آبــادان، آب ندارد!

روزنامه بهار
آبادان شهر دوم  استان خوزستان و جنوب‌غرب ایران، و از مناطق آزاد بازرگانی) منطقه آزاد تجاری-صنعتی اروند (ایران است که  برجزیره‌ای هم‌نام خود در ۵۳ کیلومتری خلیج فارس در نزدیکی با مرزهای عراق و کویت جای گرفته است. پس از اهواز این شهر مهم‌ترین شهر خوزستان است. این شهرستان با شهرستان‌های خرمشهر، شادگان و ماهشهر هم‌مرز است.
آخرین آمار جان‌باختگان سیل در آذربایجان شرقی
یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت جهان) پالایشگاه نفت آبادان) در این شهر قرار دارد. نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر می‌رسد و پس از تصفیه به کلیه جهان صادر می‌شود. نزدیکترین شهر به آبادان، خرمشهر است که حدود ۱۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. در تجزیه و تحلیل واژه آبادان می‌توان به معنی «محلی برای پاسداری و نگهبانی از آب» رسید و بطلمیوس، پدر جغرافیای یونان، نام «آرپفانا» و «آپفادانا» را برای آبادان به کار می‌برد.

نبود آب شیرین
اما آنچه که بیش از همه این روزها ذهن مردم آبادان را به خود مشغول کرده مطالباتشان در رابطه با آب شرب سالم است. نکته قابل توجه این است که با گذشت 27 سال از پایان جنگ تحمیلی باز هم این شهرستان مورد کم لطفی قرار گرفته اما این بار این کم‌ لطفی‌ها داخلی است.عمده آبی که برای شرب و کشاورزی استان خوزستان استفاده می‌شود، از آب رودخانه کارون است؛ بنابراین هر گونه تغییر مثبت یا منفی که در کیفیت و کمیت آب این رودخانه ایجاد شود، تاثیر مستقیمی بر آب شرب مردم این استان و حتی کشاورزی آنها خواهد داشت. مشکل اصلی این رودخانه تنها مشکل کمی آب نیست، بلکه شاید مشکل بزرگ‌تر کیفیت پایین آب آن باشد که طی دو دهه گذشته و به دلیل سوءمدیریت، سدسازی‌های بی‌رویه (که عمدتا به دلیل تامین برق بوده و نه آب)، ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی شهرهای حاشیه کارون به درون رودخانه، برداشت‌های بیش از حد در مناطق بالادست و سرچشمه‌های رودخانه و در نهایت بی‌توجهی به لایروبی کارون، گریبان این رودخانه را گرفته و حال تبعات ناگوارش به مردم خوزستان به‌ویژه شهرهای جنوبی این استان و پایین دست رودخانه مثل آبادان و خرمشهر رسیده است. گرچه برخی مناطق و شهرهای غرب و شرق و حتی مرکز استان همچون اهواز نیز از این پیامدهای منفی بی‌نصیب نمانده‌اند. شهرهای جنوبی همچون خرمشهر و آبادان از آن روی وضعیت نامطلوب‌تری دارند که از یک سو به دلیل کاهش آب رودخانه و از سویی به دلیل پیشروی آب دریا به سمت کارون، آب رودخانه بسیار شور شده و مردم این مناطق مجبورند علاوه بر بی‌کیفیتی آب، شوری زیاد آن را هم تحمل کنند. این شرایط نارضایتی شدید مردم را به‌ویژه در تابستان‌ها که اوضاع وخیم‌تر می‌شود، به دنبال داشته است، زیرا یا مجبورند از دستگاه تصفیه استفاده کنند یا این‌که از همان آب شور و بی‌کیفیت مصرف کنند. عامل دیگری که موجب بی‌کیفیتی آب در استان و به‌ویژه آبادان شده است، فرسوده‌بودن شبکه آبرسانی است که متعلق به حدود 50 سال پیش است و هر روز یک نقطه از آن دچار‌ ترکیدگی می‌شود که گاه به دلیل همین شکستگی، آب شهری و روستایی با فاضلاب هم مخلوط می‌شود.

