«عبدالرضا رحمانی‌فضلی» وزیر کشور پنجشنبه گذشته (هفتم بهمن ماه ) در همایش فصلی خانه احزاب که به یادمان آیت‌الله‌ «اکبر هاشمی رفسنجانی» رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام و گرامیداشت شهدای آتش‌نشان و موضوع اقتصاد مقاومتی اختصاص داشت، از ضرورت تقویت بدنه اجتماعی و جایگاه قانونی احزاب سخن گفت.

در این نشست که با حضور دبیران و نمایندگان احزاب مختلف در سالن اجتماعات وزارت کشور برگزار شد، «عبدالرضا رحمانی فضلی » با تاکید بر کارکرد احزاب در نهادینه سازی مردم سالاری گفت: اگر احزاب در شرایطی بخواهند از بدنه اجتماعی برای شرکت در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری استفاده کنند به دلیل ضعف و نقص در این زمینه نمی توانند وظیفه و نقش اصلی خود را ایفا کنند.

به منظور بررسی راهکارهای تقویت بدنه اجتماعی و جایگاه قانونی احزاب و نیز نقش احزاب در حل چالش های جامعه و مبارزه با فساد، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با «محمدرضا راه چمنی» دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی و «مجید فراهانی» دبیرکل حزب ندای ایرانیان به گفت و گو پرداخت.

**ضرورت و راهکارهای تقویت بدنه اجتماعی
نمایندگان احزاب بر ضرورت تقویت بدنه اجتماعی و جایگاه قانونی احزاب تاکید کردند. محمدرضا راه چمنی در این باره به گروه پژوهش و تحلیل خبری می گوید: دستگاه های حاکمیتی باید به این نتیجه برسند که وجود احزاب برای نظام و کشور سودمند است و آنها می توانند تاثیرگذاری فراوانی داشته باشند.
«احزاب می توانند در افزایش مشارکت مردم در انتخابات مختلف به عنوان پشتوانه نظام و در موضوع نقد و امر به معروف و اصل هشتم قانون اساسی به اصلاح سیاست ها و برنامه ها کمک کنند. موضوع دیگر، گسترش فرهنگ تحزب در نهادهای دولتی است، نباید فضایی در ادارات و سازمان ها ایجاد شود که عضویت در احزاب برای اشخاص هزینه بر باشد . عضویت در حزب باید میان اهالی سیاست ارزش تلقی شود.»
دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی تاکید کرد: در موضوع تقویت بدنه اجتماعی، احزاب باید با گسترش تشکیلات و شعبه های خود در شهرستان ها، دیدگاه ها و موضع گیری های مختلف خود را برای مردم ارائه کنند. به این ترتیب بینش سیاسی جامعه بالاتر خواهد رفت و هواداران حزب میان لایه های اجتماع افزایش خواهند یافت. در کنار نقش احزاب نقش رسانه ها را هم نباید نادیده گرفت. صداوسیما دراین باره بسیار تاثیرگذار است
«مجید فراهانی » دبیر کل حزب ندای ایرانیان » نیز درباره تقویت جایگاه مردمی و قانونی احزاب به پژوهشگر ایرنا گفت: برای اینکه احزاب بتوانند در عمل تاثیر گذار باشند باید فراگیر بوده و دارای بدنه مشخص اجتماعی با برنامه های معلوم باشند. در کشورهای توسعه یافته شاهد هستیم که احزاب جدی جامعه از انگشت های دست بیشتر نیستند احزابی که توانسته اند درصدی از مردم را سازماندهی و عضوگیری کنند.
وی گفت : یکی از مشکلات حزبی در جامعه ما این است که اخذ مجوز به راحتی صورت می گیرد، اما در عمل این احزاب در گسترش بدنه و فعالیت ناکام می مانند. بر اساس آمار نزدیک به یک هزار حزب در کشور داریم که بدنه و طبقه اجتماعی ندارند و ما شاهد پدیده خرده احزاب در کشور هستیم.
دبیر کل حزب ندای ایرانیان درباره راهکار مقابله با خرده حزب های کشور افزود: لازم است وزارت کشور با بررسی موردی پروانه احزابی را که نتوانستند بدنه اجتماعی خاصی را جذب کنند، باطل کند و احزابی که نمی توانند بدنه اجتماعی جذب کنند، عنوان دیگری غیر از حزب به آنها اطلاق شود. باید به سمتی رفت که در جامعه، تعداد احزاب موثر مانند کشورهای توسعه یافته اندک باشد. در گام بعدی مردم در کنار رای به افراد و اشخاص، گرایش حزبی خود را نیز مشخص کنند و احزاب تشکیل دهنده پارلمان باشند. نظام پارلمانی ما ازاین حیث ناقص است.

