سرنوشت «اتاق های امن تزریق»

به گفته محسن روشن پژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی اتاق امن تزریق در حقیقت همان اتاق های مصرف مدیریت شده (Drug consumtion room یا DCR ) هستند که در این اتاق ها مصرف مواد تحت نظارت کارشناسان آموزش دیده انجام می شود.

روشن پژوه در گفت‌گو با ایسنا می‌گوید: در دنیا برای اتاق های امن تزریق، چند مدل تعریف شده است که یکی از آنها همان ماشین‌های سیار بهزیستی است که در آن امکانات بهداشتی وجود دارد و یک پرستار آموزش دیده در آن فعالیت می کند ، در یک ساعت مشخص به محل های تجمع معتادان می روند و وسایل تزریق بهداشتی را بین آنان توزیع می کنند، مدل دیگر آن وابسته به اتاق مصرف مدیریت شده DCR است و ما اکنون می خواهیم این اتاق‌ها را در کشور راه اندازی کنیم که در آن یک فضای ثابت داریم که پرستار آموزش دیده در آنجا مستقر است.

وی ادامه داد که در این مراکز سرنگ و سوزن و دیگر وسایل لازم برای مصرف مواد به صورت رایگان به معتادان داده می شود اما عرضه مواد به معتادان در دستور کار ما نیست و مواد توسط خود فرد معتاد تامین می شود.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی معتقد است که این اتاق‌ها با هدف آنکه کسی که می خواهد مواد مصرف کند، بیش از حد مصرف نداشته باشد و به اصطلاح «اور دوز» نکند یا اینکه مواد آلوده نباشد، راه اندازی می شود.

همچنین به اعتقاد روشن پژوه، استفاده از این اتاق ها موجب کاهش خطرات ناشی از انتقال بیماری از طریق تزریق غیربهداشتی، جلوگیری از مرگ و میر براثر مصرف بیش از حد مواد و اتصال مصرف کنندگان مواد مخدر در معرض خطر بالا با خدمات درمان اعتیاد و دیگر خدمات اجتماعی خواهد شد و به همین دلیل سازمان بهزیستی براساس تفکر علمی و مبتنی بر داده های علمی و تجربه جهانی این کار را انجام خواهد داد .

این درحالیست که به گفته وی کشورهای پیشرفته ای مانند آلمان و سوئیس و بسیاری از کشورهای دیگر این اتاق های تزریق را دارند و به طور کلی نیز فلسفه اجرای برنامه های کاهش آسیبی همچون راه اندازی «اتاق های امن تزریق» آنست که عوارض مصرف مواد در شخص مصرف کننده کنترل شود.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی تاکید دارد که اعتیاد، صرف نظر از نوع مصرف مواد، عوارض مختلفی از بیماری‌های عفونی، بیش مصرفی (اور دوز) و مرگ و میر تا رفتارهای مخاطره آمیز جنسی دارد؛ بنابراین ارائه امکانات و خدماتی به معتادان مانند اتاق تزریق، مصرف او را مدیریت خواهد کرد این مساله به معنای «مصرف مدیریت شده برای کاهش آسیب» است.

روشن پژوه در ادامه با بیان آنکه وقتی برنامه کاهش آسیب را در کشور پذیرفته ایم پس باید بطورکامل و مبتنی بر شواهد آن را اجرا کنیم و یکی از این حلقه های برنامه کاهش آسیب که در دنیا تجربه موفقی داشته و اثربخشی آن در کاهش عوارض از جمله خشونت و ابتلا به ایدز و اوردوز نشان داده شده «راه اندازی اتاق تزریق» یا به عبارت دقیق تر «اتاق های مصرف مدیریت شده» است؛می گوید:پیشنهاد راه اندازی اتاق های امن تزریق را از سال های قبل مطرح کردیم؛ به طوریکه یک بار حدود دو سال پیش در ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح اما مقاومت هایی در برابر آن صورت گرفت و سرانجام موافقت نشد؛سپس با همکاری و موافقت معاونت رفاهی وزارت رفاه مجددا این طرح را مطرح کردیم که این بار تصویب شد و چند ماه پیش نیز در جلسه اصلی و جلسه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر مقرر شد که به صورت آزمایشی با درنظر گرفتن ملاحظات فرهنگی ، اجتماعی ، قضایی ، حقوقی و انتظامی اجرا شود.

به گفته معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی در حال حاضر مطالعات اولیه راه اندازی اتاق های مصرف مدیریت انجام شده و قرارست به زودی این اتاق ها در سه استان کرمان، خوزستان و سیستان و بلوچستان به صورت آزمایشی راه اندازی شود .

روشن پژوه ادامه می دهد که راه اندازی این اتاق ها فعلا به صورت آزمایشی در حد محدود ، با مدیریت و نظارت دقیق است تا بتوانیم مستندسازی خوبی داشته باشیم زیرا در حال حاضر با وجود آنکه احساس می کنیم راه اندازی چنین اتاق هایی لازم است اما نمی دانیم راه اندازی این اتاق ها تا چه حد برای کشور ما لازم است، به این ترتیب در این مطالعه پایلوت ، هدف ما طراحی درست و استخراج دقیق شواهد است تا براساس آن بگوییم این طرح خوب است یا نه و اینکه راه اندازی این اتاق ها در کشور باید با چه گستره ای انجام شود.

وی همچنین تاکید دارد که پیشنهاد بهزیستی برای راه اندازی این اتاق ها برای آنست که پدیده تجاهر به اعتیاد در کشور کاهش یابد و معتقد است اگر به یک معتاد سرنگ و سوزن ، بدهیم و بگوییم که به طور بهداشتی تزریق کند چنانچه بازهم اقدام به مصرف در زیر پل ها یا مکان های دیگر کند، متجاهر خواهد بود.

این اظهارات معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی در حالی مطرح می شود که قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت و گو با ایسنا راه اندازی این اتاق های امن تزریق را تنها در حد یک طرح خواند و معتقد است که در حال حاضر نه تنها امکان راه‌اندازی این مراکز در کشور وجود ندارد بلکه اصلا زمان عملیاتی کردن آن نیز مشخص نیست که آن هم دلایل زیادی داشته و به هرحال این مراکز اکنون قابل دسترسی نخواهند شد.

به گزارش ایسنا، اولین باری که خبر راه اندازی اتاق های امن تزریق توسط محسن روشن پژوه در رسانه ها مطرح شد نیز فورا مورد تکذیب قرار گرفت اما ظرف مدت کمی دوباره بطور رسمی این خبر تائید شد.در چنین شرایطی بازهم مجددا شاهد اظهار نظرهای کاملا متناقض در خصوص راه اندازی این اتاق ها در کشور هستیم تا جاییکه این موضوع ظن و شائبه های زیادی در اذهان عمومی و حتی برخی مسئولان به وجود آورده است؛ به همین دلیل امیدواریم سرنوشت راه اندازی «اتاق های امن تزریق» به زودی در کشور مشخص و در این باره تصمیم گیری نهایی اتخاذ شود.