روزنامه بهار: نگاهی به آمارهای منتشر شده از سوی دولت نشان میدهد که از دیماه سال گذشته تا دیماه امسال، حدود 12 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در کشور انجام شده است. برجام دیماه سال گذشته اجرایی شد تا موانع از سر راه اقتصاد ایران برداشته شود. در این راه صنایع مختلف توانستند هر کدام باتوجه به ظرفیتهای خود از فرصت ایجاد شده برای ارتباط با دنیا استفاده کنند. صنعت هوایی ایران که میتوان گفت یکی از کهنسالترین ناوگانهای هوایی را داراست به فکر جوان کردن هواپیماها افتاد و با ایرباس و بوئینگ به توافق رسید. سوئیفت در سیستم بانکی اجرایی شد هر چند که هنوز هم بانکهای بزرگ اروپایی حاضر به همکاری مستقیم با ایران نیستند، اما برای نقل و انتقال پول مبادلات تجاری دیگر لازم نیست پول چند دست بچرخد تا در نهایت با هزینههایی بسیار بالا، ارز به کشور وارد شود.
چرا سالی ۴ میلیارد دلار به خارجیها بدهیم؟
در همین رابطه، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس قراردادهای خرید هواپیما را ضرورت صنعت هوایی و اقتصاد کشور خواند و گفت: چرا باید بیش از4 میلیارد دلار در سال از جیب ایرانیها به جیب ایرلاینهای خارجی برود و تحقیر هم بشویم. عبدالرضا عزیزی گفت: با وجود اینکه ایران در موقعیت ژئوپولیتیکی بسیارخوبی قرار گرفته و صاحب یک حریم هوایی امن است، اما چرا گنجایش جابجایی فرودگاه امام باید 6 میلیون در سال باشد درحالی که فرودگاههای دبی وترکیه 50 و 55 میلیون نفر در سالترانزیت مسافر دارند.
وی علت این موضوع را نداشتن ناوگان هوایی مناسب دانست و افزود: طبق قرارداد خرید هواپیما از ایرباس که به صورت فاینانس تنظیم شده پولی که به جیب خارجیها میرود، هزینه خرید هواپیما در بازه زمانی طولانی مدت میشود، ناوگان نو و قوی وارد کشور میشود و به دلیل برداشته شدن تحریم و ارتباط با جهان هواپیماهای ما میتوانند به نقاط مختلف دنیا سفر کنند. عزیزی، توسعه صنعت هوایی و گسترش آن در سایه ارتباط با جهان را از فواید برجام خواند و گفت: اینکه عدهای با نگاه سیاسی به برجام سعی در کمرنگ جلوهدادن این مهم هستند کمانصافی است. وی با بیان اینکه برجام آرام آرام اثر خود را نشان میدهد، حمله به برجام را سیاسی خواند و افزود: برجام تصمیم نظام بود و حتی بدعهدیهای این روزهای آمریکا به نفع ما است و جهان را متقاعد کرد که این آمریکاییها هستند که بدعهد بوده و حرف ایران درست است. وی وضعیت بنادر ایران را نیز در دوره پسابرجام مناسب خواند و گفت: برای بنادر هم اتفاقات خوبی افتاده و گزارشها حاکی از افزایش میزان تخلیه و بارگیری و اعتماد بخش خصوصی به سرمایه گذاری در بنادر است.
تاثیر مثبت نفت در رشد
صنعت نفت ایران نیز توانست بیشترین استفاده را از برجام داشته باشد تا آنجا که وزیر خارجه ایران اعلام کرده نفت است که برجام را زنده نگه داشته است. در دیگر بخشها نیز فرصت هایی پیش آمد و براساس آمار ارائه شده در پایگاه اطلاعرسانی دولت، توانست در مجموع رشد اقتصاد بالای 7 درصد را برای اقتصاد ایران رقم بزند. با این وجود هیچکدام از این اتفاقات با تکیه بر منابع مالی داخل کشور امکان پذیر نبود. برجام در واقع توانست این اطمینان را به کشورهای دیگر بدهد که میتوانند به ایران به عنوان یک شریک تجاری مطمئن نگاه کنند و سرمایه خود را به این کشور روانه کنند.
شرکای جدید و قدیم
نگاهی به آمارهای منتشر شده از سوی دولت نشان میدهد که از دیماه سال گذشته تا دیماه امسال، حدود 12 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در کشور انجام شده است. پس از توافق هستهای برجام، کشورهای خارجی متعددی برای سرمایهگذاری در ایران تمایل نشان دادند و با سفر به تهران قراردادهایی به امضا رسید. در این بین اسپانیا با 3. 2 میلیارد دلار سرمایهگذاری، مدال طلا را بر گردن دارد و پس از آن آلمانیها با بیش از 2. 6 میلیارد دلار رتبه دوم را به خود اختصاص داده اند. نکته جالب این است که برعکس سالهای تحریم که چین کشور بلامنازع در اقتصاد ایران بود، اما اکنون کشورهای اروپایی به ایران متمایل شدهاند و در تلاشند تا فرصت از دست رفته خود را جبران کنند. در این شرایط میزان سرمایهگذاری چین تنها 7. 5 درصد سرمایهگذاری خارجی در ایران طی این بازه زمانی بوده است.گ
کشور اژدهای زرد از دیماه سال گذشته تا دیماه سال جاری، 895 میلیون دلار سرمایهگذاری در ایران انجام داده است. مسئله مهم در این بین این است که بخشی از پول نفت صادراتی ایران به چین در سالهای تحریم در بانکهای این کشور به عنوان ضمانت فاینانس بلوکه شده و چین موظف به تامین مالی و سرمایهگذاری در ایران است. فرانسه، امارات، ونزوئلا، عراق، بریتانیا، هلند و ترکیه در رتبههای بعدی قرار دارند و بهترتیب 389، 376، 333، 254، 245، 198 و 192 میلیون دلار را به ایران آورده اند. به نظر میرسد با گسترش فعالیتهای اقتصادی ایران در سالهای آینده باید منتظر بود تا حجم سرمایههایی که از کشورهای دنیا به ایران میآید بیشتر شود. براساس برنامه ششم ایران باید حدود 132 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند تا بتواند به رشد 8 درصدی در اقتصاد برسد و از همین رو برنامه ریزی برای جلب اعتماد شرکای خارجی بیش از پیش احساس میشود تا با تحرکات مناسب در اقتصاد و مقررات زدایی و بهبود فضای کسب و کار رسیدن به این مهم محقق شود.
