پیش از این از هیچ خدمت بهداشتی برخوردار نبودند، ایجاد شده است. تدوین طرح بازسازی و نوسازی نظام شبکه بهداشت و درمان کشور با رویکرد تقویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه نیز در نظام سلامت دولت یازدهم مورد توجه قرار گرفت.
همچنین تدوین شاخص‌های ارزیابی کوریکولوم آموزشی رشته‌های علوم پزشکی در راستای تطبیق برنامه‌های آموزشی رشته‌های علوم پزشکی با مفاهیم ارتقای سلامت را نیز می‌توان به عنوان گامی مثبت در زمینه تحول آموزش پزشکی کشور محسوب کرد.
افزایش شاخص امید به زندگی در کشور و کاهش مرگ و میرکودکان زیر ۵ سال
به طور کلی، در نتیجه اقدامات بخش سلامت، شاخص امید به زندگی در بدو تولد به ۷۴ سال در سال۱۳۹۴ رسید و روند میزان مرگ کودکان زیر پنج سال در سال ۱۳۹۳ به ۱۵.۸مورد در هزار تولد زنده کاهش یافت. همچنین مرگ نوزادان به ۱۰ در هزار تولد زنده و مرگ مادران به ۱۸.۹ در ۱۰۰هزار تولد زنده کاهش یافت. به این ترتیب، سهم پرداخت مستقیم از جیب مردم از هزینه‌های سلامت در سال ۱۳۹۴ به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یافته و نسبت تخت به ۱۰۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۴ به میزان ۱.۶ رسید
شاخص‌ها و متغیرهای وضعیت حوزه سلامت در زمان تحویل آن به دولت یازدهم در سال منتهی به ۱۳۹۲ نشان می‌دهد که شاخص امید به زندگی در بدو تولد از ۷۲ در سال ۱۳۹۰ به ۷۳ در سال۱۳۹۲ رسیده است. مهم‌ترین علل افزایش امید به زندگی در سال‌های اخیر نیز کاهش مرگ و میر کودکان زیر پنج سال، افزایش دسترسی مردم به خدمات بهداشتی، افزایش سطح سواد و ایجاد تسهیلات در مناطق روستایی عنوان می‌شود.
بر اساس اطلاعات مطالعه DHS در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲، روند میزان مرگ کودکان زیر پنج سال برپایه داده‌های سازمان جهانی بهداشت به ترتیب به ۱۸ و ۱۷ مورد در هزار تولد زنده است. همچنین میزان مرگ کودکان زیر یکسال بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال‌های مذکور، ۱۵ و ۱۴ مورد در هر ۱۰۰۰ تولد زنده اعلام شده است.
در سال ۱۳۹۲ حدود ۹۸ درصد کودکان زیر یک سال، واکسن‌های سه گانه، سل، فلج اطفال و هپاتیت خود را دریافت کرده‌اند. نرخ مرگ و میر مادران در کشور در این سال به ۱۹.۹ در ۱۰۰هزار تولد زنده رسید. تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی نیز از ۲۲۸۱ واحد در سال۱۳۸۷، به تعداد ۲۳۸۸ مرکز در سال ۱۳۹۲ رسید.
در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ تعداد مراکز بهداشتی درمانی شهری از ۱۷۷۷ به ۱۹۴۷ مرکز رسید و سهم پرداخت مستقیم مردم در حوزه سلامت نیز در سال ۱۳۹۲ بیش از ۶۰ درصد و نسبت تخت به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۲ به میزان ۱.۴۴ اعلام شده است.
دولت یازدهم در حوزه سلامت چه کرد؟
در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ اختصاص اعتبار ویژه برای رفع بحران دارویی، تأمین داروهای مورد نیاز بیماران و جلوگیری از ادامه روند کمبود و گرانی دارو بخشی از اقدامات وزارت بهداشت دولت یازدهم در حوزه دارویی بود. همچنین می‌توان ایجاد نظام تأیید اصالت دارو برای مبارزه با داروهای قاچاق و در ادامه، پیگیری در شمول قرار دادن تجهیزات پزشکی، مکملها و مواد غذایی برای کنترل اصالت فراورده‌های سلامت را به عنوان یکی از دستاوردهای مهم این حوزه برشمرد.
برنامه حمایت از تولید داخل دارو و تجهیزات پزشکی نیز همواره به عنوان یکی از اولویت های وزارت بهداشت مطرح می شد. طبق اقدامات و برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت، سهم داروهای تولید داخل از کل بازار دارو از ۶۰ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۷۰ درصد در سال ۱۳۹۴ ارتقا یافته است.
پوشش بیمه‌ای ۱۰ میلیون نفر در دولت یازدهم
طرح تحول نظام سلامت در اردیبهشت ۱۳۹۳ شامل اصلاحات در بیمارستان‌ها و کاهش سهم پرداختی مردم آغاز شد. یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت بعد از اجرای این طرح، تدوین و ابلاغ کتاب جدید ارزش‌های نسبی خدمات سلامت و هتلینگ و گسترش خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها و اجرای اصلاحات در حوزه آموزش پزشکی بود.
