بهار نیوز - تندروهای داخلی لبه دیگر قیچی آمریکا

فائزه طاهری
روزنامه بهار
در روزهای پس از انتخابات ریاست جمهوری و با وجود رای بالای مردم به استقرار دوباره دولت روحانی، مخالفان داخلی دولت وی از همه طرف فشارهای خود را افزایش داده اند. آخرین پرده از این حمله‌ها با تصویب تحریم‌های جدید مجلس سنای آمریکا علیه ایران که هفته گذشته به تصویب رسید کلید خورده است و منتقدان برجام را جری‌تر کرده تا بیش از گذشته بابت توافق هسته‌ای به دولت حمله برند. در این میانه اما سخنان رکس تیلرسون وزیر خارجه ایالات متحده‌ که هرچه به پیش می‌رود نشان می‌دهد به‌حق وزارت خارجه‌ترامپ تندرو را در دست دارد، جلب توجه کرده است. او در حالی که از تحریم‌های جدید سنا استقبال کرده، پا را فراتر هم گذاشته و در اظهاراتی وقیحانه و مداخله جویانه در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، از سیاست‌هایی وزارت خانه‌اش برای کمک به تغییر نظام سیاسی در ایران سخن گفته است. برای بررسی اظهارات وزیر خارجه آمریکا و تحریم‌های جدید این کشور علیه کشورمان با علی تاجرنیا فعالی سیاسی اصلاح‌طلب به گفت‌وگو نشستیم. تاجرنیا در این گفتگو می‌گوید، آمریکا علی‌رغم ادعای حمایت از دموکراسی با تحریم‌هایش ایران را که از جمله نظام‌های دموکراتیک در خاورمیانه است تحت فشار قرار می‌دهد. او همچنین در برابر موضع وزیر خارجه آمریکا نیز معتقد است اصولگرایان و اصلاح‌طلبان همواره تاکید کردند در چارچوب قانون اساسی عمل می‌کنند و اصل نظام را قبول دارند و کسانی که قصد تغییر نظام سیاسی مستقر را دارند خارج از دایره جناح‌های مرسوم سیاسی قرار می‌گیرنددر ادامه مشروح گفتگوی بهار با علی تاجرنیا را می‌خوانید.
***
* نظر شما درباره اظهارات رکس تیلرسون که به نوعی گفته است از تغییر رژیم در ایران حمایت می‌کند چیست؟
آنچه مسلم است این است که ایران با آمریکا در حوزه‌های مختلف و خصوصا مسائل منطقه‌ای و موضوعات خاورمیانه دارای تضاد منافع است. سیاست‌های آمریکا متاسفانه از دیرباز در خاورمیانه به این صورت بوده که بیشتر دولت‌های تمامیت‌خواه و غیردموکراتیک را در منطقه تقویت کرده است.
آمریکایی‌ها علی‌رغم ادعای خود مبنی بر اینکه به دنبال تقویت دموکراسی در منطقه ما هستند و در حالی که ایران در بین کشورهای منطقه از استانداردهای بالاتری به لحاظ اصول دموکراتیک برخوردار است، آنها با همراهی برخی دیگر از کشورهای غربی بیشترین فشار را روی کشور ما و نه مرتجعین منطقه قرار داده‌اند. آنها نشان داده‌اند که از دیرباز سیاست‌ها و رفتار‌های متناقضی را در منطقه و علیه کشورمان پی گرفته‌اند و رفتار‌های اخیرشان هم در همین راستا و برای ایجاد تشتت و تفرق در کشور ما و منطقه است تا نهایتا منافع خود را تامین کنند.
اظهار نظر‌های وزیر خارجه آمریکا کاملا خلاف عرف و خلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی است و یک دخالت آشکار در امور داخلی کشور دیگر تلقی می‌شود و به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست. بزرگترین هدف آمریکایی‌ها از این کار ایجاد اختلاف در کشور است. در همین ارتباط اصلاح‌طلبان هم بارها و بارها و خصوصا در مورد موضوع اخیر مواضع شفاف خود را نسبت به رد این گونه دخالت‌ها اعلام کردند. در این رابطه آنچه که مایه تاسف است این است که برخی از افراد و مجموعه‌های داخلی نیز سعی می‌کنند به نوعی مانند لبه دیگر قیچی عمل کنند. متاسفانه برخی از مجموعه‌های تندرو در داخل کشور به جای اینکه در برابر دخالت بیگانگان موضع بگیرند و در عین حال تلاش کنند تا انسجام داخلی تقویت شده و یک صدا از داخل کشور به بیرون منتقل شود، این نوع صحبت‌های مداخله‌جویانه را مستمسکی کردند برای کوبیدن جناح رقیب. جریان تندرو در این رابطه کاملا در زمین تندروهای آمریکایی بازی می‌کنند.
این اتفاقا حرکتی است که آمریکایی‌ها می‌طلبند، بدین معنی که ما در داخل کشورمان به بخش‌ها و جریانات دیگر حمله کنیم و اتهام بزنیم و سعی کنیم از این فرصت برای منافع گروهی خود استفاده کنیم. در چنین شرایطی نباید فراموش کنیم که دنیای امروز سیاست، بیش از همیشه دنیای بسیار پیچیده‌ای است و بسیاری از حرکت‌ها در جهت تضعیف جمهوری اسلامی طبیعتا در راستای همین سیاست‌های پیچیده شکل می‌گیرد.

