آتش‌نشانان پیدا شدند شهروندان هنوز مفقودند
روزنامه بهار
در روزهای گذشته وقایع مرتبط با فروریختن ساختمان پلاسکو را ساعت به ساعت مرور کردیم. حالا آواربرداری به ساعات پایانی نزدیک می‌شود و پس از به تعویق افتادن تشییع پیکرها که پیشتر اعلام شده بود روز پنجشنبه انجام خواهد شد، همه منتظر اعلام تاریخی جدید برای تشییع هستند. امروز وقایع این فاجعه را از ظهر چهارشنبه تا ظهر جمعه مرور خواهیم کرد.
***
چهارشنبه ساعت چهارده
شهردار تهران دستور داده است تندیس شهدای پلاسکو در محل این فاجعه نصب شود و شهرداری تهران اعلام کرده است طی روزهای آینده برای انجام طرح فراخوان صادر خواهد کرد. پیشتر رئیس شورای شهر تهران پیشنهاد داده بود به جای ساختمان پلاسکو یک ایستگاه آتش‌نشانی احداث شود. مدتی بعد هم خبر رسید که در گوشه‌ای از ساختمانی که بنیاد مستضعفان به‌جای پلاسکو خواهد ساخت بنایی به یاد شهدا ساخته خواهد شد. تهران نماد ایثار و مقاومت کم ندارد اما اکثر آنها در حاشیه شهر هستند. کهف‌الشهدا و تپه نورالشهدا و دیگر مزارهای شهدای گم‌نام در جای‌جای نواحی کوهستانی حوالی شهر و قطعه شهدای بهشت زهرا در جنوب آن. پلاسکو می‌تواند در مرکز شهر تهران به نمادی برای ایثار و مقاومت تبدیل شود. جایی که مردم همواره به آن ادای احترام کنند و با دیدنش به یاد ارزش‌های انسانی بیفتند. آیا از این امکان بهره درستی برده خواهد شد؟ باید ماند و دید. از طرف دیگر دستور شهردار برای ساخت «نماد» درست در میانه هجوم «واقعیت‌های تلخ» کنایه‌آمیز و معنادار است. بسیاری شهردار تهران را متهم می‌کنند که بیش از اقدامات واقعی به اقدامات نمادین علاقه دارد. معترض هستند به اینکه بودجه‌های حیاتی صرف اقداماتی می‌شود که اولویت‌های ضروری ندارد. شاید دستور ویژه شهردار موید حرف‌های آن عده باشد اما شهر به «نماد» هم نیاز دارد. به وسایل آتش‌نشانی هم البته نیاز دارد.
پانزده و چهل‌وپنج
کشف دو پیکر تازه. یافتن پیکرها سرعت گرفته است. این پیکرها در ضلع شمالغربی یافته می‌شوند که آواربرداری از آن از صبح روز چهارشنبه آغاز شده و به گفته ملکی مرکز اصلی آتش‌سوزی بوده است. این موضوع معنادار و دردآور است. معنایش این است که آتش‌نشان‌ها تا آخرین لحظه پنجه در پنجه آتش انداخته بوده‌اند و تلاش می‌کرده‌اند آن را مهار کنند. تا لحظه‌ای که کمر ساختمان تا شد و سقف‌ها یکی‌یکی فرو ریختند. پیکرهای تازه یافته شده، سیزدهمین و چهاردهمین پیکر یافته شده در پلاسکو محسوب می‌شوند. ده آتش‌نشان و چهار شهروند عادی.
هجده و پانزده دقیقه
تعداد مصدومان به دویست و هفده نفر رسید. آواربرداری هم نوعی نبرد محسوب می‌شود. نبردی که چندان هم برای آن آمادگی وجود ندارد. ماسک‌های مناسب برای نبرد به‌اندازه کافی در اختیار حاضران در محل قرار داده نشده است. خبرنگاران و دیگر شاهدان حاضر در محل ماسک مناسب ندارند. آخرین مصدوم حادثه خبرنگار واحد مرکزی خبر است که دچار مشکل تنفسی شده است. حتی ماسک خود آتش‌نشان‌ها هم چندان مناسب نیست. این را کارشناسان می‌گویند. تندگویان سخنگوی شورای شهر گفته بود و دکتر اسماعیل کهرم هم در گفتگو با «بهار» به این نکته اشاره می‌کند. بخش عمده‌ای از مصدوم‌های تازه مصدوم تنفسی هستند.