پوشش بیمه‌ای افراد فاقد بیمه نیز در این طرح مورد توجه وزارت بهداشت قرار گرفت که به دنبال آن، بیش از ۱۰ میلیون نفر از افراد فاقد بیمه بطور رایگان تحت پوشش سازمان بیمه سلامت قرار گرفته‌اند.
کاهش پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های دولتی در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ از ۳۷ درصد به حدود ۸.۵ درصد نیز یکی دیگر از اقدامات وزارت بهداشت بوده که نتیجه آن بهره‌مندی نزدیک به ۱۵ میلیون بیمار بستری از این خدمات است.
۹۴ میلیون ویزیت برای ۴۰ میلیون بیمار
حفاظت مالی از بیماران بستری در برابر هزینه های کمرشکن سلامت در بیمارستان‌های دولتی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در عرصه سلامت عنوان کرد. مطابق برنامه وزارت بهداشت این برنامه برای جمعیت کشور به صورت هدفمند صورت گرفته است. پیش از اجرای طرح تقریبا همه بیماران برای خرید تجهیزات و لوازم مصرفی به خارج بیمارستان ارجاع می‌شدند که این میزان در حال حاضر به ۳.۲ درصد کاهش یافته است.
بنابر اعلام مسوولان وزارت بهداشت، کاهش ۴۲ درصدی قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی پرمصرف، ساخت ۶۵۸ کلینیک ویژه به ارایه خدمات ویزیت سرپایی با تعرفه دولتی در ۳۵۸ شهر و انجام بیش از ۹۴ میلیون ویزیت توسط ۱۱۰۰۰ نفر پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص، در سال ۱۳۹۴ برای بیش از ۴۰ میلیون بیمار و مراجعه کننده با رعایت استانداردهای وزارت بهداشت را می‌توان به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای این حوزه مطرح کرد.
انجام بیش از ۹۲۰ هزار زایمان طبیعی رایگان در سراسر کشور، بازسازی دو میلیون متر مربع کف، دیوار و سقف و فضای بستری، توزیع ۷۸۰۰۰ قلم تجهیزات هتلینگ، توزیع ۱۸۷۵۰ تخت و نوسازی ۳۹ هزار تخت بیمارستانی در سال‌های اجرای طرح تحول، راه‌اندازی ۲۱ پایگاه اورژانس هوایی وانتقال ۳۷۴۷ مصدوم و بیمار به بیمارستان‌ها طی۲۳۶۵ سورت پروازی در این طرح و همچنین راه‌اندازی ۱۷۱۴ تخت مراقبت ویژه نوزادان، اطفال و بزرگسالان، افزایش ۹۰۰ تخت روانپزشکی در بیمارستان‌های عمومی در طرح تحول نیز از جمله این اقدامات است.
تامین ۱۱۰۶۰ تجهیزات سرمایه‌ای متوسط و سنگین در بیمارستان‌های موجود وتامین ۱۶۶۸۹ تجهیزات سرمایه‌ای متوسط و سنگین در بیمارستان‌های جدیدالاحداث و راه‌اندازی تعداد ۱۰۴۰۰ تخت جدید الاحداث را می‌توان به عنوان بخش دیگری از تغییرات حاصل از اجرای این طرح برشمرد.
نظام شبکه بهداشت کشور بازسازی شد
بعد از اجرای این طرح، در مجموع ۵۷۳۵ پزشک در ۳۳۸ بیمارستان از ۳۰۱ شهر محروم مورد حمایت برنامه ماندگاری قرار گرفته‌اند. همچنین برنامه پزشک خانواده در دو استان فارس و مازندران نیز اجرایی شد. تا پایان سال ۱۳۹۴ مراکز خدمات سلامت برای حدود ۱۰ میلیون نفرحاشیه نشین که پیش از این از هیچ خدمت بهداشتی برخوردار نبودند، ایجاد شده است. تدوین طرح بازسازی و نوسازی نظام شبکه بهداشت و درمان کشور با رویکرد تقویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه نیز در نظام سلامت دولت یازدهم مورد توجه قرار گرفت.
همچنین تدوین شاخص‌های ارزیابی کوریکولوم آموزشی رشته‌های علوم پزشکی در راستای تطبیق برنامه‌های آموزشی رشته‌های علوم پزشکی با مفاهیم ارتقای سلامت را نیز می‌توان به عنوان گامی مثبت در زمینه تحول آموزش پزشکی کشور محسوب کرد.
افزایش شاخص امید به زندگی در کشور و کاهش مرگ و میرکودکان زیر ۵ سال
به طور کلی، در نتیجه اقدامات بخش سلامت، شاخص امید به زندگی در بدو تولد به ۷۴ سال در سال۱۳۹۴ رسید و روند میزان مرگ کودکان زیر پنج سال در سال ۱۳۹۳ به ۱۵.۸مورد در هزار تولد زنده کاهش یافت. همچنین مرگ نوزادان به ۱۰ در هزار تولد زنده و مرگ مادران به ۱۸.۹ در ۱۰۰هزار تولد زنده کاهش یافت. به این ترتیب، سهم پرداخت مستقیم از جیب مردم از هزینه‌های سلامت در سال ۱۳۹۴ به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یافته و نسبت تخت به ۱۰۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۴ به میزان ۱.۶ رسید
مرجع : ایسنا
