سها راستاد- روزنامه بهار
بازار سنتی کرمانشاه بافتی فرسوده و تأسیساتی غیر ایمن دارد. این بازار ظهر جمعه 18 فروردین 96 دچار حریق شد. حریقی که با تلاش گروه امداد و نجات و بازاریان پس از حدود 4 ساعت مهار شد. در این آتش سوزی بخشی از شیروانیهای بازار به علت آتش گرفتن تیرکهای چوبی دچار حریق شد و آتش به سقف مغازههای طلافروشی در بازار دوم زرگرها سرایت کرد و به تعدادی از مغازههای طبقه دوم بازار آسیب رساند.بوی آتش و دود میآمد. خیابان بسته شده بود و هر لحظه به ازدحام جمعیت افزوده میشد بازار زرگرهای کرمانشاه آتش گرفته بود. بازاریان به کمک آتشنشانها آمده و با شلنگ آب مغازهها تلاش میکردند آتش مهار شود. شیروانیها را با تبر، چکش و کلنگ جدا میکردند. مغازهدارها و کسبه پس از مطلع شدن از حریق برای خاموش کردن آتش در محل حادثه حاضر شده و پس از تلاش برای مهار آتش سوزی عدهای از آنها در تخلیه و انتقال اجناس به مغازهای روبهروی خیابان به یکدیگر کمک میکردند.
احتمال ریزش سقف بازار زرگرها
غلامرضا رضایی مدیر عامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی کرمانشاه به «بهار» میگوید: حدود ساعت 15 الی 30/15 به ما اطلاع داده شده که بازار زرگرها طعمه حریق شده و بلافاصله به ایستگاههای آتش نشانی آماده باش داده شد.حدود 30 دستگاه خودرو اطفایی و حدود 60 الی 70 نیروی عملیاتی به محل حادثه اعزام شدند و حتی برای سرعت بخشیدن در مهار آتش سوزی به نیروهای استراحت فراخوان داده شد و با توجه به اینکه حریق شیروانی جز سخت ترین حریقها است و «تاریکه بازار» بافتی بسیار قدیمی دارد با مشخص کردن کانون حریق عملیات آغاز شد و پس از حدود 4 ساعت آتش سوزی کاملا مهار شد و سپس ایمن سازی انجام گرفت و تعدادی از آتشنشانها تا صبح در محل حادثه باقی ماندند. در این حادثه آسیب جدی به افراد نرسید و از میان شهروندان و آتش نشانها هیچ شخصی فوت نشد. رضایی میگوید: تمام مالکین این بافت فرسوده باید به فکر برداشتن شیروانیها و مرمت سقف مغازههای خود باشند و بارها در مورد غیر اصولی بودن سیستم برق کشی مغازهها به آنها تذکر داده شده است.
کتک کاری مالباختگان با
نیروهای آتشنشان
رضایی با ابراز گلهمندی از مالکین مغازهها میافزاید: باید به مالباختگان حادثه دیده حق داد اما بعضی از آنها حین اطفا حریق نیروهای امداد و نجات را کتک میزدند و افراد زیادی به ما دستور میدادند در صورتی که این نیروها همه اهل فن و به اصول کار آشنا هستند.مدیر عامل آتش نشانی کرمانشاه اعلام کرد: با توجه به قدیمی بودن بافت بازار سنتی کرمانشاه احتمال ریزش سقف بازار زرگرها وجود دارد.
سیستم انتقال برق عامل اصلی
رامین میری سخنگوی سازمان آتشنشانی کرمانشاه به «بهار» میگوید: قبل از این حادثه از طریق صدا و سیما به کل مالکین و مغازه داران اعلام خطر و هشدار جدی داده شده است که تاسیسات مغازهها را نو و ایمن سازی کنند.مهندس فرماندهی حریق آتش نشانی معتقد است عوامل اصلی تهدید کننده بازار سنتی کرمانشاه سیستم انتقال برق بسیار فرسوده، نداشتن وسایل اعلام و اطفاء حریق در محلهای پر تراکم و پر خطر، استفاده از وسایل برقی پر مصرف، وجود بافت فرسوده و نا ایمن و راههای دسترسی بسیار محدود است.