هجده و سی
هفتصدوبیست شاغل ساختمان پلاسکو بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد، چه بیمه باشند و چه نباشند. مدت‌زمان بهره‌مندی از بیمه بیکاری چهار ماه است. این را معاون اجرایی رئیس‌جمهور گفته است. محمد شریعتمداری گفته است: «آنهایی که بیمه داشتند یا بیمه آنها منقطع شده بود، از حداقل دستمزد ۵۰۰ هزار تومان و مزایای آن استفاده خواهند کرد. حق بیمه معوق واحدهای صنفی هم به مدت ۶۰ ماه تقسیط می‌شود. در موردمطالبات بانکها از واحدهای صنفی پلاسکو قرار شد به مدت دو سال این مطالبات استمهال شود و ۵۰ درصد سود و جرایم متعلقه به آن بخشیده شود که ۵۰ درصد از سوی نظام بانکی و مابقی از طریق بودجه عمرانی پرداخت خواهد شد.» معاون اجرایی رئیس جمهور همچنین درباره اسکان موقت شاغلان ساختمان پلاسکو گفت: «قرار شد به شاغلان پلاسکو به صورت جزیره‌ای در فروشگاه‌های قدس مولوی و اگر نیاز باشد خیابان خراسان و فروشگاه قدس خیابان زرتشت مکان هایی اختصاص داده شود.» اما سکنه پلاسکو از این جزیره‌جزیره شدن رضایت چندانی ندارند. پیشنهاد آنها این است که در پاساژی حوالی خیابان جمهوری مستقر شوند.
بیست و چهل
عبدالرضا رحمانی فضلی از برخورد با مقصر پس از شناسایی خبر می‌دهد. او می‌گوید همه شواهد نشان می‌دهد علت اولیه آتش‌سوزی اتصال برق بوده است. رحمانی فضلی به تلاش بعضی برای القای عمدی بودن آتش‌سوزی نظر دارد. اما همین حرف رحمانی فضلی هم کمی بعد مورد تشکیک قرار می‌گیرد: بررسی‌های کارشناسی کی انجام شد که توانستند علت را پیدا کنند؟ در زمینه برخورد با مقصر هم علاوه بر اینکه دستگاه‌های اجرایی و شهرداری در حال محول کردن تقصیر به گردن یکدیگر هستند، وعده‌های فراوانی درباره برخورد با مقصران ارائه شده است.
بیست و یک
حرارت آوارها همچنان بالاست. از هشت پیکر یافته شده در ضلع شمالغربی هفت جسد بیرون آورده شده و یک جسد هنوز زیر آوار است. آواربرداری کند است و علت آن حرارت بالا. گفته می‌شد دمای آوارها در این نقطه هم به 500 درجه می‌رسد. سگ‌ها را در محل حاضر کرده‌اند اما دما هنوز برای شروع عملیات آنها آماده نیست. سگ‌ها در ضلع جنوب شرقی مشغول کار می‌شوند و دقایقی بعد شلوار حریق یکی از آتش‌نشان‌ها را پیدا می‌کنند. تا ساعاتی بعد، تیم‌های جستجو در سه ضلع شمال غربی، جنوب غربی و جنوب شرقی مشغول فعالیت خواهند بود.
بیست‌ودو
تعداد بارهای آوار خارج شده از پلاسکو، 1209 کامیون بوده است. 350 کامیون آهن‌آلات و مابقی بتن و خاک و نخاله. پیش‌بینی می‌شود که آواربرداری پنجشنبه به پایان برسد.
بیست و دو و پنج
آتش دوباره زبانه می‌کشد. در ضلع‌های شمال غربی و شمال شرقی.
پنجشنبه، هشت و سی دقیقه
پیکر یک آتش‌نشان دیگر از زیر آوار بیرون می‌آید. جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی درباره پیکر یافت شده می‌گوید: «پیکر آتش‌نشان شهید شده در بخش مرکزی آوار کشف و از زیر آوار بیرون آورده شد. جستجو برای یافتن سایر پیکرها در بخش‌های شمالی وغربی ادامه دارد.»