    البته اجرای طرح غدیر در دو شهر خرمشهر و آبادان تاحدی وضعیت آب این شهرها را بهبود بخشید، اما از آنجا که این طرح به طور کامل اجرا نشد، مشکل بی‌کیفیتی آب در این دو شهر همچنان پابرجاست. براساس طرح غدیر که کلید اجرای آن در اوایل دولت نهم زده شد، پیش‌بینی شد که بیش از دو سوم آب شرب استان همچون شهرهای آبادان، خرمشهر، دشت آزادگان، اهواز، سوسنگرد و شادگان، در یک چشم‌انداز 20 ساله، از سدهای کرخه و دز و به‌وسیله اجرای شبکه آبرسانی از این رودخانه‌ها تامین شود، اما در عمل فقط فاز اول این طرح که آبرسانی به خرمشهر و آبادان بود اجرا شد و آن هم نه به طور کامل، به طوری که در خرمشهر حدود 70 درصد و در آبادان حدود 40 تا 50 درصد اجرا شد، به همین دلیل گرچه وضعیت آب خرمشهر نیز کاملامطلوب نیست، اما از آبادان بهتر است.

فروش آب شیرین در آبادان
چندی پیش شاهد این بودیم که کار فروش آب در شهرهای آبادان و خرمشهر، ابعاد تازه‌ای پیدا کرده بود و مردم مجبور بودند از آب‌ فروش‌های دوره‌گرد، آب تهیه کنند. فروش آب‌های معدنی نیز به شدت در آبادان و خرمشهر افزایش یافته و بنابر آمار غیررسمی، مردم شهرهای آبادان و خرمشهر، بیش از شانزده میلیارد تومان در ده سال گذشته، برای مشکلات بد طعمی و کیفیت پایین آب شهرهای خود هزینه کرده‌‌اند. اما هم‌چنان مسئولان پالایشگاه آبادان درباره مشکلاتی که شوری آب برای سامانه‌های صنعتی آنان پدید آورده است، سکوت کرده و در این باره توضیحی ندادند. بارها  مسئولین دلیل شوری آب این شهرستان را خشکسالی دانستند، اما با وجود باران‌های چند سال اخیر مشکل بحرانی آب در آبادان همچنان پا برجا است.

وضعیت بحرانی آبادان
سال گذشته غلامرضا شرفی، نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی،   وضعیت آبادان در خصوص آب را بحرانی خواند و گفت: پس از گذشت ۲۷ سال از پایان جنگ تحمیلی، ما در اصلی‌ترین مطالبات مردم و زیرساخت‌های شهری به وضعیتی رسیده‌ایم که فرماندار از رسانه‌ها می‌خواهد که همه مطالب را ننویسند و این بدان معناست که باید میکروفون‌ها را خاموش و قلم‌ها را غلاف کرد تا نگوییم که چه چیزی دامنگیر مردم شده است. با وجود تمامی مشکلات اما همچنان امیدواریم که خروجی جلسات متعدد، به انجام، رفع مشکلات و در نهایت نفع مردم ختم شود. در حوزه آب، آبادان زخم خورده است در سال‌های نه چندان دور ما یکبار شاهد بروز خشم ناشی از ناخرسندی مردم از بابت آب بی‌کیفیت بودیم و امیدواریم که این موضوع دوباره تکرار نشود. وضعیت آبادان درخصوص آب بحرانی است، گوش و چشمتان را باز کنید و مسائل را به خوبی رصد و مشکلات را رفع کنید. روزی خون این مردم در این شهر جاری شد اما الان نیز وضعیت از آن زمان بهتر نیست، اما هنوز مردم به کار مسئولان امیدوارند، به ما فرصت داده‌اند که مسئول باشیم و از عهده کار برآئیم، پس همت کنیم تا رنج را از مردم دور کنیم.»