** کارکرد و وظایف احزاب در نهادینه سازی دموکراسی
راه چمنی درباره نقش احزاب در نهادینه سازی دموکراسی به موضوع انتخابات اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورها انتخابات به طور معمول با محوریت احزاب انجام می شود، در ایران ما هم تاکنون چنین بوده است. اما با توجه به تعریفی که در قانون احزاب برای جبهه و ائتلاف وجود دارد، مراجع اجرایی و نظارتی در امر انتخابات، باید از تشکیل حزب های خلق الساعه و معرفی کاندیدا از سوی این احزاب جلوگیری کند. این موضوع موجب تضعیف احزاب می شود. معرفی کاندیداها باید از سوی احزاب ریشه دار صورت گیرد. هر اقدامی محوریت احزاب را در انتخابات تضعیف و اشخاص را جایگزین احزاب کند، موجب تضعیف احزاب و دموکراسی انتخاباتی خواهد شد.
فراهانی نیز درباره اهمیت تحزب در تقویت مردم سالاری گفت: پس از سال های متعدد حکمرانی در جوامع بشری، خرد جمعی در قرن 21 به این نتیجه رسیده است که بهترین راه حکمرانی، سازوکار خرد جمعی احزاب باشد. احزاب در دنیای مدرن با برنامه ریزی جهت پیشرفت کشور و نظارت جدی بر این برنامه ها به توسعه دموکراسی کشور کمک می کنند. اگر ما امروز در کشور به دنبال گوهر گمشده توسعه همه جانبه و گسترش مردم سالاری هستیم، شاه کلید آن تقویت احزاب و استفاده از اراده جمعی نخبگان کشور است. تنها راه پیشرو برای توسعه تقویت و گسترش مشارکت احزاب است. جمهوری اسلامی هم در قانون اساسی و هم در سیر تاریخی خود نشان داد که مجوز احزاب برای فعالیت رشد خوبی داشته است. هرچند تا رسیدن احزاب به جایگاه شکل گیری نهادها، راهی طولانی در پیش داریم.

**چالش های جامعه و ضرورت انجام مطالعات علمی در احزاب
موضوع مطالعات و ارائه راهکار برای مشکلات کشور در نشست فصلی احزاب با وزیر کشور از محورهای مورد تاکید رحمانی فضلی بود. راه چمنی در این باره گفت: در حال حاضر متاسفانه فعالیت احزاب بیشتر به صدور بیانیه و اعلام موضع محدود شده است. اما احزاب مدعی اداره کشور باید در حوزه های مختلف مطالعات جامع داشته و برای مشکلات جامعه راهکارهایی پیدا و ارائه کنند. از طریق مجلس آنها را به قانون تبدیل کنند یا به تصویب دولت برسانند. اما به دلیل ضعف سیستم تحزب، احزاب درگیر مشکلات و هزینه های جاری خود هستند و فرصت و امکانی برای کارهای بنیادی و مطالعاتی ندارند. برای چنین مطالعات و راهکارهایی باید احزاب تقویت شده و موانع مالی رفع شود.
فراهانی هم درباره ضرورت انجام مطالعات علمی درباره چالش های موجود در کشور، از سوی احزاب عنوان کرد: تعداد قلیلی از احزاب هستند که برای رسیدن به توسعه پایدار و اداره جامعه در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برنامه مطالعاتی دارند.
دبیرکل حزب ندای ایرانیان تاکید کرد: برای بهبود و ساماندهی وضیعت کنونی در احزاب گام نخست این است که نهادهای مسوول به سمت ادغام احزاب موجود حرکت کنند، اطلاق واژه حزب به گروه هایی باشد که فعال هستند و بدنه اجتماعی و برنامه دارند. درگام دوم تحول باید به خود احزاب بازگشت. چه تعداد از احزاب ما برای برون رفت از مشکلات جامعه طرح و برنامه دارند؟ و چه تعدادی توانسته اند این طرح ها را در ارتباط با مسوولان و بدنه اجتماعی خود به سرانجام برسانند؟ باید به خود احزاب پیشنهاد داد برای اینکه بتوانند تاثیرگذاری بیشتری داشته باشند، خود باید تلاش و برنامه ریزی کنند.

**نقش احزاب در مبارزه با فساد
فراهانی درباره تاثیرگذاری احزاب در مبارزه با فساد به پژوهشگر ایرنا گفت: موضوع نقش احزاب در مبارزه با فساد بسیار مهم و کلیدی است. امروز احزاب در دنیا به عنوان موثرترین مکانیزم کنترل و نظارت بر قدرت شناخته می‌شوند. حاضر در قدرت حضور در قدرت می تواند منشا فساد باشد، افرادی که در هریک از بخش های اداره جامعه حضور دارد می تواند از جایگاه خود سواستفاده کند. برای پیشگری از وقوع این فساد باید مکانیزم شکل گیری قدرت از یک سو و نظارت بر افراد بعد از شکل گیری قدرت از سوی دیگر، کامل و جامع ترسیم شود. تقویت احزاب هم به شکل مستقیم و غیر مستقیم به مبارزه با فساد منجر می شود. اگر نورافکن احزاب بر نهادهای قدرت را روشن کند، هیچ کس جرات خطا و فساد نخواهد داشت.

** احزاب در گسترش مبانی دمکراسی
تعدد احزاب شناسنامه دار در سال های پس از انقلاب اسلامی حکایت از اهمیت تحزب در باروری ریشه های مردم سالاری دارد. در اصول قانون اساسی نیز بر نقش و کارکرد احزاب در گسترش مبانی دموکراسی تاکید شده است. از همین رو با تقویت بدنه اجتماعی احزاب و جایگاه قانونی تحزب در کشور می توان نقش پر رنگ تری را برای احزاب در عرصه سیاست، اجتماع، اقتصاد و حتی فرهنگ پیش بینی کرد. این هدف از یک سو نیازمند تلاش و برنامه ریزی خود احزاب و از سوی دیگر نیازمند اصلاح برخی قوانین و حمایت نهادهای مسوول است.
دولت یازدهم در سه سال گذشته با درک اهمیت تحزب، بازگشایی خانه احزاب و نشست های متعدد با دبیران و اعضا احزاب، نشان داده است که برای تعالی و تقویت جایگاه احزاب عزمی راسخ دارد و می تواند با تلاش احزاب آینده ای بهتر را برای تحزب در ایران رقم زند.

بهار نیوز