گروه سياسي: صادق زیباکلام با بیان اینکه پیروزی روحانی مرهون تلاش های شخص خود اوست، اظهار داشت: من به جد معتقدم که پیروزی روحانی ناشی از تمام سخنرانی و حرکتهای شخص خودش بود. او واقعا بار انتخابات را به دوش کشید. البته در این میان استتثای بزرگی به نام مهندس جهانگیری وجود داشت که در قامت یک کاندیدا ظاهر شد و از روحانی دفاع کرد. اگر جهانگیری، ظریف، طیب نیا و زنگنه و تا حدودی رحمانی را فاکتور بگیریم، مابقی کابینه و حلقه نزدیک به روحانی یعنی نوبخت و نهاوندیان، حرکتی نکردند، اصلا انگار نه انگار که انتخابات است و روحانی رئیس آنهاست.
... کافی است عملکرد این آقایان را با نزدکان احمدینژاد مقایسه کنید. هنوز که هنوز است، باوجود اینکه احمدی نژاد کاملا به حاشیه رانده شده، اما افرادی مثل مشایی، جوانفکر و هاشمی ثمره قرص و محکم پشت او هنوز ایستادهاند و رهایش نکردهاند. روحانی در نهایت در ضیافت افطار دلخوری خود را بروز داد که خیلی هم دور از انتظار نبود و ناراحتی اش از نزدیکانش کاملا قابل درک بود. واقعا نمیدانم شاید فکر میکردند رئیسی برنده میشود و نمیخواستند همه تخم مرغها را در سبد روحانی بگذارند!
...جدا از اینکه نمی دانم دغدغه آقایان چه بوده، باید بگویم اینها اصلا توانی هم ندارند. واقعا نمیدانم آدمی مثل نوبخت چرا باید چنین جایگاه مهمی داشته باشد. من ظرف این سه سال گذشته، بارها به رشت رفتهام، دل اصلاح طلبان رشت از ایشان خون است. میگویند زمان احمدینژاد اینقدر خوار و در حاشیه نبودهایم. با توجه به اینکه نوبخت خود اهل رشت است ولی کوچکترین دست دوستی و رفاقت به نیروهای معتدل و میانه روی دراز نکرده است. رشت که شهرشان است تو خود بخوان حدیث از این مجمل. همه از دست نهاوندیان و نوبخت می نالند و دلشان خون است.
در همين زمينه روزنامه اعتماد نوشت: سخنان رييسجمهور درباره آنها كه حاضر به دفاع از دولت در انتخابات نبودند، چهكساني را هدف قرار ميدهد؟
وزيران؟ معاونان؟ يا استانداران و فرمانداران؟! پاشنه گيوه كداميك از «آنان» خوابيده بود؟ «آنان» كه اين قسمت از سخنان رييسجمهور برايشان گران تمام ميشد كه اقدام به حذف آن كردهاند؟ يا «آنان» كه مصلحتشان از سوي برخي همكاران درنظر گرفته شده تا مجبور به چشمپوشي از مهمترين بخش از سخنان رييسجمهور منتخب شوند؟ حسن روحاني در ضيافت افطاري كه ميهمانانش وزيران، معاونان و استانداران بودند، از انتخابات گفت و از اهدافي كه مردم در پي دنبال كردن آن بودند، از عملكردها و دستاوردهاي دولت گفت و از نيمه راهي كه با انتخاب مردم به عقب بازنگشت، اما در همين بين و در اقدامي قابل توجه، دستهبنديهايي كه هيچگاه مقيد به آن نبود را بهكار بست و مديران خود را به دو دسته تقسيم كرد. آنجا كه عنوان كرد «همه يك جور نبودند»، ميخواست از دو دستگيها يا چند دستگيهايي بگويد كه در حساسترين مرحله از عمر هر دولتي براي او اتفاق افتاد. روحاني راست ميگويد كه «در ٤ سال دولت يازدهم، به دلايلي يك خرده سختگيري نكرديم».
شكوههايي كه همواره به برخي از مديران غيرهمسوي دولت ميشد، آنان را نهايتا به چند جابهجايي وادار ميكرد كه باز هم نميتوانست رضايت منتقدان حامي دولت را جلب كند. رييسجمهور منتخب كه زمان را، بهانه كرده تا در خصوص دستهبندي مديران خود سخني نگويد و هرچند عنوان ميكند كه همه افراد در دولت بدون استثنا زحمت كشيدهاند و كسي نيست كه زحمت نكشيده باشد و از دولت دفاع نكرده باشد، اما حرف دل خود را در ادامه صحبتهايش ميزند. آنجا كه ميگويد «همه هم يك جور نبودند، مختلف بودند. بعضيها با همه توان آمدند. ما روستايي هستيم، به قولي بعضيها گيوه را بر كشيدند و به ميدان آمدند، آستينها را بالا زدند و به ميدان آمدند.
اما بعضيها پاشنه گيوهشان خوابيده بود و بر نكشيدند. لخ لخ كردند. يك مقدار راه آمدند و مسير را آمدند و زحمت كشيدند. سعي آنان مشكور». اما اشاره حسن روحاني به زمان همين انتخابات برميگردد نه دورهاي كه همه نالان از عدم معرفي دستاوردهاي دولت از سوي مديران دولتي بودهاند. او با محور قرار دادن حملههايي كه به دولت ميشده و در برشمردن اقداماتي كه از سوي دور و بريهاي او انجام شده، عنوان ميكند: «يك عده وقتي به دولت حمله ميشد، با همه قدرت آمدند دفاع كردند، با همه وجودشان دفاع كردند. چون دفاع از دولت، دفاع از ملت است.