مشتریان نفت کشور
همزمان با افزایش میزان صادرات نفت ایران و باز شدن بنادر جهان به روی نفتکشهای کشورمان، صف مشتریان طولانیتر شده به گونهای که به تازگی، اندونزی و هلند نیز به جمع خریداران نفت ایران پیوستهاند. افزایش صادرات نفت ایران که با اجرای برجام در دی ماه پارسال آغاز شد، همچنان ادامه دارد و گزارشها از ثبت رکورد فروش روزانه 2 میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه نفت و میعانات گازی حکایت دارد. افزون بر میزان صادرات، تعداد خریداران نیز روندی افزایش داشته است، در فهرست مشتریان نفتی ایران در زمان تحریم، تنها نام چین، هند، کره جنوبی، ژاپن وترکیه مشاهده میشد؛ البته تایوان با وجود مجاز بودن برای خرید نفت از ایران، مشتری ثابت کشورمان در زمان تحریم به شمار نمیرفت. اما اکنون در فهرست مشتریان نفت ایران، علاوه بر مشتریان قدیمی، نام شرکت هایی از کشورهایی مانند ایتالیا، یونان، روسیه، فرانسه، اسپانیا،ترکیه، رومانی، اندونزی، لهستان و هلند به چشم میخورد. اگرچه اروپاییها پس از رفع تحریم ها، خرید نفت از ایران را آغاز کردهاند، اما همچنان، کشورهای آسیایی به عنوان اصلیترین مشتریان نفت کشورمان به شمار میروند. بیژن زنگنه وزیر نفت در هفتهای که گذشت درباره رشد صادرات نفت ایران در دولت یازدهم گفت، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران از رقم یک میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه در ابتدای دولت یازدهم به 2 میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه رسیده است.
به گفته وی پیش از این ایران، تنها به پنج یا ٦ کشور نفت صادر میکرد، اما اکنون در انتخاب مشتری آزادی عمل دارد. تاکنون کشورهای چین، هند، ژاپن و کره جنوبی به عنوان خریداران سنتی نفت خام ایران به شمار میرفتهاند که به تازگی اندونزی نیز به جمع آنها افزوده شده است. پس از اجرای برجام، شرکتهای اروپایی، خرید نفت از ایران را آغاز کردند که مهمترین آنها توتال فرانسه، ساراس ایتالیا، هلنیک پترولیوم یونان، لوک اویل روسیه، سپسای اسپانیا، انی ایتالیا و تاپراشترکیه هستند. میانگین صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی، حدود 700 هزار بشکه در روز اعلام شده که برخی از آنها در قالب تک محموله و بقیه به صورت قراردادهای بلند مدت است.
قرار دادهای بلندمدت
صادرات نفت به 2 شیوه تک محموله و قرارداد بلندمدت انجام میشود که به طور معمول، پس از تحویل چند تک محموله به پالایشگاه متقاضی در صورت مناسب بودن شرایط، قرارداد بلندمدت حداقل 6 ماهه امضا میشود. پس از برجام نیز صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی، در ابتدا، اغلب به صورت تک محموله آغاز شد که به تدریج به قرارداد بلندمدت تبدیل شده است. مهمترین خریداران اروپایی نفت ایران که قراردادهای بلندمدت را با شرکت ملی نفت ایران امضا کردهاند شامل شرکتهای توتال فرانسه، ساراس ایتالیا، هلنیک پترولیوم یونان، لوک اویل روسیه، سپسای اسپانیا، انی ایتالیا و تاپراشترکیه هستند.
در کنار قراردادهای بلندمدتی که به آنها اشاره شد، برخی شرکتهای بزرگ نفتی اروپایی نیز به واردات نفت خام از ایران به صورت تک محموله دست زدهاند که شامل «او. ام. وی» اتریش، اِنی ایتالیا، «لوتوس» لهستان، «پی. کی. ان اورلن» لهستان، «ام. او. ال» مجارستان، «شل» و «بی. پی» انگلیس، «ویتول» سوییس و «رپسول» اسپانیا هستند. به تازگی شرکت لوتوس لهستان اعلام کرده که با هدف متنوع کردن منابع تامین نفت خود و کاهش وابستگی به نفت روسیه است، قصد دارد برای واردات نفت از ایران، قرارداد بلندمدتی امضا کند.