*منظور تیلرسون از عناصر داخلی در ایران که می‌توانند به هدفی که آمریکا دارد کمک کنند، چیست؟
قطعا نگاه آنها نگاه به نیروهای برانداز است. اگرنه جریاناتی که در داخل کشور هستند از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان همواره تاکید کردند که در چارچوب قانون اساسی عمل می‌کنند و اصل نظام را قبول دارند و ضمن پذیرش اصل نظام به دنبال اصلاح در نظام هستند. بنابراین اگر کسانی باشند که قصدشان تعویض رژیم یا دگرگونی باشد، طبیعتا کسانی هستند که از دایره جناح‌های مرسوم سیاسی در کشور خارج اند.

* وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفته که ایران به دنبال ایجاد بی‌ثباتی در منطقه است. نظر شما در این ارتباط چیست؟
آمریکایی‌ها متاسفانه دچار این تناقض هستند که از طرفی منافع خود را هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای خود در خاورمیانه تعریف می‌کنند و به خود اجازه می‌دهند که در مناسبات کشورهای خاورمیانه دخالت کنند، از طرف دیگر کوچکترین تاثیرگذاری از جمهوری اسلامی را درباره کشورهای همسایه خودش نمی‌پذیرند. این از آن تناقض‌هایی است که کسانی که قائل به این برخوردها هستند به آن دچارند. سابقه جمهوری اسلامی ایران، تفکر معنوی حاکم بر جامعه ایرانی و در عین حال مشی مردم ایران نشان داده است که آنها به هیچ عنوان به دنبال ماجراجویی و برانداختن امنیت منطقه‌ نیستند. جمهوری اسلامی ایران به خوبی می‌داند که هرگونه ماجراجویی و برهم خوردن امنیت منطقه پیش از همه به خود کشور ما ضربه می‌زند. بنابراین ما تلاشمان عمدتا در منطقه‌ این است که فضا، فضای باثباتی شود و در این امنیت هم خود ما و هم همسایگان‌ ما یک زیست مسالمت‌آمیز داشته باشیم.
اتفاقا رفتارهای آمریکا کاملا سوال‌برانگیز است؛ اینکه به منطقه‌ می‌آیند و با پول کشورهایی که هیچ همزیستی با دموکراسی و حقوق بشر ندارند، سعی می‌کنند به آنها محوریت دهند. همچنین آنها کشورهایی که خاستگاه‌تروریسم هستند و به آن کمک می‌کنند را حمایت می‌کنند. این کارها بی‌ثبات کردن منطقه است که توسط آمریکا صورت می‌گیرد که متاسفانه با روی کار آمدن تندروهای محافظه‌کار در این کشور این روند شدت گرفته است. اینکه حتی بسیاری از کشورهای غربی حاضر نیستند با این نوع سیاست‌ها همراهی کنند هم به‌اندازه کافی نشان‌دهنده این است که این نوع سیاست‌ها در دنیا منزوی خواهد بود. قطعا هم در درازمدت آمریکایی‌ها متوجه خواهند شد که این‌گونه حمایت‌ها از کشورهای مساله‌دار در نهایت به ضرر خود آنها تمام خواهد شد.

