تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۲۱ ساعت ۱۱:۱۴
کد مطلب : ۱۳۱۶۲۵
ورود به دوران جدید اقتصادی
روزنامه بهار: جذب سرمایه گذار خارجی به ویژه برای اقتصاد ایران که سال‌هاست با مشکلاتی نظیر عدم حضور سرمایه‌گذاران خارجی و نبود نقدینگی و به دنبال آن رکود دست و پنجه نرم می‌کند، برگ برنده‌ای برای شتاب و حرکت سریع به سوی توسعه و رفع مشکلات اقتصادی است. در واقع جذب و حضور سرمایه گذاران واقعی قدرتمند شاه‌کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. با لغو تحریم‌های اقتصادی و شروع توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 یا همان برجام، امیدهای بسیاری نسبت به حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران و شروع سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد شد و کارشناسان پیش بینی می‌کنند که کشورمان میتواند به قدرتی نوظهور در اقتصاد جهان و به بازاری جهانی برای تولید و تجارت کالا در جهان تبدیل شود، هر چند برای رسیدن به این نقطه هنوز فاصله‌ای بسیار وجود دارد اما می‌توان گفت نخستین گام‌ها در این راه برداشته شده است.
«چشم‌انداز ورود سرمایه‌های خارجی به ایران در سال جاری مثبت است» ؛ این را سید حمید حسینی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید. بررسی‌ها نشان می‌دهد با آشکار شدن دستاوردهای برجام در سال 1396 و تداوم رونق اقتصاد، سال 1396، سالی استثنایی در تاریخ ایران تلقی می‌شود. هر چند بسیاری از کارشناسان از جمله مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و برخی دیگر از همکاران حمید حسینی در اتاق بازرگانی چشم‌انداز ورود سرمایه‌های خارجی را مثبت ارزیابی می‌کنند، بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرایی شدن سرمایه گذاری‌های مصوب در سال گذشته نیز خود میتواند به رونق بیش از پیش اقتصاد ایران کمک کند.
اگر سال جاری اولین سال اجرای برنامه ششم تلقی شود، افزایش ورود سرمایه‌های خارجی را می‌توان اقدامی در راستای تحقق اهداف از پیش تعیین شده در این حوزه، در قالب ششمین برنامه توسعه‌ای ایران نیز دانست. در قالب برنامه ششم توسعه پیش بینی شده است 160 هزار میلیارد تومان سرمایه خارجی در 5 سال وارد ایران شود. رقمی خیره کننده که میتواند بنیان‌های اقتصادی ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد. با این حال باید توجه داشت که همواره عملکرد برنامه‌های سرمایه گذاری از پیش بینی‌ها عقب‌تر است و ایران ممکن است در صورت تداوم وضعیت موجود به سختی بتواند این ایده را محقق سازد.
کاهش سرمایه‌گذاری؛ عامل رکود
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر، بیش از گذشته نیازمند افزایش سرمایه گذاری، چه در حوزه جذب سرمایه از داخل و چه در حوزه جذب سرمایه از خارج کشور است چرا که عقب ماندگی در این حوزه و کاهش شدید سرمایه گذاری‌ها، مشکلات فراوانی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرد.
بسیاری معتقدند کاهش نرخ سرمایه گذاری در کنار هدایت سرمایه‌های موجود به سوی بخش غیر مولد جامعه سبب شد اقتصاد بیش از پیش تحت فشار قرار گیرد و نمود این فشار را در رکود سخت و سنگینی که در سال‌های ابتدایی دهه نود، اقتصاد ایران را درگیر کرد، می‌توان مشاهده نمود. پیش از این گزارش‌های ارائه شده بر تقاضای ورود 13 میلیارد دلار سرمایه خارجی به ایران، پس از اجرای برجام دلالت داشت. آنچه گزارش مصوبات نشان می‌دهد تصویب 11. 5 میلیارد دلار سرمایه خارجی در هیات سرمایه گذاری است.
برجام در دی ماه سال 1394 اجرایی شد و در اولین ماه‌های پس از اجرای آن ایران توانست اقداماتی مثبت را در راستای بازپس گیری بازارهای از دست رفته نفت اجرایی کند. از سوی دیگر صنعت خودرو، صنایع پتروشیمی، حمل و نقل و انرژی با تقاضای فراوان خارجی‌ها برای سرمایه گذاری روبه‌رو شدند که این امر خود نشان دهنده ظرفیت‌های شناخته شده اقتصاد ایران در میان سرمایه گذاران جهان بود. دو سال گذشته، هیات‌های خارجی فراوانی از ایران بازدید کردند و مذاکرات گسترده‌ای میان اعضای این هیات‌ها و ایران صورت گرفت. پیش بینی‌ها نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال جاری میتواند شرایط تازه‌ای را با ورود سرمایه‌های خارجی تجربه نماید.