عبدالله کعبی، یکی دیگر از نمایندهای  مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی نیز در همین راستا گفته بود: در هیچ بخشی نتوانستیم به صورت 100درصد مشکل مردم را برطرف کنیم. بسیاری از مشکلات موجود در آبادان در سایر مناطق کشور برطرف شده و در سال‌های پس از جنگ تحمیلی در هیچ بخشی نتوانستیم به صورت 100درصد مشکل مردم را برطرف کنیم. نارضایتی مردم در بخش آب به خصوص روستاها بیش از سایر مناطق است و نیاز است برای رفع این مشکلات، کار جهادی شود، اگرچه در بخش بهداشت و اشتغال نیز مشکل داریم.

وی به هدر رفت 50درصدی آب شرب در شهرستان آبادان اشاره کرد و گفت: از سال 1369 تاکنون 200هزار میلیارد ریال اعتبار در بخش آب شهرستان آبادان هزینه شده است، در این مدت چه مشکلی در این بخش برطرف شده است؟  نماینده مردم آبادان و عضو کمسیون اقتصاد مجلس شورای اسلامی افزود: در چند سال گذشته خروجی مناسبی در هزینه کرد اعتبارات دولتی نداشتیم.

کعبی در بخش دیگری از سخنان خود به مشکل کشاروزی در شهرستان آبادان اشاره کرد و گفت: در حالی سال گذشته خرمای کشاورزان به قیمت 900 هزار ریال از سوی برخی دلالان خریداری شد که با کمی فرآوری می‌شود آن را با ارزش افزوده بهتری خرید و به فروش رساند. تاکنون نیز خسارات خشکسالی به کشاورزان پرداخت نشده که این مهم باعث ناتوانی مالی آنها شده است. اجرای طرح نیشکر در بالا دست شهرستان آبادان باعث شوری آب کشاروزی و تخریب نخلستان‌ها در پائین دست شد، امروز حق نداریم طرح‌هایی تعریف کنیم که با انجام آن باعث آبادی در منطقه‌ای و خرابی منطقه دیگری شویم.  بیکاری بالای جوانان از مشکلات عمده در آبادان است و وجود 60 هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی گواه این مدعا است.»

جلیل مختار دیگر نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی نیزگفته بود: بیشتر انتقاد مردم در بحث آب در روستاها است. خرمای با کیفیت کشاورزان به علت نبود کارگاه‌های لازم برای عمل‌آوری و بسته‌بندی به قیمت پایین خریداری می‌شود. در بخش‌ترویج کشاورزی نیز اقدام مثبتی در روستاها انجام نشده است.»نکته قابل تامل این است که این بی‌آبی حتی در ماه مبارک رمضان که  به زودی مهمان خانه‌ها خواهد بود و در آن گرمای شدید استان آبادان همچنان ادامه خواهد داشت مردم این شهرستان مجبورند در آن شرایط آب و هوایی  با نبود آب شرب مهمان ماه رمضان باشند.  با توجه به این شرایط تنها راهکاری که برای بهبود وضعیت آب شهرهای استان به‌ویژه آبادان وجود دارد، اولا اجرای کامل طرح غدیر و رساندن آب از سدهای مذکور به آبادان است و ثانیا اصلاح شبکه فرسوده توزیع آب و ثالثا اصلاح و ایجاد سیستم تصفیه آب است که این سه مورد در مجموع فقط برای شهر آبادان حدود 140 تا 150 میلیارد تومان هزینه و اعتبار در بر خواهد داشت و با توجه به این‌که همیشه پای نبود بودجه در میان است مردم خوزستان به ویژه آبادان همچنان باید به مظلومیت زمان جنگ خود ادامه دهند.
 
معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: آمار جانباختگان بر اثر سیلاب در آذربایجان شرقی به 43 نفر رسید که از این تعداد تاکنون جسد پنج نفر یافت نشده است.
اسماعیل نجار افزود: سامانه بارشی که روز جمعه وارد کشور شد، با وجود اینکه بارش خوبی در پنج استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان و زنجان داشتیم متاسفانه سیلاب هایی داشته‌ایم که منجر به خسارت جانی و مالی شده است. در روستای چینار شهرستان عجب شیر در استان آذربایجان شرقی که بیشترین تاثیر از سیلاب را داشته 20 نفر جان خود را ازدست داده‌اند که جسد 18 نفر از آنها پیدا شده و دو نفر دیگر باقیمانده است. 30 خانوار در روستای چینار دچار آسیب شده‌اند که از این تعداد خانه‌های 12 خانوار ویران شده و 18خانوار نیز آسیب جدی دیده‌اند و اسکان موقت در اختیار این خانواده‌ها قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: در شهرستان آذرشهر استان آذربایجان شرقی نیز 17 نفر اعلام مفقودی شده بود که در ساعات پایانی روز شنبه این آمار به 22 نفر افزایش یافت و جسد 18 نفر از مفقودان در داخل رودخانه کشف و پیدا شده است که امیدواریم پنج نفر باقی مانده نیز  یافت شوند. در آذربایجان غربی با وجود شدت بارندگی خسارت سنگین مالی به بار نیامده و فقط یک نفر جان خود را از دست داده است. در روستای ننور بانه از توابع استان کردستان نیز یک نفر جان باخته و در پارک کوثر شهرستان سقز نیز در اثر رانش زمین چهار نفر جان خود را از دست داده اند. بهنام مفضفی نماینده استان آذربایجان شرقی در شورای عالی استان‌ها نیز از بی‌خانمان شدن ۱۰۵ خانوار در حادثه سیل این استان خبر داد  و گفت:  بر اثر سیل سه روز گذشته که به علت طغیان رودخانه‌ها در قسمت‌هایی از استان آذربایجان شرقی رخ داده است، متاسفانه حدود ۱۰۵ خانوار خانه‌های خود را به صورت کامل از دست دادند و در حال حاضر در چادرهای جمعیت هلال احمر اسکان موقت دارند. دو روستای همجوار شهرستان‌های عجب شیر و آذرشهر به طور کامل تخریب شده‌اند که در مجموع ۱۰۰ خانواده در این روستا‌ها ساکن بودند. همچنین قسمتی از شهر تبریز هم بر اثر وقوع سیل خسارت دیده است که ۵ خانه به صورت کامل از بین رفته است. منطقه مورد نظر از زمین حاصلخیزی برخوردار بوده است، اما متاسفانه با وجود گل و لایی که همراه با سیل این مناطق را پوشانده است، تحقیقات ما نشان می‌دهد که این زمین‌ها تا ۶۰ سال آینده قابل زراعت نخواهد بود، چرا که خسارت جبران ناپذیری دیده‌اند. قائم مقام سازمان دانش‌آموزی نیزاز اجرای طرح جمع‌آوری کمک‌های داوطلبانه دانش‌آموزان سراسر کشور برای کمک به سیل‌زدگان استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و اردبیل به همت این سازمان خبر داد. محمود علی‌گو گفت: این سازمان در راستای تحقق منش‌های تشکیلاتی خود، اقدام به جمع‌آوری اقلام مورد نیاز تحصیلی، برای دانش‌آموزان مناطق سیل زده می‌نماید. کمک‌های جمع‌آوری شده با هماهنگی سازمان دانش‌آموزی جمهوری اسلامی ایران و همیاری و مساعدت وزارت آموزش و پرورش در دهه دوم اردیبهشت ماه به استان‌های مورد نظر ارسال خواهد شد.
همچنین روز یکشنبه حجت الاسلام  معزی، نماینده رهبر معظم انقلاب در جمعیت هلال احمر به منظور بررسی آخرین وضعیت امدادرسانی در مناطق سیل زده در استان‌های آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل و کردستان، به استان آذربایجان شرقی رفت و ضمن تشکر از تلاش جدی تمامی امدادگران، خواستار توجه هر چه بیشتر در رسیدگی به وضعیت آسیب دیدگان، در اختیار قرار دادن امکانات، اسکان و رسیدگی به مصدومان شد.