گروه اقتصادي: استان مرکزی با ٧.٣ درصد و استان کرمانشاه با 22درصد به ترتیب پایین ترین و بالاترین نرخ بیکاری کشور را در سال 1395 به خود تخصیص دادند.
بر اساس چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال 1395 که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته است،نرخ بیکاری 18استان کشور کمتر از میانگین کشوری(12.4درصد) است و 13استان کشور دارای نرخ بیکاری بیش از میانگین درصد است. پس از استان کرمانشاه، استان چهار محال بختیاری با 20.2درصد بیشترین نرخ بیکاری را درمیان استان های کشور دارد. پس از استان مرکزی نیز استان های سمنان با 8.6 درصد و همدان با ٩.٥ درصد نرخ بیکاری ، بهترین وضعیت را از نظر نرخ بیکاری در میان استانهای کشور دارند.
تردیدی نیست،نرخ بیکاری در ایران بالا است و مهمترین علت آن افزایش جمعیت فعال کشور است به طوری که طی یکسال گذشته از 24میلیون و 701هزار و 177نفر به 25میلیون و 791هزار و 450نفر رسیده است.یک میلیون و 90هزار و 273نفر به جمعیت فعال کشور اضافه شده است. جمعیت فعال، جمعیتی است که یا شاغل است و یا بیکار. طی سال های گذشته با گسترش دانشگاههای غیر انتفاعی و آزاد در کشور بخش وسیعی از جمعیت کشور که قادر به یافتن شغل نبودند راهی دانشگاههای کشور شده اند و 'علی طیب نیا' وزیر امور اقتصادی و دارایی در ابتدای دولت یازدهم، بدرستی پیش بینی می کرد که با اتمام درس جمعیت گسترده ای که هم اکنون در دانشگاههای کشور مشغول به تحصیل هستند با افزایش روز افزون متقاضیان کار مواجه خواهیم شد.
به واقع میتوان گفت،نرخ بیکاری در سال های گذشته نیز بالا بوده است اما با سرریز کردن جمعیت جوان به دانشگاههای کشور جلوی ورود آنها را به بازار کار گرفته بودیم.بهرحال این جمعیت نظیر سیلی بود که با سد دانشگاهها راهش به بازار کار مسدود شده بود اما در دولت یازدهم این جمعیت پس از فارغ التحصیلی به سوی بازار کار روانه شده اند. متاسفانه در سال هایی که درآمد سرشار نفتی به کشور به دلیل افزایش قیمت نفت وارد شد به دلیل نبود برنامه ریزی و دلسوختگان مردم، هیچگونه زیر ساختی برای توسعه اشتغال ایجاد نشد. اقتصاد کنونی ایران دارای پتانسیل های بالقوه ای برای ایجاد اشتغال است.
درآمدهای نفتی برای توزیع نیست بلکه این درآمدها باید به ایجاد زیر ساختها برای توسعه اشتغال منجر می شد تا امروز با چنین انبوهی از جمعیت بیکار در کشور مواجه نبودیم. وقتی که سراغ نرخ بیکاری جوانان می آییم این نرخ بمراتب ناراحت کننده تر از نرخ بیکاری کل کشور است به طوری که نرخ بیکاری جوانان 15تا24ساله 29.2درصد است که برای مردان و زنان جوان به ترتیب 25.4 و44.2 درصد گزارش شده است.به عبارتی نرخ بیکاری جوانان حدود دو تا سه برابر نرخ بیکاری در کل کشور است و برای زنان حدود 3.6برابر نرخ بیکاری کل کشور است.
سوء مدیریت ها،تحریم ها و حیف و میل های بی بدیل تمام سال هایی را که می توانست اقتصاد ایران قوام گیرد را از بین برد و دولت یازدهم وارث سخت ترین شرایط اقتصادی در سال های بعد از انقلاب بود. طرح هایی نظیر بنگاههای زودبازده جز حیف و میل کردن پول نبود به طوری که نه تنها اشتغالی با اجرای چنین طرح هایی ایجاد نشد بلکه منابع وسیعی از بانکهای کشور تحت عنوان ایجاد بنگاه زود بازده از بانکها، خارج شد.
همچنین بررسی به عمل آمده نشان میدهد، از میان تسهیلات گیرندگان،69درصد از تعداد کل طرحها که مربوط به وامهای 10میلیون تومانی است در واقع 1.7 هزارمیلیارد تومان از میزان کل رقم تسهیلات را دریافت کردند و بیشترین سهم دریافت تسهیلات مربوط به طرحهایی بود که بیش از 50میلیون تومان وام گرفته بودند که در واقع 14.8 هزار میلیارد تومان از میزان کل رقم تسهیلات را به خود اختصاص داده بودند.
در گزارشی که در سال 88 انتشار یافت، سرهنگ 'علیاکبر زمانی' معاون مبارزه با جرایم اقتصادی ناجا در همان سال به نقل از گزارش سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد: طبق گزارش سازمان بازرسی کل کشور 50 درصد بنگاههای زودبازده اقتصادی به انحراف رفتهاند که البته این آمار از سوی بانک مرکزی 43درصد عنوان شده است. همچنین 100 بنگاه که 2.5 درصد از کل تعداد بودند، حدود 133میلیارد ریال از تسهیلات دریافتی را به ساخت وساز مسکن اختصاص دادند که به تعبیری میتوان آن را انحراف از اهداف مورد نظر تلقی کرد.
هم اکنون جوانان بیشترین متقاضیان کار در کشور هستند و بیشتر از همه با درهای بسته مواجه می شوند.
بیکاری در ایران از جنس جوان ،زنانه و دانش آموخته است بعبارتی در ایران بیشترین کسانی که در معرض معضل بیکاری قرار دارند، جوانان، زنان و دانش آموختگان دانشگاهی هستند. به گفته 'زهرا کریمی' کارشناس اقتصادی کار نکرده در ایران بسیار است و تنها باید موتور اشتغالزایی را روشن کرد.
اشتغال در بخش گردشگری،صنایع دستی، مدیریت بحران آب، حفاظت از محیط زیست، تولید لوازم خانگی،ایجاد زیر ساختها، تولید پوشاک،حوزه فناوری اطلاعات،حوزه های گوناگون کشاورزی نظیر کشت های گلخانه ای،اشتغال در حوزه تولید محصول از مواد معدنی، اشتغال در حوزه های مختلف در زمینه سالمندی(با توجه به افزایش جمعیت سالخورده در کشور)،اشتغال در بخش تولید و فرآوری مواد غذایی و بسیاری دیگر از زمینه هایی است که جای اشتغال بسیار دارد.
کارشناسان معتقدند، به ازای ورود پنج گردشگر خارجی می توان یک فرصت شغلی در کشور ایجاد کرد بنابراین اگر سالانه 10میلیون گردشگر خارجی به کشور وارد شوند براحتی می توان 2میلیون شغل ایجاد کرد اما متاسفانه این صنعت مهم آن گونه که بایسته است مورد توجه قرار نمی گیرد. استان های کرمانشاه و چهار محال بختیاری با دارا بودن طبیعت بکر و زیبا، آثار تاریخی ارزشمند، نیروی جوان تحصیل کرده و قابلیت های بیشمار دیگر زیبنده نرخ بیکاری بالای 20درصد نیستند.