تشنه حضور سرمایه گذاران
اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد در حال توسعه، تلاش‌های خود را برای بهره گیری از این موضوع به کار گرفته، لکن به دلیل متعدد و فضای نامناسب موجود که عمدتا نشات گرفته از جریانات بین‌المللی سیاسی حاکم براقتصاد ایران بوده نتوانسته در این راستا موفقیت قابل توجهی کسب کند. این درحالی است که به دلیل عدم استقبال خارجی‌ها از سرمایه گذاری درایران تا پیش از توافق هسته‌ای و برجام، سیاست گذاران اقتصادی و نهادی نتوانسته‌‌اند یا لزومی ندیده‌اند شرایط و زیرساخت‌های لازم برای این کار را از طریق وضع قوانین و مقررات تسهیل کننده، ایجاد کنند. در حال حاضر که وضعیت و جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی تغییر قابل ملاحظه‌ای یافته است، فضای جدید برای سیاستگذاران در سطح بین‌المللی ایجاد شده و ایران میتواند با اقدام دقیق و البته سریع از این فرصت مناسب و استثنایی به نفع خود استفاده کند. با‌توجه به برنامه پنجم توسعه که در دوران تحریم تصویب شده بود، ضرورت جذب 30 درصد از سرمایه گذاری 600 میلیارد دلاری کشور از طریق سرمایه گذاری‌های خارجی وجود داشت و دولت‌ها موظف به ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه گذاری سالانه 30 تا 40 میلیارد دلاری در کشور بودند که با پایان برنامه پنجم، این موضوع که سرمایه گذاری‌های خارجی در ایران به چه میزان محقق شده، قابل بررسی است.
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران دارای 9 درصد از ذخایر نفت جهان و 18 درصد از ذخایر گازی دنیا است، از حیث ذخایر گازی ایران رتبه دوم دنیا و به لحاظ ذخایر نفتی رتبه سوم را دارا است، مجتمع‌های پتروشیمی کشور ظرفیت تولید سالانه 60 میلیون تن محصولات پتروشیمی را دارند و نیاز بسیاری از بازارهای جهانی را تامین می‌کنند، در صنعت فلزات اساسی و معادن، کشور ما دارای ذخایر تخمین زده شده به ارزش بالغ بر 43 میلیارد تن و 700 میلیارد دلار است و نیروی کاری موجود در این صنعت بالغ بر 600 هزار نفر محاسبه شده اند.
پیش‌بینی‌های مثبت
به این‌ترتیب اگر سال 1394، سخت‌ترین سال اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر لقب گرفته است، سال 1396 میتواند سال ورود به دوران جدید برای اقتصاد لقب بگیرد چرا که با آشکار شدن نتایج برجام، قفل‌هایی که بر دست و پای اقتصاد ایران زده شده بود باز شده و شرایط برای بهبود موقعیت فراهم می‌شود. حمید حسینی، فعال اقتصاد در این زمینه می‌گوید: همان گونه که سخت‌تر شدن شرایط اقتصاد، به سرعت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار نداد و آنها به فاصله چند ماه با واقعیت تلخ تحریم‌های ناجوانمردانه و جنگ اقتصادی آشنا شدند، بهبود شرایط اقتصاد و رشد قابل توجه در سال گذشته نیز به سرعت آثار خود را نشان نمی‌دهد اما بدون‌تردید امسال سالی است که گسترده شدن فضای اقتصادی در زندگی مردم، خود را نشان خواهد داد. پیش بینی‌ها بر افزایش سرمایه گذاری خارجی در ایران طی سال جاری شمسی استوار است. ایران آماده عقد اولین قراردادهای خود در حوزه نفت و گاز شده است و در حالی که بخش انرژی همچنان یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها برای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران است، پتروشیمی ها، حمل و نقل، صنعت خودرو نیز بازاری مناسب برای سرمایه گذاران محسوب می‌شوند.
ایران مقصد مناسب سرمایه گذاری
ایران با جذب بیش از 11 میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال گذشته توانست رتبه دوم کشور سرمایه پذیر در منطقه را از آن خود کند. قابلیت‌های ایران برای افزایش سرمایه‌های ورودی بالاست چرا که منطقه خاورمیانه در شرایط کنونی از ناامنی و جنگ، تنی مجروح دارد. هر چند تحرکات‌تروریست‌ها در میانه خرداد ماه، تهران را داغدار کرد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد تحرکاتی از این دست نمی‌تواند امنیت سرمایه گذاری در ایران را زیر سئوال ببرد چرا که تداوم چنین حرکت هایی است که تاثیر خود را بر سرمایه گذاری‌ها آشکار می‌کند. مهدی تقوی در این زمینه به خبرآنلاین می‌گوید: ایران باید نشان دهد توان بالایی در جذب سرمایه‌ها دارد، جز این هم نیست و ورود سرمایه گذاران خارجی خود امنیت کشور را به امنیت سرمایه گذاران گره می‌زند. وی می‌گوید: ایران قابلیت آن را دارد که در این دوران سالانه حتی تا 25 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند البته لازم است با اولویت‌بندی دقیق، سرمایه‌ها را به بخش هایی هدایت کند که اشتغال در پی دارد و از سوی دیگر نیاز اساسی توسعه کشور محسوب می‌شوند.