تناقض گفتار شاهدان ماجرا
اظهارات گفته شده افراد حاضر در محل آتش سوزی در باره این آتش سوزی به خبرنگار «بهار» دچار تناقض است بهطوریکه به گفته بعضی از کارگرها و مغازهدارهایی که در زمان حادثه در محل کار خود حاضر بودهاند حریق حدود ساعت 14:30دقیقه ظهر جمعه از قهوهخانه داخل بازار آغاز شده و به سمت انبار پتو و کیف و کفش سرایت کرده است و به دلیل مواد نفتی به کار رفته در این اجناس باعث تخریب وسوختن اجناس داخل انبارها شده است و به دلیل سقفهای چوبی و شیروانی مغازهها و وزش باد، آتش به سقف بازار زرگرها سرایت میکند و مغازههای قسمت پشت راسته بازار زرگرهای کرمانشاه دچار حریق و خسارت میشود.همچنین به گفته 2 تن از مغازهدارهای حاضر در لحظه آتش سوزی حاکی از آن است که آتش سوزی حدود ساعت 14 ظهر اتفاق افتاد اما آتش نشانی ساعت 20/15 دقیقه در محل حادثه حاضر شد، فشار شلنگ آب آتش نشانهاکم بوده و آب به بالا نمیرسید، همچنین تأخیر 15 دقیقهای در رسیدن ماشین دوم آتش نشانی به محل حادثه باعث افزایش و گستردگی آتش سوزی انبار مغازههایی شد که دارای اجناس حاوی مواد نفتی مانند کیف، کفش، پتو و پوشاک بودند و در نتیجه کل مغازه و این اجناس در آتش سوختند.
میراث فرهنگی و شهرداری از هرگونه تعمیرات در بازار ممانعت میکردند
یکی از حاضران در صحنه آتش سوزی که داخل کاروانسرا انبار کیف و کفش دارد عنوان میکند: آتش سوزی از قسمت طلا فروشها شروع شده و وقتی با آتشنشانی تماس گرفتیم سریع آمدند اما اگر مردم برای مهار آتش کمک نمیکردند آتش سوزی با این سرعت خاموش نمیشد و وسعت حریق و درصد خسارت بیشتر بود.وی از تخریب کامل مغازه خود خبر داده و عنوان میکند: اجناس داخل آن سوخته است و برآوردم از خسارت وارده به مغازه خود را 500 میلیون تومان برآورد میکنم.این بازاری کرمانشاهی با ابراز نارضایتی از عملکرد مسئولان شهرداری و میراث فرهنگی کرمانشاه به دلیل عدم رسیدگی به مشکلات کسبه این بازار سنتی کرمانشاه که دارای بافت بسیار فرسوده و قدیمی است اظهار میکند: با توجه به اینکه بارها به همراه دیگر کسبه بازار قصد داشتهایم برای تعمیرات مغازهها اقدام کنیم اما با ممانعت میراث فرهنگی مواجه شدهایم و با توجه به بافت فرسوده این منطقه از طرف این سازمان برای رسیدگی به مشکلات مغازه داران تا کنون در این زمینه اقداماتی صورت نگرفته و شهرداری هم با عنوان اینکه این منطقه داخل طرح قرار دارد اقدامی انجام نداده است. وی ادامه میدهد: با توجه به آتش سوزی رخداده و ممانعتی که میراث فرهنگی برای تعمیرات مغازهها ایجاد کرده است «آیا الان که ما خسارت دیدهایم میراث فرهنگی و شهرداری کرمانشاه پاسخگو هستند؟»
انتقاد از مدیریت بحران حادثه
ساعت حدود 19 عصر روز حادثه پس از از مهار آتش سوزی در حالی که نیروهای آتش نشانی در حال پرتاب تکههای سوخته شیروانیها به داخل خیابان بودند.یکی از عابران به «بهار» میگوید: برخی از آتشنشانها بدون توجه به تجمع و عبور و مرور مردم در این مکان و حتی بدون اعلام خطر با بلندگو، شیروانیها و تیرکهای چوبی را به خیابان میاندازند و این اقدام هر لحظه امکان دارد خطرساز شود.یکی از کسبه با ابراز نارضایتی از مدیریت بحران حادثه و انتقاد از عملکرد آتشنشانها انتقاد داشت عنوان کرد: در زمان آتش سوزی به تعدادی از آتش نشانها تاکید شد که تیرکهای چوبی سقف مغازهها از داخل آتش گرفته قبل از هر کاری میبایست ناودانها برداشته شود و آب گرفتن روی شیروانیها بی نتیجه است اما توجهی نکردند و پس از خاموش شدن آتش به این نتیجه رسیدند که ناودانها را جدا کنند و مشغول به کندن آنها شدند. در صورتی که اگر این کار را اول انجام میدادند آتش پیشروی کمتری پیدا میکرد و زودتر خاموش میشد و باعث میشد خسارت کمتری به مغازهها وارد شود.