وی همچنین گفت: «چند روز پیش درحالی پیکر چهار نفر از شهروندان غیرآتش‌نشان از محل حادثه کشف و خارج شد که یک نفر از این اجساد به دلیل فساد نعشی و احتمال متلاشی شدن و همچنین به دلیل ریزش آوار با درآوردن پیکر او، همچنان در زیر آوار باقی‌مانده بود. خوشبختانه صبح پنجشنبه و در مراحل پایانی آواربرداری از پلاسکو؛ این پیکر از زیر آوار خارج و به پزشکی قانونی منتقل شد.»
نه و سی
پیکر دیگری از زیر آوار بیرون آورده شد. بررسی‌ها نشان داد پیکر سوم بیرون آورده شده در روز هشتم آواربرداری از ساختمان پلاسکو متعلق به یک آتش‌نشان است. این پیکر در بخش مرکزی ساختمان پلاسکو یافت و از زیر آوار بیرون آورده شده است. جستجوی امدادرسانان برای یافتن پیکر سه آتش‌نشان دیگر ادامه دارد.
ده
طبق آخرین گفته سخنگوی ستاد بحران حادثه پلاسکو؛ تاکنون ۱۳ نفر از آتش‌نشانان مفقود شده و همچنین اجساد ۴ نفر از شهروندان از زیر آوار بیرون کشیده شده است. شواهد عینی حکایت از آن دارد که برداشت آوار از سطح زمین ساختمان پلاسکو به‌صورت کامل انجام شده و ماشین‌های مکانیکی درحال خارج کردن آخرین بقایای این ساختمان هستند. باتوجه به اعلام سخنگوی ستاد بحران؛ حداکثر ۲۵ نفر زیر آوار گرفتار شده و جان‌باخته‌اند و امیدی به زنده بودن آنها نیست. هم‌اکنون ۴ بیل مکانیکی درحال بارگذاری کامیون‌ها برای تخلیه آخرین بازمانده‌های ساختمان پلاسکو هستند. منبع گازوئیل ساختمان پلاسکو هم از زیر آوار بیرون آمد. به گفته کارشناسان؛ عامل اصلی انفجار و ریزش ساختمان پلاسکو؛ منفجر شدن این منبع بوده است.
یازده و سی
علی‌رغم هشدار و تذکرهای پی‌درپی مسئولان پزشکی کشور به سمی بودن گازها و دودهای حاصله از آتش‌سوزی، در روز هشتم از وقوع این حادثه هیچ ماسک استانداردی در محل آتش‌سوزی پلاسکو وجود ندارد. سخنگوی اورژانس در این زمینه می‌گوید: «این مسئله برای من تعجب‌آور است زیرا در محل حادثه تعداد ۲ هزار ماسک استاندارد به صورت دپو شده وجود دارد.»
یازده و چهل
جلال ملکی در گفت‌وگوی تلویزیونی خود با اشاره به وجود آتش نهفته و حرارت زیاد در ضلع شمالغربی ساختمان پلاسکو گفت: «در حال حاضر در این نقطه وضعیت بحرانی است و حتی در برخی نقاط با آهن مذاب مواجه شده‌ایم لذا برای ادامه عملیات جستجو باید ابتدا آتش اطفا و عملیات خنک‌سازی انجام شود.
سیزده
یک پیکر دیگر از زیر آوار خارج شد. این پیکر نیز متعلق به آتش‌نشانان است. به این‌ترتیب تعداد پیکرهایی که تاکنون از زیرآوار خارج شده به عدد ۱۷ رسیده است.
سیزده و سی
پیکر چهاردهمین آتش‌نشان هم از زیر آوار بیرون آمد. سخنگوی ستاد بحران ساختمان پلاسکو گفت: «اولویت ما پیدا کردن افرادی است که زیر آوار مانده‌اند. با اطمینان از پیدا شدن و بیرون آوردن پیکرها؛ کار آواربرداری را به پایان می‌رسانیم.»
چهارده
سردار قادر کریمی (جانشین فرمانده پلیس تهران بزرگ) درخصوص آخرین اطلاعات مربوط به اعلام مفقودی شهروندان در ساختمان پلاسکو می‌گوید: «تاکنون که هشت روز از حادثه آتش‌سوزی پلاسکو می‌گذرد؛ تعداد خانواده‌هایی که برای مفقودی بستگانشان به ما مراجعه کرده‌اند؛ ۱۰ خانواده بوده است.» تاکنون پیکر چهار شهروند عادی از زیر آوار بیرون آمده است.