«چشم‌انداز ورود سرمایه‌های خارجی به ایران در سال جاری مثبت است» ؛ این را سید حمید حسینی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید. بررسی‌ها نشان می‌دهد با آشکار شدن دستاوردهای برجام در سال 1396 و تداوم رونق اقتصاد، سال 1396، سالی استثنایی در تاریخ ایران تلقی می‌شود. هر چند بسیاری از کارشناسان از جمله مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و برخی دیگر از همکاران حمید حسینی در اتاق بازرگانی چشم‌انداز ورود سرمایه‌های خارجی را مثبت ارزیابی می‌کنند، بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرایی شدن سرمایه گذاری‌های مصوب در سال گذشته نیز خود میتواند به رونق بیش از پیش اقتصاد ایران کمک کند.
اگر سال جاری اولین سال اجرای برنامه ششم تلقی شود، افزایش ورود سرمایه‌های خارجی را می‌توان اقدامی در راستای تحقق اهداف از پیش تعیین شده در این حوزه، در قالب ششمین برنامه توسعه‌ای ایران نیز دانست. در قالب برنامه ششم توسعه پیش بینی شده است 160 هزار میلیارد تومان سرمایه خارجی در 5 سال وارد ایران شود. رقمی خیره کننده که میتواند بنیان‌های اقتصادی ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد. با این حال باید توجه داشت که همواره عملکرد برنامه‌های سرمایه گذاری از پیش بینی‌ها عقب‌تر است و ایران ممکن است در صورت تداوم وضعیت موجود به سختی بتواند این ایده را محقق سازد.
کاهش سرمایه‌گذاری؛ عامل رکود
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر، بیش از گذشته نیازمند افزایش سرمایه گذاری، چه در حوزه جذب سرمایه از داخل و چه در حوزه جذب سرمایه از خارج کشور است چرا که عقب ماندگی در این حوزه و کاهش شدید سرمایه گذاری‌ها، مشکلات فراوانی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرد.
بسیاری معتقدند کاهش نرخ سرمایه گذاری در کنار هدایت سرمایه‌های موجود به سوی بخش غیر مولد جامعه سبب شد اقتصاد بیش از پیش تحت فشار قرار گیرد و نمود این فشار را در رکود سخت و سنگینی که در سال‌های ابتدایی دهه نود، اقتصاد ایران را درگیر کرد، می‌توان مشاهده نمود. پیش از این گزارش‌های ارائه شده بر تقاضای ورود 13 میلیارد دلار سرمایه خارجی به ایران، پس از اجرای برجام دلالت داشت. آنچه گزارش مصوبات نشان می‌دهد تصویب 11. 5 میلیارد دلار سرمایه خارجی در هیات سرمایه گذاری است.
برجام در دی ماه سال 1394 اجرایی شد و در اولین ماه‌های پس از اجرای آن ایران توانست اقداماتی مثبت را در راستای بازپس گیری بازارهای از دست رفته نفت اجرایی کند. از سوی دیگر صنعت خودرو، صنایع پتروشیمی، حمل و نقل و انرژی با تقاضای فراوان خارجی‌ها برای سرمایه گذاری روبه‌رو شدند که این امر خود نشان دهنده ظرفیت‌های شناخته شده اقتصاد ایران در میان سرمایه گذاران جهان بود. دو سال گذشته، هیات‌های خارجی فراوانی از ایران بازدید کردند و مذاکرات گسترده‌ای میان اعضای این هیات‌ها و ایران صورت گرفت. پیش بینی‌ها نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال جاری میتواند شرایط تازه‌ای را با ورود سرمایه‌های خارجی تجربه نماید.