یکی از طلا فروشان بازار زرگرها نیز میگوید: ساعت 30/15دقیقه از طریق مغازهداران از آتش سوزی با خبر شدم و در محل حادثه حاضر شدم و شاهد لحظات اولیه آتشسوزی نبودهام اما به گفته تعدادی از افرادی که پیش از زمان آتش سوزی در محل حاضر بودند ذغال قلیان قهوه خانه به انبار پتو سرایت کرده و آتش سوزی از آنجا شروع شده است. وی میگوید: فشار آب شلنگهای آتش نشانی که در اولیه آتشسوزی در محل حادثه حاضر شدند خیلی کم بود و تعدادی از آتش نشانها واقعا زحمت کشیدند و بدون کم کاری به خوبی از عهده خاموش کردن حریق برآمدند و شیروانی مغازهها را جدا میکردند اما اگر مردم و کسبه برای مهار آتش تلاش نمیکردند آتش به این زودی خاموش نمیشد. چون مغازهها اغلب دو طبقه هستند و در اثر وزش باد آتش سوزی وسعت به دیگر مغازهها سرایت کرد. وی میگوید: بیمه آتش سوزی ندارد و مغازهاش در این حادثه دچار خسارت نشده است.یکی از کسبه بازار سنتی به «بهار» میگوید: سقف بازار زرگرها قرار بود مانند بازار مسگرخانه به صورت سنتی و گنبدی شکل احیا شود اما به دلیل سهل انگاری سقفها را با چوب ساختند.
خیابان مدرس باز شد
رئیس پلیس راهور کرمانشاه روز حادثه اعلام کرد: تردد در خیابان مدرس تا اطلاع ثانوی امکان پذیر نیست و محدوده مورد نظر تا صبح روز بعد از حادثه بسته شد. طبق مشاهدات خبرنگار بهار روز دوم حادثه بازار سنتی کرمانشاه به طور کامل تعطیل بود و پیاده رو با نوارهای قرمز رنگ خطر بسته شده است و تردد در این خیابان از حدود ساعت 8 صبح روز دوم آتش سوزی به مدت 45 دقیقه به صورت یکطرفه برقرار بود و پس از آن زمان دوباره بسته شد. با توجه به احتمال ریزش بافت فرسوده ازصبح روز بعد تا ساعت 9 صبح آمبولانس در محل حادثه مستقر نبود.تردد در خیابان مدرس از بعد از ظهر روز دوم برقرار شد اما از شهروندان خواسته شد که فعلا برای گرفتار نشدن در ترافیک از تردد با خودروهای شخصی خودداری کنند و از وسایل حملونقل عمومی استفاده کنند.
برنامهریزی برای تخریب بخشی
از بازار کرمانشاه
نشست شورای مدیریت بحران شهرستان کرمانشاه به ریاست فرماندار کرمانشاه صبح روز دوم حادثه آتش سوزی در کرمانشاه برگزار شد. بر این اساس بازار زرگرها در چند روز آینده به طور کامل تعطیل خواهد بود.براساس تصمیم مدیریت بحران کرمانشاه قرار است سقف بازار زرگرها یه طور کامل تخریب و ایمنی سازی برروی آن انجام شود.
9 نفر مصدوم شدند
محمودیان میگوید: در این حادثه 9 نفر از مغازه داران و آتش نشانها زخمی شدند و پس از اعزام مجروحین به بیمارستان وضعیت جسمانی آنها مساعد اعلام شد و از بیمارستان مرخص شدند.
بافت تاریخی بازار کرمانشاه آسیب ندید
به گفته فهیمه روشن مدیر میراث فرهنگی، صنایع گردشگری شهرستان کرمانشاه در این آتش سوزی آسیبی به بافت تاریخی بازار سنتی زرگرها نرسیده است و خوشبختانه هیچ تخریبی که مربوط به میراث فرهنگی باشد وارد نشده است.بر اساس شنیدهها در این حادثه بیش از حدود 30 مغازه آسیب دیده است و به گفته مسئولین دلیل قطعی وقوع حادثه و برآورد خسارت دقیق هنوز مشخص نشده است و به زودی اعلام میشود.