* از دیگر مواردی که تیلرسون به آن اشاره کرده، تحریم سپاه پاسداران است. با توجه به تحریم‌های جدیدی که توسط سنای آمریکا در این ارتباط تصویب شده واکنش کشورمان چگونه باید باشد؟
بالاخره قصد آمریکا این است که فشار را روی کشور ما افزایش دهد. ما باید تلاش کنیم شرایط را در کشور به گونه‌ای فراهم کنیم که از این ایران‌هراسی که سعی می‌شود توسط آمریکا و برخی از کشورهای منطقه‌‌ترویج شود، جلوگیری کنیم. بسیار مهم است که رفتار ما، رفتار خردمندانه‌ای باشد و واکنش‌هایمان به گونه‌ای نباشد که بخواهد این روند را تشدید کند و جبهه طرفدار آمریکا را تقویت کند. تحریم‌ها هم عمدتا با هدف فشار بر کشور ایجاد می‌شود، اما می‌توان با تدبیر و درایت مانند آنچه که در چهار سال گذشته شاهد بودیم از این موانع هم عبور کنیم.

* برخی معتقدند با تحریم‌های جدید مجلس سنای آمریکا علیه ایران، برجام به نوعی نقض شده است؛ آیا می‌توان از این اتفاقات نقض و برهم خوردن برجام را انتظار داشت؟ در حال حاضر کشورمان در برابر این تحریم‌ها باید چه روندی را در پیش گیرد؟
برجام تحریم‌هایی که ناشی از هسته‌ای بود را رفع کرده است. بخش عمده‌ای از تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها علیه ما اعمال می‌کنند تحریم‌های یک‌جانبه‌ای است که بخشی در گذشته هم در قالب قانون‌های متعدد مانند داماتو وجود داشته و الان هم ممکن است شرایط تشدید شود. طرف ما در برجام فقط آمریکا نیست، پنج کشور دیگر وجود دارند که سعی کردند تا حدود زیادی به تعهدات خود وفادار بمانند.
در مورد آمریکا هم خودشان متوجه شدند که به راحتی نمی‌توانند از برجام عبور کنند. با‌وجود این، این گونه سیاست‌ها مقداری هم ممکن است باعث تحریک بخش‌هایی در داخل شود و آنها این مسئله را تبدیل به مطالبه‌ای برای دولت و دست یازیدن به اقدامات شتابزده کنند. کشور ما در چند سال گذشته تا حدودی از معرض تهدیدها دور شده است. ما باید بدانیم که در عین حفظ عزت و اقتدار خود، به گونه‌ای عمل کنیم تا مجددا با رفتارهای ماجراجویانه نگاه دنیا علیه ما و در همراهی با آمریکایی‌ها تقویت نشود. ما می‌توانیم ضمن حفظ قابلیت‌هایی که طبق قوانین بین‌المللی به ما اجازه می‌دهد توانمند باشیم، توانمندی‌های خود را دنبال کنیم و در عین حال سعی کنیم اقدامات ناجوانمردانه علیه کشور را که توسط آمریکا و اسرائیل و برخی از کشورهای سرسپرده منطقه را با رفتارهای مدبرانه خود کنترل کنیم.