تشنه حضور سرمایه گذاران
اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد در حال توسعه، تلاش‌های خود را برای بهره گیری از این موضوع به کار گرفته، لکن به دلیل متعدد و فضای نامناسب موجود که عمدتا نشات گرفته از جریانات بین‌المللی سیاسی حاکم براقتصاد ایران بوده نتوانسته در این راستا موفقیت قابل توجهی کسب کند. این درحالی است که به دلیل عدم استقبال خارجی‌ها از سرمایه گذاری درایران تا پیش از توافق هسته‌ای و برجام، سیاست گذاران اقتصادی و نهادی نتوانسته‌‌اند یا لزومی ندیده‌اند شرایط و زیرساخت‌های لازم برای این کار را از طریق وضع قوانین و مقررات تسهیل کننده، ایجاد کنند. در حال حاضر که وضعیت و جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی تغییر قابل ملاحظه‌ای یافته است، فضای جدید برای سیاستگذاران در سطح بین‌المللی ایجاد شده و ایران میتواند با اقدام دقیق و البته سریع از این فرصت مناسب و استثنایی به نفع خود استفاده کند. با‌توجه به برنامه پنجم توسعه که در دوران تحریم تصویب شده بود، ضرورت جذب 30 درصد از سرمایه گذاری 600 میلیارد دلاری کشور از طریق سرمایه گذاری‌های خارجی وجود داشت و دولت‌ها موظف به ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه گذاری سالانه 30 تا 40 میلیارد دلاری در کشور بودند که با پایان برنامه پنجم، این موضوع که سرمایه گذاری‌های خارجی در ایران به چه میزان محقق شده، قابل بررسی است.
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران دارای 9 درصد از ذخایر نفت جهان و 18 درصد از ذخایر گازی دنیا است، از حیث ذخایر گازی ایران رتبه دوم دنیا و به لحاظ ذخایر نفتی رتبه سوم را دارا است، مجتمع‌های پتروشیمی کشور ظرفیت تولید سالانه 60 میلیون تن محصولات پتروشیمی را دارند و نیاز بسیاری از بازارهای جهانی را تامین می‌کنند، در صنعت فلزات اساسی و معادن، کشور ما دارای ذخایر تخمین زده شده به ارزش بالغ بر 43 میلیارد تن و 700 میلیارد دلار است و نیروی کاری موجود در این صنعت بالغ بر 600 هزار نفر محاسبه شده اند.
پیش‌بینی‌های مثبت
به این‌ترتیب اگر سال 1394، سخت‌ترین سال اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر لقب گرفته است، سال 1396 میتواند سال ورود به دوران جدید برای اقتصاد لقب بگیرد چرا که با آشکار شدن نتایج برجام، قفل‌هایی که بر دست و پای اقتصاد ایران زده شده بود باز شده و شرایط برای بهبود موقعیت فراهم می‌شود. حمید حسینی، فعال اقتصاد در این زمینه می‌گوید: همان گونه که سخت‌تر شدن شرایط اقتصاد، به سرعت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار نداد و آنها به فاصله چند ماه با واقعیت تلخ تحریم‌های ناجوانمردانه و جنگ اقتصادی آشنا شدند، بهبود شرایط اقتصاد و رشد قابل توجه در سال گذشته نیز به سرعت آثار خود را نشان نمی‌دهد اما بدون‌تردید امسال سالی است که گسترده شدن فضای اقتصادی در زندگی مردم، خود را نشان خواهد داد. پیش بینی‌ها بر افزایش سرمایه گذاری خارجی در ایران طی سال جاری شمسی استوار است. ایران آماده عقد اولین قراردادهای خود در حوزه نفت و گاز شده است و در حالی که بخش انرژی همچنان یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها برای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران است، پتروشیمی ها، حمل و نقل، صنعت خودرو نیز بازاری مناسب برای سرمایه گذاران محسوب می‌شوند.
ایران مقصد مناسب سرمایه گذاری
ایران با جذب بیش از 11 میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال گذشته توانست رتبه دوم کشور سرمایه پذیر در منطقه را از آن خود کند. قابلیت‌های ایران برای افزایش سرمایه‌های ورودی بالاست چرا که منطقه خاورمیانه در شرایط کنونی از ناامنی و جنگ، تنی مجروح دارد. هر چند تحرکات‌تروریست‌ها در میانه خرداد ماه، تهران را داغدار کرد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد تحرکاتی از این دست نمی‌تواند امنیت سرمایه گذاری در ایران را زیر سئوال ببرد چرا که تداوم چنین حرکت هایی است که تاثیر خود را بر سرمایه گذاری‌ها آشکار می‌کند. مهدی تقوی در این زمینه به خبرآنلاین می‌گوید: ایران باید نشان دهد توان بالایی در جذب سرمایه‌ها دارد، جز این هم نیست و ورود سرمایه گذاران خارجی خود امنیت کشور را به امنیت سرمایه گذاران گره می‌زند. وی می‌گوید: ایران قابلیت آن را دارد که در این دوران سالانه حتی تا 25 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند البته لازم است با اولویت‌بندی دقیق، سرمایه‌ها را به بخش هایی هدایت کند که اشتغال در پی دارد و از سوی دیگر نیاز اساسی توسعه کشور محسوب می‌شوند.