بیست‌ودو
پیکر آخرین شهید آتش‌نشان از ضلع شمال غربی پلاسکو خارج شد. جلال ملکی در جمع خبرنگاران گفت: «با اینکه ۱۶ آتش‌نشان شهید از زیرآوار خارج شدند؛ اما برای پیدا کردن سایر شهروندان مدفون شده در زیرآوار به جستجو ادامه خواهیم داد و کار را متوقف نخواهیم کرد.»
بیست‌ودو و سی
سرپرست دادسرای جنایی تهران می‌گوید: «درحال حاضر نمی‌دانیم دقیقا چه تعداد از قطعات مرتبط با پیکرهای مطهر به پزشکی قانونی منتقل شده است. باتوجه به حجم آوار و میزان حرارت ممکن است قطعات دیگری نیز پیدا شود که می‌توانند از قطعات الحاقی مربوط به این اجساد باشد لذا تمامی این قطعات مورد آزمایش DNAقرار خواهد گرفت تا مشخص شود که کدام قطعه مربوط به کدام پیکر است.»
جمعه نه و چهل دقیقه
سخنگوى آتش‌نشانى‌می‌گوید: «بنابر اعلام نیروى انتظامی ١٠نفر از شهروندان دراین حادثه مفقود شدندکه ٤نفرازآنها طی روزهاى گذشته از زیرآوارخارج شدندوما به دنبال٦ نفرباقیمانده هستیم هرچندباتوجه به اینکه این افراد لباس شخصی به تن داشتند و پلاسکو هم مرکز فروش البسه بود کار یافتن این اجساد سخت است اما ما تمام تلاشمان را می‌کنیم تا حداقل نشانه‌هایی از آنها پیدا کنیم.» بنا به گفته ملکی احتمال اینکه تا پایان روزجمعه کارآواربردارى به پایان برسد فراوان است. البته شرایط جوىکارراسخت کرده است اما ما کار خود را انجام خواهیم داد.
ده و بیست دقیقه
براساس اطلاعیه سازمان پزشکی قانونی، با تعیین هویت ۴ آتش‌نشان دیگر، جمع پیکرهای شناسایی شده به ۱۰ نفر رسید. اسامی پیکرهای جدید شناسایی شده به شرح زیر است: علی مستوفی، حسین حسین زاده، محمد آقایی قادرلو، حسین سلطانی.
ده و سی
در روزهای گذشته پیامی توسط فعالان کارگری در فضای مجازی منتشر شده است. در این پیام که خطاب آن به اعضای شورای شهر تهران است، خواسته شده که به مناسبت تقدیر از آتش‌نشانان شهید در فاجعه پلاسکو، نام چهارراه استانبول به چهارراه شهدای آتش‌نشان تغییرکند. تعداد مصدومان حادثه به 235 نفر رسیده است و دو آتش‌نشان بستری هستند.
سیزده
سازمان آتش‌نشانی اطلاعیه‌ای منتشر کرد و در زمینه اخاذی عده‌ای سودجو برای دریافت کمک‌های مردمی در پی آتش‌سوزی حادثه پلاسکو هشدار داد.
سیزده و ده
ملکی، سخنگوی ستاد بحران اعلام می‌کند که آواربرداری تا دو ساعت دیگر به پایان خواهد رسید. هیچ پیکر تازه‌ای هم پیدا نشده است. شاید به همین خاطر است که دقایقی بعد مدت زمان آواربرداری تا ساعت هفده تمدید می‌شود. معاون خدمات شهری شهردار تهران می‌گوید: «نخاله‌ها و آهن‌آلاتی که از آوارهای ساختمان پلاسکو به محوطه دیگری منتقل شده، با همراهی دادستانی و نیروی انتظامی دوباره بازبینی می‌شود تا اگر اشیای قیمتی در این نخاله‌ها وجود داشته باشد، آنها را جدا کنیم. از ساعت ۱۷ به بعد آماده‌سازی خیابان جمهوری را خواهیم داشت و پس از تسطیح و پاکسازی نهایی دیوارکشی‌ها در این قسمت آغاز می‌شود.»