اشتباه نشود، اين بحث وكيلالدوله و... لاطائلات است. دولت منتخب ملت است. ما چيزي نداريم جز راي مردم. دولت و ملت نداريم، ملت است كه دولت را انتخاب ميكند. همهچيز براي ملت است. كسي كه از دولت دفاع ميكند، از راي مردم دفاع ميكند، از اكثريت دفاع ميكند، از ملتش دفاع ميكند». مخاطب بعدي روحاني كساني بودند كه به تعبير او «سختشان بود دفاع كنند، خيلي نرم حرف ميزدند و آرام. اگر در تنگناي ٣٠ خبرنگار قرار ميگرفتند، در آن تنگنا يك كلمهاي ميفرمودند. حرف نميزدند و سينه سپر نميكردند». اما اين عملكرد، براي روحاني يك تجربه ميشود؛ تجربهاي كه باعث ميشود او اينبار از كساني كه آماده همكاري هستند، دعوت كند و بگويد: «هر كسي كه آماده است كه اين بار را بر دوش بگيرد بايد داوطلب باشد.»
چه كساني سختشان بود دفاع كنند؟
با سخنان حسن روحاني نخستين سوالي كه به ذهن ميرسد، اين است كه مخاطبان اين سخنراني چه كساني هستند و در چه پستهايي بودهاند كه سختشان ميآمد اقدامي در جهت معرفي دستاوردهاي دولت كنند؟ يقينا پست اين افراد آنقدر قابل اعتنا بوده كه اين انتظار براي حسن روحاني به وجود آمده باشد كه آنان در دفاع از عملكرد دولت برآمده و به گفته او، سينه سپر كنند. با نگاهي گذرا به روزهايي كه تنور انتخابات با مناظرههاي ٦ نامزد رياستجمهوري داغتر و داغتر ميشد، ميتوان به اسامي حاميان سينه سپر روحاني پي برد. وزيران، معاونان و حتي استانداراني كه بازوهاي اجرايي رييسجمهوري در سراسر كشور بودند، از جمله افرادي هستند كه ميتوانند در اين موضوع، مورد خطاب قرار گيرند.
هرچند هم بخواهيم از اسحاق جهانگيري به عنوان كانديداي پوششي ياد كنيم كه وارد عرصه شد، تا دفاع كند و با اعداد و ارقام از دستاوردهاي دولت بگويد اما، انتظارات از ساير وزيران هم سرجاي خود باقي بود. در اين ميان اعضاي كابينه هم بايد خودي نشان ميدادند و حداقل در مقام دفاع از حسن روحاني و در برابر اتهاماتي كه به او و در حقيقت به كل كابينه يازدهم زده ميشد، به تعبيري گيوههاي خود را برميكشيدند و به ميدان ميآمدند تا قبول مسووليت پاسخگويي تنها بر دوش رييسجمهور مستقر و معاون اول او نباشد. با نگاهي به اظهاراتي كه در فاصله ١٠ روز مانده تا انتخابات رياستجمهوري، صورت گرفته، بهخوبي كاشف به عمل ميآيد كه كداميك از وزيران در تمام ايام تبليغات انتخاباتي دغدغهاي جز معرفي دستاوردهاي دولت يازدهم نداشتهاند. سفرهايي كه براي بعضي از وزيران و معاونان حسن روحاني در دهه آخر ارديبهشت تنظيم شده بود، نشان از تلاشهاي آنان براي تداوم دولت تدبير و اميد داشت.
حضور افرادي همچون ظريف، زنگنه و قاضيزاده هاشمي در استانهاي مختلف نشان از تلاش آنها براي اعتماد دوباره ملت به دولت روحاني بود. هرچند آمار معاونان رييسجمهوري در دفاع از عملكرد حسن روحاني بهتر از وزيران كابينه است، اما باز هم تعداد كساني كه همواره در دفاع از روحاني خود داوطلبانه اقدام به سخنراني ميكردند، قابل توجه است. حال ميماند تعدادي از اين افراد كه به گفته روحاني، به زور خبرنگاران بايد كلمهاي در حمايت از دولت ميگفتند كه البته استانداران را هم بايد به آنها اضافه كرد. كسانيكه هنوز هم در برخي از استانهاي تحت مديريت آنان، خيلي از اصلاحطلبان حامي روحاني اجازه سخنراني ندارند، ميتوانند مخاطب سخنان روحاني باشند. هرچند روي سخنان روحاني را وزيران كابينه ميدانيم و طرح مبحث تغيير ٥٠ درصد از اعضاي كابينه از سوي محمدعلي نجفي، مشاور اقتصادي او را بر مبناي همين استدلال قرار ميدهيم، اما باز هم بايد منتظر مرداد ماهي بمانيم كه براي هر دولتي زمان تسويه حساب براي اعضاي كابينه در دوره دوم استقرار است.
اينكه روحاني با چند نفر از گيوهكشان، مسير دولت دوازدهم را آماده حركت ميكند، به بسياري از گمانهزنيها در خصوص رفتارهاي يك ماه اخير دولتمردان يازدهم پاسخ خواهد داد. در جدول زير به اظهارات چهرههاي دولتي كه در ايام منتهي به انتخابات، اقدام به دفاع از اقدامات دولت كردهاند، خواهيم پرداخت. در اين جدول به سخنان تعدادي از وزيران و معاونان روحاني كه در آن روزها، حضور پررنگي در رسانهها داشتهاند پرداختيم، تا خلأ كساني كه در اين ايام انگار نه انگار انتخاباتي در راه است، به خوبي احساس شود. وزيران كشاورزي، اقتصاد، نفت، بهداشت، دفاع، امور خارجه، اطلاعات و چندين معاون و سخنگوي دولت از كساني بودند كه در صف حاميان روحاني حضوري به يادماندني داشتهاند.